Στη Σκιάθο τελευταία μεταξύ των κατοίκων διαδίδεται η άποψη πως δεν υπήρξε τζαμί στο Κάστρο.  Αυτό προφανώς γίνεται επειδή είναι πλέον διάχυτη η βάσιμη ανησυχία, λόγω των πρόσφατων έργων ‘’ανάπλασης’’ του Κάστρου από το Υπουργείο Πολιτισμού που αλλοιώνουν την ιστορική του ταυτότητα, πως θα προσελκύσει και Τούρκους παραθεριστές, όπως άλλωστε δήλωσε ο μουσουλμάνος τουριστικός πράκτορας που παρευρέθηκε στα εγκαίνια για να  πει ότι «το Οθωμανικό Τζαμί της Σκιάθου ενώνει δύο λαούς». Ασφαλώς ξέχασε το αιματοκύλισμα που έκανε το 1538 ο Οθωμανός Ναύαρχος Μπαρμπαρόσα Χαϊρεντίν Πασάς για να καταλάβει το φρούριο ξεκληρίζοντας σχεδόν όλο τον ανδρικό πληθυσμό. (Γι’ αυτά τα γεγονότα σας προτείνω να διαβάσετε το μυθιστόρημα ‘’Ο Μπαρμπαρόσα και το Κάστρο της Ελευθερίας’’).

Ο Τούρκος ναύαρχος φεύγοντας ασφαλώς και άφησε στο Κάστρο ισχυρή φρουρά για να φτάσει ο ενετός ιστορικός G. Broussoni να γράψει στο βιβλίο του (1) για την κατάληψη του Κάστρου από τον Μοροζίνι το 1660 (2), πως στο Κάστρο βρέθηκαν πολιορκημένοι απ’ τους Ενετούς περί τους 346 Τούρκους (180 γυναίκες) και 370 Έλληνες (200 γυναίκες). Τους Τούρκους ο Μοροζίνι τους έστειλε στα Λεχώνια (το επιβεβαιώνει και ο Ζωσιμάς Εσφιγμενίτης, Προμηθεύς 1896, σελ. 44)  και γι’ αυτό οι ντόπιοι, όπως ισχυρίζονται οι ιστορικοί, ονόμασαν Λεχούνι το γνωστό ρέμα…. Οι κάτοικοι που θέλησαν να παραμείνουν στο Κάστρο υποχρεώθηκαν να πληρώνουν 1000 σκούδα ως χαράτσι στους Ενετούς.

Το βασικό επιχείρημα όσων διατείνονται  πως στο Κάστρο δεν υπήρξε Τζαμί, είναι ότι δεν έζησαν  Τούρκοι εκεί κι αυτό δυστυχώς καταρρέει από τα παραπάνω που αναφέρονται απ’ όλους τους ιστορικούς του νησιού συμπεριλαμβανομένων του λογιωτάτου και βοεβόδα στο Κάστρο Επιφανίου Δημητριάδου (3), του  Τρύφωνος Ευαγγελίδου (4) και του Δρ Ιω Φραγκούλα (5).

Το τζαμί λοιπόν δημιουργήθηκε κατά τον πρώτο αιώνα της τουρκοκρατίας στο Κάστρο γιατί μετέπειτα όντως οι Τούρκοι το εγκατέλειψαν χωρίς να χάσουν την κυριαρχία του ως το 1829.

Tο τζαμί, όπως γράψαμε παλιότερα (6) είναι χωρίς μιναρέ, ανήκει δηλαδή στα σπάνια είδη όπως τα μετζίτια που είναι μικρά και δεν διαθέτουν μιναρέδες.

Είναι κι αυτό προσανατολισμένο στην Κάαμπα της Μέκκας και μάλιστα σώζεται ως σήμερα το Μιχράμ που ονομάζεται η ημικυκλική εσοχή η οποία υπάρχει στο τείχος ενός ισλαμικού τεμένους το οποίο υποδεικνύει την κίμπλα (δηλαδή την κατεύθυνση προς την Κάαμπα στην Μέκκα κατά την οποία ο μουσουλμάνος πρέπει να στραφεί κατά την διάρκεια της προσευχής). Το τείχος στον οποίο βρίσκεται το Μιχράμπ ονομάζεται τείχος της κίμπλα. Το διοικητήριο ήταν ακριβώς δίπλα…

Την ύπαρξη Τζαμιού επιβεβαιώνουν και τα μαρμάρινα σπαράγματα με ισλαμικές γραφές από ταφικό μνημείο ιερωμένου που βρέθηκαν το 2017 εντοιχισμένα σε οικία της Σκιάθου.

