Έναν χειμώνα στο Σπρίνγκφιλντ της Μασαχουσέτης, μια ομάδα αθλητών κλεισμένοι μέσα σε ένα γυμναστήριο, έπλητταν από το μονότονο πρόγραμμα γυμναστικής. Ο 31χρονος Καναδός εκπαιδευτής φυσικής αγωγής Τζέιμς Νέισμιθ είχε  μια πρόκληση: έπρεπε να δημιουργήσει ένα νέο παιχνίδι που θα διασκεδάσει τους μαθητές του και θα τους κρατήσει σε φόρμα κατά τους χειμερινούς μήνες. Σε λίγες μόνο εβδομάδες, αυτός ο άνθρωπος θα άλλαζε για
πάντα τον κόσμο των αθλημάτων.

Στις 6 Νοεμβρίου, γιορτάζουμε τα γενέθλια του ανθρώπου αυτού, που άλλαξε για πάντα τον κόσμο των σπορ. Ο Δρ. Τζέιμς Νέισμιθ, ο δημιουργός του μπάσκετ, δεν ήταν απλώς ένας εκπαιδευτικός που εφηύρε ένα παιχνίδι. Ήταν ένας άνθρωπος, του οποίου η ζωή ήταν ένα μάθημα για την πίστη και την αλλαγή που μπορεί να φέρει ένα και μόνο άτομο. Το ταξίδι του από ένα ορφανό αγόρι σε έναν παγκόσμιο εκπαιδευτικό και εφευρέτη είναι μια πηγή έμπνευσης για όλους μας.

Μια παιδική ηλικία γεμάτη προκλήσεις!
Η ζωή του Τζέιμς Νέισμιθ ξεκίνησε με τραγωδία. Γεννημένος στο Αλμόντε του Καναδά, έχασε και τους δύο του γονείς σε νεαρή ηλικία. Ο πατέρας του πέθανε από τυφοειδή πυρετό και η μητέρα του από την ίδια ασθένεια, ενώ φρόντιζ τον σύζυγό της, αφήνοντας τον Τζέιμς ορφανό, σε ηλικία μόλις εννέα ετών. Η γιαγιά του ανέλαβε να μεγαλώσει τα εγγόνια της, αλλά πέθανε μόλις δύο χρόνια αργότερα.
 
Αυτή η ραγδαία διαδοχή απωλειών άφησε ένα ανεξίτηλο σημάδι στον νεαρό Τζέιμς. Ο θείος του, Πίτερ, ανέλαβε την ευθύνη της οικογένειας. Ο Τζέιμς και ο αδερφός του περπατούσαν πέντε χιλιόμετρα κάθε μέρα για να πάνε σχολείο και δούλευαν σκληρά στο αγρόκτημα ή στο δάσος στο ελεύθερο χρόνο τους. Οι συνθήκες ήταν τόσο δύσκολες που σε ηλικία δεκαπέντε ετών, ο Νέισμιθ εγκατέλειψε το σχολείο για να εργαστεί πλήρους απασχόλησης.
 
Το μέλλον του φαινόταν προκαθορισμένο: σκληρή δουλειά από το πρωί ως το βράδυ. Όμως, μια στιγμή σε μια τοπική ταβέρνα όπου που βρισκόταν και έπινε, κάποιος τον ρώτησε  αν ήταν γιος της Μάργκαρετ Γιανγκ. Όταν απάντησε “ναι”, ο άγνωστος του είπε: “Θα ετριζαν τα κόκαλά της αν σ’ έβλεπε έτσι”. Αυτές οι λίγες λέξεις τον συγκλόνισαν. Άφησε αμέσως το ποτό του και αποφάσισε να αλλάξει τη ζωή του. Που να φανταζόταν εκείνη τη στιγμή ότι αυτή η στροφή στη ζωή του, θα απασχολούσε το παγκόσμιο αθλητικό στερέωμα, οτι θα δημιουργούσε ένα από τα μεγαλύτερα αθλήματα παγκοσμίως, μια αθλητική βιομηχανία που θα ασχολούνταν μαζί της έθνη, σύλλογοι, εφημερίδες, ακόμα και μια πληθώρα στοιχηματικών εταιρειών, όπου άνθρωποι όχι μόνο θα στοιχημάτιζαν, αλλά θα έγραφαν ακόμη και κριτική για αυτές, όπως για παράδειγμα η κριτική HighFlyBet. Η συμπεριφορά του δεν θα ντρόπιαζε ποτέ ξανά τη μνήμη της μητέρας του. Επέστρεψε στο σχολείο σε ηλικία 20 ετών και πήρε το απολυτήριο του Λυκείου σε μόλις δύο χρόνια.

Η αναγέννηση μέσα από τον αθλητισμό
Στο Πανεπιστήμιο McGill, ο Νέισμιθ βρήκε το πάθος του. Πήγε για να σπουδάσει Φυσική Αγωγή. Μετά την αποφοίτησή του, η προσοχή του στράφηκε προς τη Θεολογία. Ως φοιτητής στο Πρεσβυτεριανό Κολέγιο, κήρυττε τις Κυριακές. Ωστόσο, μια Κυριακή βρέθηκε στο άμβωνα με δύο μαυρισμένα μάτια, τρόπαια από έναν άγριο αγώνα ποδοσφαίρου. Αυτή η εικόνα δεν πέρασε απαρατήρητη. Εκείνη την εποχή, πολλοί πίστευαν ότι ο αθλητισμός ήταν «έργο του διαβόλου», μια απόσπαση της προσοχής από τις πνευματικές ασχολίες.
Ο Νέισμιθ, όμως, είχε συνειδητοποιήσει ότι ο πραγματικός του άμβωνας δεν ήταν η εκκλησία, αλλά το γήπεδο, νιώθοντας ότι θα πρέπει να υπάρχει κάτι καλό στα αθλήματα, κάποια φυσική ελξη, που θα μπορούσε ναχρησιμοποιηθεί για να οδηγήσει τους νέους σε κάτι καλό, σε κάποιον καλό σκοπό!

