1. ΑΡXAIA Τι μπορεί να αναδείξει από το αρχαίο της παρελθόν; Πρώτα- πρώτα τον οικισμό στην Κεφάλα που είναι κομβικός στο κεντρικό Αιγαίο και κατοικήθηκε από το 10ο ως τον 5ο αιώνα π.Χ. Ξεκίνησαν οι έρευνες από το πανεπιστήμιο της Θεσσαλίας σε συνεργασία με την εφορεία αρχαιοτήτων. Ήρθε στο φως πλήθος ευρημάτων, απέχουμε όμως πολύ απ' το να αποκαλυφθεί ο αρχαιολογικός χώρος στο σύνολό του και να καταστεί επισκέψιμος για το κοινό. Μετά τον οικισμό αυτό, οι κάτοικοι ως γνωστόν, μετοίκησαν στη σημερινή κλασική θέση της πόλης πριν φύγουν για πέντε αιώνες στο Κάστρο περί το 1350 μ.Χ. Από την αρχαία πόλη που θάφτηκε στα θεμέλια της καινούργιας, σώζονται διάφορα όπως οι επιγραφές στο Αθανάσιο Μουσείο Βόλου, στους Δελφούς κι εκείνες που φυλάσσονται στη δημαρχία. Υπάρχουν διάσπαρτα μάρμαρα στο νησί από την αρχαία προβλήτα, ενάλια ευρήματα που αλιεύθηκαν από την εφορεία αρχαιοτήτων, χάλκινα τοπικά νομίσματα στο Μουσείο Σκοπέλου κι αλλού, πέτρινοι ογκόλιθοι πιθανόν από φρυκτωρίες, κτερίσματα από το ρωμαϊκό ανάκτορο στο Βασιλιά. Γι' αυτό επιμένω πως πρέπει να στεγαστεί στο Μπούρτζι αρχαιολογικό μουσείο. Υπάρχουν ακόμα στη Ναυτική Διοίκηση στον Πειραιά, τεμάχια από το αλεώριο στον ύφαλο Λευτέρη (Μύρμηξ) που ύψωσε ο Ξέρξης κι αποτελούν τμήμα της πρώτης στήλης στον κόσμο για την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας. Αυτά πρέπει να τα διεκδικήσουμε και στολίσουν την είσοδο στο Μπούρτζι. Στο Πυργί επίσης, πρέπει να γίνει αρχαιολογική έρευνα και να ολοκληρωθεί, όσο γίνεται, η έρευνα στη θέση Βασιλιά. Αν τα κάνουμε όλα αυτά, η σημερινή Σκιάθος θα συνδεθεί με το αρχαίο της παρελθόν και θα γίνει ελκυστική και γι' αυτό το λόγο... 2. ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ- ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ Στη Βυζαντινή- μεσαιωνική Σκιάθο εξέχουσα θέση κατέχει ασφαλώς η Καστροπολιτεία που κουβαλά ιστορία πέντε αιώνων. Για το Κάστρο, αν και θεωρείται ''ο Μυστράς του Βορρά'' κι έχει τιμηθεί ιδιαίτερα από τους δύο Αλέξανδρους και παρότι η Σκιάθος θέλει να λέγεται σοβαρός τουριστικός προορισμός, ουδέποτε μερίμνησαν οι κρατικές και οι δημοτικές αρχές με αποτέλεσμα και εξαιτίας του σημείου στο οποίο βρίσκεται και της μεταφοράς ένεκα της ανέχειας, από τους τελευταίους κατοίκους του, ό,τι υλικού τους χρειάζονταν για να οικοδομήσουν τη νέα πόλη, έχει υποστεί τη μεγαλύτερη και γρηγορότερη φθορά απ' όλα τα φρούρια που διασώζονται στη χώρα. Σήμερα κυριολεκτικά ρημάζει κι ευτυχώς που υπάρχουν πολίτες σαν τους ΄΄φίλους του Κάστρου'' που δεν επέτρεψαν να καταρρεύσει τελείως. Η κατάστασή του είναι πια τραγική. Κατάντησε βοσκότοπος για τα γίδια που καταστρέφουν ό,τι απόμεινε και μόνο οι νέοι μπορούν να σκαρφαλώσουν στις ακανόνιστες πέτρες και να φτάσουν ως το Κανόνι. Το νότιοανατολικό τείχος είναι ετοιμόρροπο, το ίδιο και το Τζαμί, ενώ το Διοικητήριο σχεδόν έπεσε. Ακούμε εδώ και δύο δεκαετίες για μελέτες και μόλις πέρυσι επικαιροποιήθηκαν κάποιες που προβλέπουν την αποκατάσταση και στερέωση των βάθρων της γέφυρας, την κατασκευή νέας, την αντικατάσταση της πύλης που ξεχαρβαλώθηκε και την ανάπλαση του μονοπατιού πρόσβασης. Αναμένεται φέτος να ενταχθούν στο πρόγραμμα του ΥΠΠΟΑ και να χρηματοδοτηθούν από κάποιο πρόγραμμα. Ας είναι, καλοδεχούμενα όλα αυτά αρκεί να γίνουν -μην ξεχνάμε πως και για το μετζήτι Τζαμί υπάρχει μελέτη του Αλεξίου από το 1998 κι ακόμα χρηματοδοτείται...