Υπήρξε λοιπόν τζαμί στο νησί το οποίο κηρύχθηκε διατηρητέο με το ΦΕΚ 644/2-10-1965 και το ερείπιό του μας θύμιζε τα όσα πέρασε το έρημο πια Κάστρο.

 Είναι άλλο πράγμα όμως να μην συμφωνούμε με την ανάπλασή του και όπως έγινε ή να το προτιμούμε όπως ήταν μέχρι χθες « Ὅμοιον μὲ νεκρικὸν κρανίον ἀρτίως ἐκταφέντος σκελετοῦ, μὲ τὰς κόγχας κενὰς ὀφθαλμῶν, μὲ τὴν μύτην φαγωμένην, φοβερὸν θέαμα, σκέλεθρον γυμνὸν καὶ παγωμένον…»  που έγραψε κι ο μέγιστος Παπαδιαμάντης στον ‘’Αβασκαμό του Αγά’’ ή να διαφωνούμε με την ανιστόρητη τουριστική του εκμετάλλευση και γενικότερα την επιχειρούμενη διά των έργων αλλοίωση του Κάστρου που «διηγείται πέντε αιώνων σπαρακτική ιστορία, μαρτυρίου και αίματος» κι άλλο ν’ αμφισβητούμε τα ζωηρά ίχνη των Οθωμανών και μάλιστα τα πιο ‘’ψηλά’’ που άφησαν στο νησί μαζί με το αίμα των κατοίκων….

1. G. Broussoni ,‘’Historia dell` ultima Guerra tra` Veneziani e. Turchi΄΄ (Venezia, 1673), σελ. 74
2. Γ. Σανιδάς ‘’Σκιάθος και Φρατζέσκο Μοροζίνι’’, skiathoslife 6-10-2019
3. Επιφάνιος Δημητριάδης, Ιστορία τῆς νήσου Σκιάθου «Ἱστορία  τῆς  νήσου  Σκιάθου»  μέ συμπληρωματικές  σημειώσεις  τοῦ  Α. Μουστοξύδη, ἐφημ. Αἰγιναία (15 Σεπτ. 1831), σελ 92 στο 5.
4. Τρύφων Ευαγγελίδης Ἡ νῆσος Σκίαθος καί αἱ περί αὐτήν νησίδες. Μελέτη  τοπογραφικό ‐  ἱστορική,  μετά  χάρτου  τῆς  νήσου  καί εἰκόνων,  Ἐν  Ἀθήναις,  τυπογρ.  Δ.  Γ. Εὐστρατίου καί Δ. Δελή, 1913. Σελ. 57-66
5.  Ιω Φραγκούλας, Σκιαθίτικα,  τ.  Α,  Μνῆμες  Σκιάθου, ἔκδ.Ἰωλκός, Ἀθήνα, 1986, σελ 46-48, 91-92 και 135-138
6. Γ. Σανιδάς, Αθέατη Σκιάθος, iwrite 2023, σελ 119-120

Φωτ. Άκης Καλαμίδας

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΑΡΘΡΑ

Το Οθωμανικό Τζαμί της Σκιάθου ενώνει δύο λαούς | Εντυπωσιασμένος ο πρόεδρος της TURSAB Αν. Θράκης Orhan Çebi

Οι αποδείξεις για την ύπαρξη Τζαμιού στο Κάστρο της Σκιάθου… | γράφει ο Γιώργος Σανιδάς

Ορκίστηκαν οι τρεις Δημοτικοί σύμβουλοι της παράταξης “Σκιάθος για Όλους”

ΣΚΙΑΘΟΣ: Έφυγε από τη ζωή η Αρετή Σταμέλου

Μυστηριώδες σημείωμα με την υπογραφή του Τζέιμς Μποντ

Εγκαινιάζεται το Κάστρο της Σκιάθου από την Υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη

Στον καπτάν Μιχάλη Μαθηνό | του Γιώργου Σανιδά

Το δήθεν "Κελί" του Αλ. Παπαδιαμάντη & τα δωμάτια στην Αθήνα | γράφει ο Γιώργος Σανιδάς