Ο Αλ. Παπαδιαμάντης σε ηλικία 41 ετών δημοσίευσε στις 18/2/1892 στην εφημερίδα «Εφημερίς» το διήγημα ‘’Αποκριάτικη νυχτιά’’ όπου περιγράφει μια νύχτα της αποκριάς όπως την έζησε ο ίδιος ως νεαρός πρωτοετής της Φιλοσοφικής  κλεισμένος στο  δωμάτιό του το οποίο βρισκόταν στο ανώγειο ενός λαϊκού οικιστικού συγκροτήματος στην Πλάκα, « πρὸς τὴν Ἀκρόπολιν, ὑψηλά, παρὰ τὸ Ἁγιοταφίτικον». Ο συγγραφέας- αφηγητής, παρότι γινόταν αποκριάτικος χαμός εκείνο το βράδυ στο συγκρότημα και από τον χορό υπήρχε «φόβος μὴ πέσῃ τὸ σαθρὸν σκωληκόβρωτον πάτωμα τῆς παμπαλαίου οἰκίας»,  μα και έξω όπου ο κόσμος διασκέδαζε «καὶ ὁ νέος, ἤκουε φωνάς, ᾄσματα, κιθαρισμούς» , κατόρθωσε, αν και τον κάλεσαν να συμμετέχει,  να μείνει καρφωμένος   «εἰς τὸ παράθυρον  θεώμενος (ή επί τής κλίνης) ἀκούων τὰ τελούμενα». Για να κατορθώσει εφεύρε ένα σωρό δικαιολογίες και παρηγοριές για τον εαυτό του καταφεύγοντας ως και στον φιλοσοφικό στοχασμό: - καὶ ἂν ἤθελε νὰ εἰσέλθῃ εἰς τὸν κόσμον δὲν εἶχε τὰ μέσα... - ἡ οἰκία ἔπλεεν εἰς τὸ μεταίχμιον τὸ ἀόριστον καὶ ἀβέβαιον, εἰς τὸ λυκόφως ἐκεῖνο, μεταξὺ παραδόσεως καὶ νεωτερισμοῦ,...(απ’ τα) ἐξιππασμένα καὶ φραγκοποτισμένα ἤθη μας. - πῶς νὰ ὑπάγῃ αὐτός, δειλός, ἄπειρος τοῦ κόσμου, κακοφορεμένος, ἐν μέσῳ τόσων ἀγνώστων; - πρὸς  τὴν Κούλαν, ἔτρεφεν ἁβρὸν αἴσθημα ἐρωτικόν, καὶ ἦτο ζηλιάρης· δὲν θὰ ἠνείχετο νὰ τὴν βλέπῃ νὰ χορεύῃ μὲ τόσους καὶ τόσους… καὶ αὐτὸς νὰ μὴν ἠξεύρῃ εὐρωπαϊκὸν χορόν!  -  Εἶχε δειπνήσει τὴν ἑβδόμην ὥραν κ᾽ ἐπειδὴ τὴν ἑσπέραν ἐκείνην ἐνωρὶς τὰ καφενεῖα ἔκλεισαν, ...ἀπεσύρθη ἀπὸ τῆς ὀγδόης εἰς τὸ δωμάτιόν του μὲ τὸ παράπονον ἐκεῖνο, οἷον ὁ ξένος ἔχει μέσα του εἰς τοιαύτας ἡμέρας. - ᾐσθάνετο δὲ καὶ ἐλαφρὸν πόνον εἰς τοὺς ὀδόντας… -  ἐπαρηγορεῖτο, σκεπτόμενος ὅτι αὐτὸς ἦτο ἀναμφιβόλως ὁ εὐδαιμονέστερος, διότι χωρὶς νὰ παρευρίσκεται εἰς καμμίαν διασκέδασιν, μετεῖχε τριῶν ἢ τεσσάρων συγχρόνως... , κ᾽ ἐχόρευε μετὰ τῆς κλίνης του ἀκουσίως νανουριζόμενος ἀπὸ τὰ ᾄσματα, τὴν μουσικὴν καὶ τὰς ὀρχήσεις.  -  Ἔλεγε δὲ καθ᾽ ἑαυτόν: «Χωρὶς ἄλλο διὰ νὰ ἐκτιμήσῃ τις μουσικὴν καὶ χορόν, πρέπει νὰ εἶναι ἀκροατὴς μακρόθεν. Ἀπὸ σιμά, ὁ γινόμενος θόρυβος ἐκκωφαίνει τὰ ὦτα καὶ ἐκπτοεῖ τὴν κρίσιν» -Δὲν τοῦ ἐφαίνετο ἀξιοπρεπὲς νὰ ὑπάγῃ «ν᾽ ἀποκρέψῃ» μὲ τὴν πλύστραν του... - Διὰ τοὺς μὲν (τί τὰ θέλετε;) ὁ βίος αὐτὸς εἶναι διηνεκὴς Ἀπόκρεως, διὰ τοὺς δὲ εἶναι μακρὰ καὶ θλιβερὰ σαρακοστή.  Έτσι ο νέος Αλέξανδρος (στο διήγημα  Σπύρος ὁ Βεργουδής), που «ήθελε νὰ εἴπῃ ναί, καὶ ἔλεγεν ὄχι», απείχε της Αποκριάς κι  ‘’ἐνθυμηθεὶς τὸν μῦθον ἐψιθύρισεν: «Ὄμφακές εἰσι»’’, αναφερόμενος ασφαλώς στο μύθο του Αισώπου με την αλεπού που όσα δεν φτάνει τα κάνει κρεμαστάρια...Και κάπως έτσι ξόδεψε τη νιότη του, τη ζωή του ολόκληρη...και «ἦτο ἥσυχος, σχεδὸν εὐτυχής διότι ἐνίκησε τὸν πειρασμόν...». Ήταν όντως όμως;…