«Στῶμεν καλῶς· στῶμεν μετὰ φόβου. » | Γράφει ο π. Παντελεήμων Χούλης
2025-11-05 08:37:36
*Η φωτογραφία του άρθρου απεικονίζει την εικόνα της σύναξης των αγγελικών ταγμάτων με τους Αρχαγγέλους Μιχαήλ, Γαβριήλ και Ραφαήλ του 1878 η οποία κοσμεί τον ενοριακό ναό Γεννήσεως της Θεοτόκου Σκιάθου.
Καθώς πλησιάζει η εορτή των Παμμεγίστων Ταξιαρχών στις 8 Νοεμβρίου, η Εκκλησία στρέφει το βλέμμα της προς το μυστήριο του ουρανίου κόσμου, όπου οι άγγελοι, «λειτουργοί πυρ φλέγον», διακονούν ακατάπαυστα το θέλημα του Θεού.
Ανάμεσά τους δεσπόζει ο Αρχιστράτηγος Μιχαήλ, ο οποίος, κατά την ιερά Παράδοση, ύψωσε τη φωνή του λέγοντας:
« Στῶμεν καλῶς· στῶμεν μετὰ φόβου» όταν ο Εωσφόρος και μέρος των αγγελικών ταγμάτων επρόκειτο να εκπέσουν από τον ουρανό.
Η φωνή εκείνη δεν ήχησε μόνο τότε· συνεχίζει να αντηχεί στους αιώνες, μέσα στην καρδιά κάθε πιστού, κάθε φορά που η Εκκλησία τελεί τη Θεία Λειτουργία μετά την απαγγελία του συμβόλου της Πίστεως.
Το ίδιο κάλεσμα επαναλαμβάνεται πριν από τη Μεγάλη Είσοδο και την Αγία Αναφορά, υπενθυμίζοντάς μας ότι στεκόμαστε μπροστά στα άγια των αγίων και καλούμαστε να σταθούμε με ευλάβεια, μετάνοια και συνείδηση Θεού.
Ο λόγος του Αρχαγγέλου
Σύμφωνα με την εκκλησιαστική Παράδοση, όταν ο Εωσφόρος υπερηφανεύθηκε, ζητώντας να γίνει «όμοιος τω Υψίστῳ» (Ησ. 14,14), ο Μιχαήλ, ο στρατηγός των ουρανίων δυνάμεων, στάθηκε σταθερός και αναφώνησε:
«Στόμεν καλώς, στόμεν μετά φόβου Θεού!»[1]
Έτσι συγκράτησε τα πιστά αγγελικά τάγματα από την πτώση και έγινε σημείο ενότητας, υπακοής και ταπείνωσης απέναντι στο θείο θέλημα.
Από τότε, ο Μιχαήλ θεωρείται φύλακας της θείας τάξης και η φωνή του γίνεται σύμβολο πνευματικής ανδρείας για κάθε άνθρωπο που αγωνίζεται να σταθεί όρθιος απέναντι στις πτώσεις του.
Το νόημα της στάσης μας
Το « στῶμεν καλῶς » δεν αναφέρεται σε εξωτερική στάση σώματος, αλλά σε στάση ψυχής.
Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος ερμηνεύει ότι η φράση αυτή καλεί τους πιστούς να στέκονται «με καθαρή συνείδηση και ευλάβεια» μπροστά στο Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας[2].
Το «μετά φόβου» δεν είναι τρόμος, αλλά ο σεβασμός και αγάπη προς τον Θεό, που γεννά ταπείνωση και μετάνοια.
Παράλληλος με τη σημερινή ζωή των πιστών
Στη σημερινή εποχή της σύγχυσης και της πνευματικής ραθυμίας, η φωνή του Αρχαγγέλου αποκτά νέα βαρύτητα.
