Ο Οκτώβριος έχει καθιερωθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως μήνας ευαισθητοποίησης για τον καρκίνο του μαστού. Σύμφωνα με διεθνή στοιχεία κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται 1,38 εκατομμύρια νέα κρούσματα και 458.000 θάνατοι εξαιτίας της συγκεκριμένης μορφής καρκίνου. Στην Ελλάδα 5.000 γυναίκες, ετησίως, ανακαλύπτουν ότι πάσχουν από καρκίνο του μαστού. Η Δρ Λυδία Ιωαννίδου-Μουζάκα*, επίκουρη καθηγήτρια της Ιατρικής Σχοκής ΕΚΠΑ, μιλά στο in.gr  για την πραγματικότητα που βιώνει η ελληνίδα ασθενής. Κυρία Ιωαννίδου-Μουζάκα, γνωρίζοντας το έργο σας ως προέδρου της Ελληνικής Μαστολογικής Εταιρείας, αλλά και ως Εθνικού Εκπροσώπου της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη σύνταξη των κατευθυντηρίων οδηγιών στη διάγνωση και τον πληθυσμιακό έλεγχο του καρκίνου του μαστού (ΕCIBC), τολμώ να πω πως «ζείτε» τη νόσο εκ των έσω. Πόσες Ελληνίδες νοσούν, ετησίως, και ποιο το ηλικιακό εύρος των ασθενών; Από τα στατιστικά στοιχεία που έχουμε στη διάθεση μας, τα τελευταία χρόνια έχουμε ετησίως γύρω στις 5.000 νέες περιπτώσεις καρκίνου του μαστού. Η ηλικία εμφάνισης της νόσου έχει κατέλθει, δυστυχώς, πολύ και σ’ αυτό συντελεί η αγαμία, η ατεκνία, η ανεργία και οι δύσκολες συνθήκες που διαβιώνουν σήμερα οι γυναίκες λόγω της κακής οικονομικής κατάστασης της χώρας μας. Γι' αυτόν τον τελευταίο λόγο φοβόμαστε ότι τα επόμενα 5-10 χρόνια ο καρκίνος του μαστού στη χώρα μας, θα σημειώσει σημαντική αύξηση. Δυστυχώς, πολύ απαισιόδοξη η πρόβλεψή σας. Ωστόσο, πόσες ασθενείς καταφέρνουν να επιβιώσουν και πόσες τελικά καταλήγουν να αποβιώσουν;  Η επιβίωση εξαρτάται απόλυτα από το στάδιο διάγνωσης της νόσου, το οποίο σήμερα μετράται με 20ετία και όχι με 5ετία.  Η επιβίωση, λοιπόν, εξαρτάται και από το εάν έχει εφαρμοστεί ή όχι η κατάλληλη θεραπευτική αγωγή. Για τον καρκίνο του μαστού, Σταδίου 0, δηλαδή μη διηθητικός καρκίνος, τα ποσοστά επιβίωσης είναι 100%. Για το Στάδιο Ι και ιδιαίτερα όταν το μέγεθος του καρκίνου είναι μέχρι 1 εκατ., 98%, στο Στάδιο ΙΙ είναι γύρω στο 75% και από εκεί και πέρα τα πράγματα δυσκολεύουν. Επειδή είπατε νωρίτερα ότι έχει πέσει η ηλικία εμφάνισης του καρκίνου του μαστού, για μια νέα κοπέλα που θα νοσήσει, υπάρχουν ελπίδες απόκτησης παιδιών μετά τη θεραπεία; Ασφαλώς και υπάρχουν, αρκεί να υπάρχει έγκαιρη διάγνωση και κατάλληλη θεραπευτική αντιμετώπιση. Σήμερα, έχουμε αρκετές γυναίκες που απέκτησαν παιδάκι μετά από τη διάγνωση του καρκίνου μαστού. Εκτός, λοιπόν, από την αυτοεξέταση και τη μαστογραφία, τι άλλο μπορεί να κάνει μια γυναίκα για να εντοπίσει εγκαίρως τυχόν ύποπτη αλλοίωση στους μαστούς της; Σήμερα στη διάθεσή μας, έχουμε την κλινική εξέταση, τη μαστογραφία, τους υπερήχους, τη μαγνητική μαστογραφία, την παρακέντηση με λεπτή βελόνα ή την παρακέντηση με χονδρή βελόνα. Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να διευκρινίσω ότι η αυτοεξέταση δεν ανακαλύπτει πάντα αρχικό στάδιο καρκίνου μαστού. Είναι όμως σημαντικό, να κάνει η γυναίκα αυτοεξέταση για να μάθει καλά τον μαστό της, να έχει μια ευαισθησία στο θέμα και σε περίπτωση που διαπιστώσει οποιαδήποτε ανωμαλία, να προσφύγει άμεσα στον/στην Μαστολόγο. Αν το αποτέλεσμα της μαστογραφίας είναι θετικό για καρκίνο μαστού, ποια είναι τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσει η ασθενής ώστε να λάβει εγκαίρως θεραπεία; Προσωπικά, θα ήθελα να συμβουλεύσω τις γυναίκες να απευθύνονται μόνον σε  εξειδικευμένο/η ιατρό, τον/την  Μαστολόγο, άσχετα αν προέρχεται από Γυναικολόγος ή Γενικός Χειρουργός. Το καλύτερο, όμως, θα ήταν πριν προβεί η γυναίκα σε οποιαδήποτε εξέταση, για να υπάρχει η δυνατότητα να υποβληθεί στην κατάλληλη μαστογραφία, ανάλογα με την ηλικία και την πυκνότητα του μαστού της, να πάει πρώτα από τον Μαστολόγο και αυτός να την κατευθύνει ανάλογα. Σε περίπτωση που η γυναίκα πάει πρώτα να υποβληθεί σε μια μαστογραφία, θα πρέπει να φροντίσει να έχει ενημερωθεί για τα Κέντρα ή τα Ακτινολογικά Εργαστήρια, τα οποία πραγματοποιούν καλής ποιότητος μαστογραφία, διότι δεν αρκεί μόνον να υποβληθεί σε μαστογραφία, θα πρέπει το αποτέλεσμα να είναι αξιόπιστο. Για την αντιμετώπιση, επίσης, τυχόν ευρήματος στην μαστογραφία, θα πρέπει πάλι να απευθυνθεί σε Μαστολόγο. Ωστόσο, αν μου επιτρέπετε, θα ήθελα να σημειώσω ότι, δεδομένης και της οικονομικής κρίσης που βιώνει η χώρα μας, η ασθενής βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπη με πολλά «εμπόδια» στη προσπάθειά της να έχει πρόσβαση στη θεραπεία. Πολλές γυναίκες είναι ανασφάλιστες, το σύστημα υγείας είναι δαιδαλώδες, ενώ και οι αναμονές στα νοσοκομεία είναι μεγάλες. Κατά την άποψή μου τα βασικά «εμπόδια» που αντιμετωπίζει η γυναίκα, θα μου επιτρέψετε να πω ότι καταρχήν σχετίζονται με την άγνοια και την αμέλεια της ιδίας. Από εκεί και πέρα, δυστυχώς ελάχιστα Κρατικά Νοσοκομεία έχουν τη δυνατότητα να κάνουν ψηφιακή μαστογραφία και κανένα ψηφιακή τομοσύνθεση, κάτι που δυσκολεύει πολύ την κατάσταση. Εάν έρθουμε δε στο θέμα της αναμονής για χειρουργείο, εκεί τα πράγματα είναι ακόμη πιο δύσκολα, αφού όλα τα Κρατικά Νοσοκομεία δεν διαθέτουν αφενός εξειδικευμένο Μαστολόγο που να διενεργήσει την ανάλογη χειρουργική επέμβαση και αφετέρου ο χρόνος αναμονής είναι μεγάλος. Διεθνώς γίνεται συζήτηση για τον ρόλο του ασθενή στην επιλογή της θεραπείας και την εφαρμογή του λεγόμενου ασθενοκεντρικού μοντέλου. Η Ελληνίδα έχει λόγο στην επιλογή της θεραπείας ή αποφασίζει αυστηρά ο γιατρός; Θα πρέπει και στην Ελλάδα να μάθουμε ότι η ασθενής πρέπει να συμμετέχει στην λήψη της απόφασης για τη θεραπευτική της αντιμετώπιση και αυτό συνεπάγεται ότι θα έχει λεπτομερή ενημέρωση πριν από οποιαδήποτε θεραπευτική παρέμβαση από τον θεράποντα ιατρό της.  