SKIATHOS Ο καιρός σήμερα

Μαζικός τουρισμός και προστασία του νερού | γράφει ο Αντρέας Βασιλιάς (*)

2022-11-23 15:54:43
Το τελευταίο τεύχος της μηνιαίας εφημερίδας: «Τα Σκιαθίτ’κα», αν θυμάμαι καλά, νο 17, το 2009, είχε ως τίτλο: «Να κλείσουν όλες οι παράνομες γεωτρήσεις». Φυσικά κάτι τέτοιο δεν έγινε, προφανώς, έκτοτε έγιναν και άλλες και συνεχίζουμε… Στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» (22/11/2022), υπάρχει ρεπορτάζ σχετικά με μια έρευνα που έγινε σε διάφορες αγροτικές περιοχές της χώρας, όπου  η υπέρβαση σε νιτρικά άλατα είναι ιδιαίτερα υψηλές, με ότι αυτό σημαίνει για την υγεία των ανθρώπων που κατοικούν σ’ αυτές τις περιοχές. Στη Σκιάθο, εκείνη την περίοδο (2009), έγιναν κάποιες μετρήσεις, από τη ΔΕΥΑΣ, οι οποίες έδειξαν ότι υπήρχαν αυξημένες τιμές στο νερό, σε αρσενικό και υδράργυρο, εξ αιτίας της υπεράντλησης. Δηλαδή εξ αιτίας της ραγδαίας αύξησης του τουρισμού και επίσης της ραγδαίας ανοικοδόμησης (νόμιμης και αυθαίρετης) στα βουνά. Φυσικά εκείνες οι μετρήσεις, κάπου «παράπεσαν», κάπου «δικαιολογήθηκαν» και η ζωή συνεχίστηκε… Είναι τελικά προφανές ότι ένα κεντρικό στοιχείο του μαζικού τουρισμού, έτσι όπως εφαρμόζεται, σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου κι αν αναπτύσσεται, είναι, εκτός της καταστροφής του περιβάλλοντος, η ψυχική «ελαστικότητα». Οι άνθρωποι που ασχολούνται με τον τουρισμό «αποκτούν ψυχικές ανοχές» σε διάφορα ζητήματα είτε αυτά αφορούν στη σχέση με το χώρο και το τοπίο είτε στις μεταξύ τους σχέσεις, γιατί το κεντρικό ζητούμενο είναι η αγωνία της ξαφνικής αποστέρησης των πόρων, δηλαδή του χρήματος. Αυτό φαίνεται περισσότερο καθαρά στα μεγάλα τουριστικά κέντρα, π.χ. Βενετία, Παρίσι, Ρώμη κλπ., όπου σταδιακά έχουν χαθεί σημαντικά πολιτισμικά στοιχεία και καθημερινές συνήθειες των κατοίκων, ενώ σταδιακά οι πόλεις μετατρέπονται σε απέραντα πανάκριβα «τουριστικά πάρκα». Κάτι παρόμοιο «αχνοφαίνεται» να δημιουργείται και στην Αθήνα, όπου ιδιαίτερα το «ιστορικό κέντρο» μετατρέπεται σταδιακά, σε ξενοδοχειακό κέντρο. Είναι σαφές ότι ο τουρισμός ως οικονομικό μέσο ανάπτυξης, αναπτύσσεται βασικά χάριν του τόπου και σε βάρος του τόπου στον οποίο παράγεται. Όπως π.χ. ένα λατομείο. Εάν ο τόπος αυτός, όπως και οι συνιστώσες του δεν προστατευτεί, θα καταλήξει να «χάσκει» όπως ένα εγκαταλειμμένο λατομείο. Επειδή επίσης, ο τουρισμός ως μέσο παραγωγής δύσκολα και σε βάθος χρόνου παράγει «παραγωγική συνείδηση», αφού πρόκειται για την κυριαρχία του εύκολου και γρήγορου κέρδους, ένας κεντρικός κίνδυνος που παραμονεύει, είναι εκείνος της αυθαιρεσίας και της αρπαχτής. Ακριβώς γι’ αυτό έγραφα και στο προηγούμενο σημείωμα ότι εκτός της προσήλωσης στο θεσμικό πλαίσιο, μεγαλύτερη σημασία έχει η ανάπτυξη της «σκιαθίτικης ψυχής», και δεν αναφέρομαι μόνο στους γηγενείς σκιαθίτες, αλλά γενικότερα σ’ όλους εκείνους οι οποίοι έχουν τις επιχειρήσεις τους σ’ αυτόν τον τόπο. Πόσο σημασία έχει λοιπόν για όλους μας η συνειδητοποίηση ότι «μπορούμε και καλύτερα», έτσι ώστε να μην γίνει τετελεσμένο το γεγονός: να πούμε το νερό νεράκι. Φέτος στη γενική συνέλευση των κρατών του κόσμου για το περιβάλλον, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ δήλωσε ότι «…τρέχουμε με χίλια πάνω στον τοίχο». Ο γ.γ. του ΟΗΕ σε μια απλή φράση συμπεριέλαβε, από τη μια, παγκόσμια γεγονότα, όπως π.χ. την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη και από την άλλη, επεσήμανε, ζητήματα τοπικής σημασίας. Παράδειγμα τι νόημα θα είχε άραγε να χτιστεί όλη η Κεχριά ή ακόμα και ο Τσουγκριάς, για ένα ρομαντικό ηλιοβασίλεμα εφ’ όσον δεν θα υπάρχει νερό; Αυτά τα δύο τοπωνύμια αποτελούν ιστορικά μνημεία του νησιού ή όχι; Για να μνημονεύσουμε, πάλι, τον Παπαδιαμάντη. Τι άλλο λοιπόν χρειάζεται να συμβεί ώστε να πάψουμε να στρουθοκαμηλίζουμε και να ξεκινήσει άμεσα ένας σχεδιασμός για την αναβάθμιση της ποιότητας του νερού και με βάση την αντιμετώπιση όλων των γεωτρήσεων;