Τις λίγες μέρες που γύρισα στο νησί μου για το Πάσχα, εκτός από την οικογένεια, τις ομορφιές και τους φίλους που μου έλλειψαν, είδα και πάλι τους κινδύνους που συνεχίζουν να υπάρχουν -και ν’ αυξάνονται- για την τοπική οικονομία και τους Σκιαθίτες. Ας σκεφτούμε παραδείγματα κλάδων που υπάρχουν στη Σκιάθο, που κινδυνεύουν οικονομικά. Την οικοδομή, που ξεκινά πάλι να χτίζει αλλά η σωστή χρηματοδότηση και οι κανόνες ακόμη υπολείπονται. Τους επιπλοποιούς, που οι πρώην πελάτες τους αγοράζουν πια από το ΙΚΕΑ. Τους μικρούς ντόπιους παραγωγούς και μεταποιητές που προσπαθούν να υποστηρίξουν την τουριστική αγορά, αλλά δεν μπορούν να πουλήσουν φτηνά. Στην πρώτη περίπτωση, αιτία είναι ότι μειώθηκε η ζήτηση για οικοδομές επειδή κόπηκαν τα δάνεια, μα και η περιορισμένη έκταση δόμησης του νησιού -εκτός κι αν έχουμε αποφασίσει ότι θα το καλύψουμε απ’ άκρου εις άκρου με κτήρια. Η ζήτηση θα ανακάμψει όταν αυξηθούν πάλι τα τοπικά εισοδήματα ή επειδή κάποιοι άλλοι κλάδοι της γενικής οικονομίας μεγαλώνουν. Για να ισορροπήσει όμως πρέπει θα μπουν τοπικοί κανόνες και αυτό θα γίνει όταν (αν) κάποιος επιτέλους θα βρει το πολιτικό σθένος να πει «τέλος» στην επέκταση – μεγέθυνση, βάζοντας την οικοδομή στην αναβάθμιση των κατασκευών που θα σημάνει επιτέλους την πραγματική ανάπτυξη. Στη δεύτερη περίπτωση των επιπλοποιών (και άλλων παρόμοιων επαγγελμάτων), υπάρχει μεγάλη ζήτηση στο νησί, αλλά την αγορά την έχουν κυριεύσει εκτός νησιού επιχειρήσεις. Η αδυναμία οφείλεται στη χαμηλή ανταγωνιστικότητα των σκιαθίτικων επιχειρήσεων. Αυτό είναι και ένα κύριο πρόβλημα που πρέπει να λύσουμε για να αναπτυχθεί η τοπική οικονομία. Αυτή είναι η «παραγωγική ανασυγκρότηση», που οι (περισσότεροι) τοπικοί άρχοντες χρόνια τώρα δεν καταλαβαίνουν ή λένε ότι επιθυμούν, χωρίς όμως να τη διευκολύνουν. Η γενική συνταγή είναι γνωστή: εκμοντερνισμός υποδομών, αύξηση τοπικής παραγωγικότητας, μείωση κόστους, υποβοήθηση επενδύσεων. Οι ειδικότερες λύσεις για τη Σκιάθο είναι επίσης γνωστές, αλλά λείπει η πολιτική βούληση και, εν μέρει, η γνώση. Η τρίτη περίπτωση της τοπικής παραγωγικότητας, πηγάζει από την έλλειψη σε νέα τεχνολογία. Δεν έχει συγκροτηθεί ακόμη ισχυρό μέτωπο στο νησί για να την αντιμετωπίσει, με ενεργητικά προγράμματα για την αξιοποίηση των ευκαιριών της τεχνολογίας για τους πιο αδύναμους και τις τοπικές επιχειρήσεις. Ο κόσμος βλέπει ότι η νέα τεχνολογία αυξάνει την πρόσβαση σε πληροφορία και ψυχαγωγία, παρέχει φθηνότερα αγαθά, θεραπεύει ασθένειες, προστατεύει το περιβάλλον, περιορίζει τη γραφειοκρατία. Αλλά το τοπικό οικοσύστημα δεν ακολουθεί τη θέληση και τις ανάγκες. Σε άλλα μέρη που έχουν επωμιστεί αυτή την πρόκληση, βλέπουμε, πρώτον, ότι πολλές νέες επιχειρήσεις αξιοποιούν δικές τους καινοτομίες και προσφέρουν νέα προϊόντα και ντόπιοι ιδιοκτήτες και στελέχη έχουν καλά εισοδήματα. Δεύτερο, η εισαγωγή νέων τεχνικών σε παραδοσιακούς κλάδους (σε χωράφια, καταστήματα και γραφεία) έχει μειώσει πολύ το κόστος και βελτιώνει τα προϊόντα τους (αγαθά ή υπηρεσίες). Αυτό προστατεύει τις επιχειρήσεις από μη εγχώριους ανταγωνιστές και επιτρέπει να υπάρχουν καλές αμοιβές, ενώ το μεγάλο όφελος είναι φθηνότερα και καλύτερα προϊόντα. Τρίτο, δημόσιες και κοινωνικές υπηρεσίες καλής ποιότητας, για πολλούς, με υψηλή αυτοματοποίηση και χαμηλό κόστος. Για τις κοινωνίες που έχουν υιοθετήσει καινοτομίες, το κοινωνικό όφελος είναι πολύ μεγάλο για την τοπική υγεία, παιδεία, ασφάλεια και υποδομές. Αν αυτά, και τα τρία, κυλήσουν τα επόμενα χρόνια με καλό ρυθμό και για τη Σκιάθο, ο Δήμος, η κοινωνία τους νησιού θα μπορέσει να αντιμετωπίσει την ανισότητα του μέλλοντος. Αν δεν συμβούν, δεν θα υπάρχουν καλά εισοδήματα για να αποδώσουν τέλη και ούτε η αύξηση στα δημοτικά τέλη θα επαρκεί για τις δαπανηρές, παλαιού τύπου κοινωνικές υπηρεσίες. Ο κρίσιμος παράγοντας είναι οι άνθρωποι, και συγκεκριμένα οι Σκιαθίτες επιχειρηματίες, στελέχη, επιστήμονες που κατανοούν, παράγουν και αξιοποιούν τις νέες τεχνολογίες. Είναι, δηλαδή, οι νεότεροι, μορφωμένοι, κοσμοπολίτες Σκιαθίτες, που έχουν την περιέργεια και αυτοπεποίθηση να μαθαίνουν, να δοκιμάζουν, τη φιλοδοξία να ζήσουν καλύτερα και δεν φοβούνται τον «ξένο» ανταγωνιστή. Είναι μάλλον μειονότητα στην κοινωνία της Σκιάθου, όπως σε πολλές άλλες, αλλά είναι η πιο σημαντική ομάδα για το μέλλον του τόπου. Αν οι ντόπιοι επιχειρηματίες και ιδιοκτήτες βοηθηθούν και μπορέσουν να δημιουργήσουν εδώ, η Σκιάθος θα κερδίσει από την «επανάσταση». Αν φύγουν, αγανακτισμένοι από τοπικούς φόρους ή από τους τοπικούς λαϊκιστές «Γκρούεζες», η Σκιάθος θα ζαρώνει στο μέλλον χάνοντας το παρελθόν της, αφήνοντας τους τουρίστες του κόσμου να την κοιτούν με απορία και συμπόνια._