Δεν έχουμε κανένα δικαίωμα να οδηγήσουμε τη γυναίκα σε χειρουργείο, χωρίς να τις έχουμε εξηγήσει τι έχει και σε τι επέμβαση συστήνουμε να υποβληθεί. Το αντίθετο, αποτελεί ιατρική αμέλεια. Και φυσικά στο πλαίσιο της ολιστικής φροντίδας δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι εκτός από την αντιμετώπιση του ιατρικού προβλήματος η ασθενής έχει ανάγκη και από ψυχολογική υποστήριξη. Πράγματι. Η κάθε μια γυναίκα βιώνει το πρόβλημα με τον δικό της τρόπο και είναι πάρα πολύ σημαντικό να υπάρχει η ψυχολογική υποστήριξη των γυναικών που πάσχουν. Για τον λόγο αυτό, η Ελληνική Εταιρεία Μαστολογίας (ΕΕΜ), πριν από 15 χρόνια, δηλαδή το 2002 ίδρυσε και λειτουργεί μέχρι σήμερα το Κέντρο Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης γυναικών με καρκίνο του μαστού «Έλλη Λαμπέτη» το οποίο παρέχει δωρεάν τις υπηρεσίες του τόσο στις ίδιες τις γυναίκες, όσο και στα μέλη των οικογενειών τους. Η ΕΕΜ θέλοντας να προσθέσει άλλο ένα εργαλείο στην ψυχοκοινωνική στήριξη των γυναικών με καρκίνο του μαστού, έχει εκδώσει το εγχειρίδιο με θέμα «Η Ζωή συνεχίζεται και μετά τη διάγνωση» στο οποίο ενημερώνει τη γυναίκα για τη νόσο, σε τι θεραπείες μπορεί να υποβληθεί, την ενθαρρύνει να ζητήσει δεύτερη και τρίτη γνώμη αν δεν έμεινε ικανοποιημένη από τον ιατρό τον οποίο επισκέφθηκε και την συμβουλεύει πώς θα πρέπει να μιλήσει για το σοβαρό πρόβλημα υγείας που αντιμετωπίζει, στα παιδιά της ανάλογα με την ηλικία τους. Υπάρχει, όμως κι άλλο ένα εγχειρίδιο με τίτλο «Έτσι μπορούμε να βοηθήσουμε τη γυναίκα που αγαπάμε», το οποίο δίνει συμβουλές στα μέλη της οικογένειάς της, στους φίλους, στους συγγενείς και στους συναδέλφους της στον χώρο εργασίας της, οι οποίοι θέλουν να συμπαρασταθούν στην πάσχουσα γυναίκα σ’ αυτή τη δύσκολη φάση της ζωής της που περνά, αλλά δεν ξέρουν πώς. Τέλος, να αναφέρουμε και τη μεγάλη προσπάθεια που κάνουν κάποιες μη κυβερνητικές οργανώσεις για να βοηθηθεί η πάσχουσα γυναίκα και να υποστηριχθεί ψυχολογικά. Κλείνοντας, τι μήνυμα θέλετε να στείλετε στις Ελληνίδες με αφορμή τον Μήνα Ευαισθητοποίησης για τον Καρκίνο του Μαστού;  Ενημέρωση, ευαισθητοποίηση, όχι φόβο και όχι στρουθοκαμηλισμό στην περίπτωση του καρκίνου του μαστού. Η έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση και η κατάλληλη θεραπεία, σώζουν ζωές. Μαίρη Μπιμπή * Η Δρ Λυδία Ιωαννίδου-Μουζάκα είναι επίκουρη καθηγήτρια Ιατρικής στο ΕΚΠΑ, Χειρούργος Μαστολόγος-Γυναικολόγος, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μαστολογίας, εθνικός εκπρόσωπος της Ελλάδας στην ECIBC για τη σύνταξη των κατευθυντηρίων οδηγιών στη διάγνωση και τον πληθυσμιακό έλεγχο του καρκίνου του μαστού, εκπρόσωπος του ΠΙΣ στη UEMS για τη χειρουργική εκπαίδευση στον καρκίνο του μαστού και διευθύντρια σπουδών στην Ελληνική Σχολή Μαστολογίας. Έχει δημοσιεύσει 235 επιστημονικές εργασίες σε ξενόγλωσσα και ελληνικά περιοδικά και έχει συμμετάσχει πάνω από 250 συνέδρια.