Ο κόσμος μάς ωθεί στην αδιαφορία, όμως η Εκκλησία εξακολουθεί να καλεί:
« Στῶμεν καλῶς » — να σταθούμε με σταθερότητα, πίστη και εσωτερική συνέπεια.
«Στῶμεν μετὰ φόβου» — να έχουμε συνείδηση ότι στεκόμαστε ενώπιον του ζώντος Θεού, όχι ως θεατές, αλλά ως μέλη του Σώματός Του.
Η Θεία Λειτουργία γίνεται έτσι μια μικρή εικόνα του ουρανού· εκεί όπου, όπως οι άγγελοι στάθηκαν γύρω από τον Θεό, έτσι κι εμείς στεκόμαστε γύρω από την Αγία Τράπεζα, «εν φόβῳ Θεού, πίστει και αγάπῃ»[3].
Η πνευματική στάση ως αγώνας
Το να σταθεί κανείς «καλώς» σημαίνει να μείνει σταθερός μέσα στην πίστη, ακόμη κι όταν οι περισπασμοί πληθαίνουν.
Οι Πατέρες διδάσκουν ότι η σταθερότητα αυτή δεν είναι αδράνεια, αλλά αγώνας.
Ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος γράφει: «Ο φόβος του Θεού είναι η αρχή της αληθινής γνώσεως»[4].
Χωρίς αυτόν τον φόβο, η ψυχή αποδυναμώνεται και δεν αντέχει στους πειρασμούς.
Το μήνυμα για την Εκκλησία σήμερα
Η Εκκλησία δεν είναι ένας οργανισμός τυπικών υποχρεώσεων, αλλά τόπος συνάντησης Θεού και ανθρώπου.
Κάθε φορά που ο ιερέας αναφωνεί «Στῶμεν καλῶς», μας καλεί να θυμηθούμε τη φωνή του Μιχαήλ·
να σταθούμε «καλώς» — δηλαδή ενωμένοι, ταπεινοί, προσεκτικοί·
και «μετά φόβου» — δηλαδή με σεβασμό, χωρίς υπερηφάνεια, με καθαρότητα καρδιάς.
Όταν στεκόμαστε έτσι, οι δυνάμεις του σκότους χάνουν τη δύναμή τους, όπως τότε στον ουρανό, όταν ο Μιχαήλ ύψωσε το λάβαρο της αλήθειας.
Συμπέρασμα
Στην εορτή των Παμμεγίστων Ταξιαρχών, ο ουρανός και η γη γίνονται ένα.
Ο Αρχιστράτηγος Μιχαήλ μάς θυμίζει ότι η νίκη δεν έρχεται με όπλα, αλλά με πίστη και ταπείνωση.
Κι όταν στην κάθε Θεία Λειτουργία ακούμε ξανά το «Στῶμεν καλῶς· στῶμεν μετὰ φόβου», ας θυμηθούμε πως η ίδια ουράνια φωνή μάς καλεί να γίνουμε κι εμείς στρατιώτες του φωτός — σταθεροί, ήσυχοι, αλλά αληθινοί.
Χρόνια Πολλά!
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Παραπομπές
1. Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, Περί Αγγέλων, εν Έργα Πάντα, τ. Β΄, Εκδ. Πατριαρχικού Ιδρύματος Πατερικών Μελετών, Θεσσαλονίκη 1974.
2. Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Ομιλία εις τη Θεία Λειτουργία, PG 63, 472–473.
3. Άγιος Νικόλαος Καβάσιλας, Περί της εν Χριστώ ζωής, Εκδ. Αστήρ, Αθήναι 1990.
4. Άγιος Ισαάκ ο Σύρος, Λόγοι Ασκητικοί, Λόγος ΚΑ΄, Εκδ. Αδελφότητος Θεολόγων «Ο Σωτήρ», Αθήναι 2002.
5. Αρχιμ. Ιερώνυμος Νικολόπουλος, Η Θεία Λειτουργία και τα νοήματά της, Εκδ. Αρμός, Αθήναι 2014.
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