-και κυρίως, να μην αλλοιώσουν το μοναδικό περιβάλλον. Μακριά απ' το Κάστρο ο ''πολιτισμός'' μας!... Πάνω στο βράχο όμως τι θα γίνει; Χρειάζεται μελέτη για να φύγουν τα γίδια, να καθαριστεί ο τόπος, να καναστηθούν οι πεσμένες ταμπέλες, να μπει ένας φύλακας- ξεναγός; Το όνειρό μου είναι να ενεργοποιηθεί η Αρχαιολογική υπηρεσία και ν' αποτυπωθεί ανάγλυφα ο χώρος. Να έρθουν στο φως τα Καστρινά καλντερίμια και να βρεθούν οι άγνωστες ακόμα εκκλησίες. Από τις 25 που υπήρχαν κάποτε, γνωρίζουμε τη θέση των 12 και είναι όρθιες μόλις οι τέσσερις. Έξω απ' το Κάστρο επίσης, λίγα μέτρα ψηλότερα από την ακτή, υπάρχει το πανέμορφο χάλασμα απ' το μοναστηράκι του Ευαγγελισμού και μέρος του βορινού τείχους του. Παρατημένο στο έλεος των ανέμων κι ας αποτελεί σημαντικό μνημείο από τον 15ο αιώνα. Τι λένε οι μελέτες γι' αυτό; Μιας και αναφέρθηκα στο Κάστρο, να θυμίσω τέλος την πρόταση του καθηγητή Σκουβαρά που διατυπώθηκε από το 70 και κανείς από τους αρμοδίους ποτέ δεν υλοποίησε, αμφιβάλλω καν αν τη γνωρίζει. Στο σημείο της θυσίας του φτωχού Άγιου, όπου ακόμα μοσχοβολά το χώμα, να στηθεί ένα σεμνό μνημείο για να θυμίζει στον περαστικό το φρικτό μαρτύριό του. 3. ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ- ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ Η θρησκευτική μας παράδοση είναι η μόνη ζωντανή πια στο νησί γι' αυτό ο Δήμος οφείλει να την συνδράμει στους τομείς που εμπλέκεται η Πολιτεία. Τέτοιοι αποτελούν η διατήρηση- συντήρηση- αποκατάσταση- αναστύλωση- προβολή εκκλησιαστικών μνημείων και ο εικονογραφικός διάκοσμος των εκκλησιών. Όπως μας πληροφορεί ο αείμνηστος δρας Αλέξης Δ. Αλεξίου στο σημαντικό έργο του ‘Σκιάθος, αρχιτεκτονική μεταβυζαντινών μνημείων’, μόνο 5 απ’ τις 55 εκκλησίες της Σκιάθου έχουν εικονογραφικό διάκοσμο και γι’ αυτό είναι ντροπή που οι αρμόδιοι επί χρόνια τον αφήνουν να ξεθωριάζει και να σβήνει... Διαθέτουν τα καθολικά των: Παναγία Κεχριά, Κουνίστρα, Αγίου Ιωάννη του Παρθένη (Κρυφός), Ευαγγελίστρια, Χριστός στο Κάστρο. Υπήρχαν και σε άλλες εκκλησίες εικονογραφίες όπως στην Παναγία Πρέκλα, στον Ευαγγελισμό έξω απ’ το Κάστρο, στην Παναγία Καρδάση, ίσως κι αλλού μα καταστράφηκαν από την αδιαφορία των αρχών. Ειδικά η πολιούχος Παναγία Κουνίστρα και η Μονή Παναγίας Κεχριάς που είναι ιστορικά μοναστήρια της Σκιάθου, αλλά και της ευρύτερης περιοχής, στάθηκαν αφορμή να ενεργοποιηθεί ο Σύλλογος 'Σκιάθος' που έχει επιδοθεί σ' έναν αγώνα δρόμου για να εκπονηθούν οι σχετικές μελέτες και να διασωθούν οι τοιχογραφίες. Ως πότε όμως ένας Σύλλογος θα σηκώνει το βάρος αυτής της βαριάς πολιτιστικής μας κληρονομιάς; Με ενέργειες του ίδιου Συλλόγου ανακηρύχθηκε ως «Ιστορικός Τόπος» από το υπουργείο Πολιτισμού, με το ΦΕΚ 357/9-10-2013.και προστατεύεται το κοιμητήριο της Σκιάθου που σήμερα συγκαταλέγεται στα σημαντικά αξιοθέατα του νησιού. Υπάρχουν όμως κι άλλα σχετικά μνημεία, όπως το τείχος και η ερειπωμένη Βυζαντινή Βασιλική εκκλησία της Αγίας Τριάδας, το μόνο αυτής της εποχής στην πολίχνη, όπως εύστοχα ενημέρωσε το κοινό ο πολιτιστικός Σύλλογος ΄΄Δύο Αλέξανδροι''. Ακόμα, έχω προτείνει, με αφορμή την ύπαρξη στον Τρούλο του ερειπίου του ναού της παλαιάς βυζαντινής Μονής η οποία ήταν αφιερωμένη στην του Θεού Σοφία κι απ' τον τρούλο της ονομάστηκε έτσι η περιοχή, να χτιστεί καινούργιο εκκλησάκι πανομοιότυπο στο Τρουλονήσι, ορατό και από τη θάλασσα. Ο Δήμος λοιπόν, πρέπει να ασχοληθεί σοβαρά και με την θρησκευτική μας παράδοση για να προσελκύσει το ανάλογο ενδιαφέρον των υποψηφίων ή μη επισκεπτών του προικισμένου νησιού.