Η γέννηση ενός νέου αθλήματος.
Το 1890, ο Νέισμιθ ξεκίνησε την πρώτη του επαγγελματική αποστολή ως εκπαιδευτής Φυσικής Αγωγής, εκπαιδεύοντας μελλοντικούς διευθυντές του YMCA. Ήταν εκεί, στο Σπρίνγκφιλντ της Μασαχουσέτης όπου του ανατέθηκε η ανάπτυξη ενός νέου αθλητικού παιχνιδιού για εσωτερικούς χώρους που θα κρατούσε τους αθλητές σε φόρμα κατά τους ψυχρούς χειμερινούς μήνες. Το παιχνίδι έπρεπε να είναι ασφαλές για να παιχτεί σε ένα κλειστό γυμναστήριο και να αναπτύσσει την ικανότητα συνεργασίας και το αθλητικό πνεύμα.

Χρησιμοποιώντας τη δημιουργικότητα και τις γνώσεις του, ο Νέισμιθ πήρε μια μπάλα του ποδοσφαίρου και δύο καλάθια από ροδάκινα, τα οποία καρφωσε στους απέναντι τοίχους του γυμναστηρίου σε ύψος 10 ποδιών (3,05 μέτρα). Έγραψε 13 βασικούς κανόνες και άφησε τους μαθητές του να παίξουν. Ο πρώτος αγώνας ήταν χάος, 18 παίκτες σε ένα μικρό γυμναστήριο, όλοι διεκδικώντας την μπάλα. Αλλά το παιχνίδι ήταν τόσο συναρπαστικό που σε λίγες εβδομάδες εξαπλώθηκε σε όλη την περιοχή. Τα καλάθια έγιναν σύντομα μεταλλικά στεφάνια με σχοινιά να κρέμονται και οι κανόνες βελτιώνονταν όπως και εξακολουθούν να βελτιώνονται συνεχώς, κάτι που μας το
περιγράφει αναλυτικά αυτό το άρθρο. Ωστόσο, η βασική φιλοσοφία του Νέισμιθ για ένα ομαδικό, δεξιοτεχνικό και δίκαιο άθλημα παρέμεινε η καρδιά της εφεύρεσής του.

Μια ζωντανή κληρονομιά
Η κληρονομιά του Τζέιμς Νέισμιθ είναι απίστευτη. Από τις απλές απαρχές του σε ένα γυμναστήριο του YMCA, το μπάσκετ έχει εξελιχθεί σε ένα παγκόσμιο φαινόμενο. Σήμερα, η FIBA, η Διεθνής Ομοσπονδία Μπάσκετ, διατηρεί και προωθεί τις αξίες του αθλήματος σε παγκόσμια κλίμακα, με πάνω από 200 εθνικές ομοσπονδίες να είναι μέλη της. Το άθλημα ενώνει ανθρώπους, προωθώντας την ομαδική εργασία, το σεβασμό και την ακεραιότητα.

 
Η ιστορία του Νέισμιθ μας υπενθυμίζει ότι η μεγαλύτερη επιτυχία, συχνά προέρχεται από τις δυσκολίες. Η ανθεκτικότητά του μπροστά στην προσωπική τραγωδία, η πίστη του στην αξία του αθλητισμού για την οικοδόμηση του χαρακτήρα και η δημιουργική του ικανότητα άφησαν ένα μόνιμο σημάδι στον κόσμο. Ενώ το μπάσκετ συνεχίζει να εξελίσσεται με τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη και η εικονική πραγματικότητα, το πνεύμα των αρχικών 13
κανόνων και του ανθρώπου πίσω από αυτούς παραμένει πάντα η βάση αυτού του αγαπημένου αθλήματος.
 
Το μπάσκετ είναι τόσο ξεχωριστό:
α) Γιατί είναι απλό και αυτό είναι το ωραίο. Όλα όσα χρειάζεστε είναι μια μπάλα και ένα καλάθι. Σε πάρκα, σε σχολεία, σε γυμναστήρια, το μπάσκετ μπορεί να παιχτεί παντού.
β) Γιατί είναι ομαδικό,  κανείς παίκτης δεν μπορεί να κερδίσει μόνος του. Χρειάζεται επικοινωνία, εμπιστοσύνη και συνεργασία. 
Γ) Γιατί είναι δημοκρατικό, για τον λαό, καθώς δεν έχει σημασία πόσο ψηλός ή δυνατός είσαι. Υπάρχει πάντα ένας ρόλος για κάθε παίκτη.

Ο Νέισμιθ το είπε καλύτερα: «Το μπάσκετ δεν είναι απλώς ένα άθλημα, είναι ένα εργαλείο για τη δημιουργία καλύτερων ανθρώπων». Και αυτό το εργαλείο συνεχίζει να εργάζεται, σε κάθε γήπεδο, σε κάθε γωνιά του πλανήτη!