Η έκταση του νησιού είναι 25 τ.χλμ.. Ο πληθυσμός του νησιού σύμφωνα με την απογραφή του 2001 είναι 10 κάτοικοι. Το νησί είναι ιδιοκτησία της μονής Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους. Υπάρχει και στο νησί μοναστήρι στο οποίο οφείλει και το όνομά του. Διαμένει συνήθως ένας μοναχός. Το νησί βρίσκεται στο θαλάσσιο πάρκο Αλοννήσου και είναι ένα από τα καταφύγια της μεσογειακής φώκιας. Το υψηλότερο σημείο του νησιού είναι 299μ. Το νησί της Κυρά Παναγιάς αγόρασε το 993μ.χ. ο Άγιος Αθανάσιος, από Βυζαντινούς άρχοντες της Κωνσταντινούπολης και το χρησιμοποίησε ως μετόχι της Ιεράς Μονής Μεγίστης Λαύρας, του Αγίου Όρους. Εδώ, τον 16ο αιώνα, ιδρύθηκε, η μεταβυζαντινή Ιερά Μονή του Γενεσίου της Θεοτόκου η οποία και λειτουργεί μέχρι σήμερα. Στον προαύλιο χώρο της Μονής σώζονται παλαιοχριστιανικά λείψανα του 6ου-7ου π.χ. αιώνα. Στους ίδιους χώρους θα βρούμε τα μηχανήματα του παλιού ελαιοτριβείου που λειτουργούσαν οι μοναχοί. Ερείπια της παλαιότερης Μονής βρίσκονται σε ύψωμα στην περιοχή του Αγίου Πέτρου. Κάθε χρόνο, στο Μοναστήρι, γίνεται μεγάλη γιορτή προς τιμή της Παναγίας το Σεπτέμβριο. Στην γιορτή έρχονται κυρίως κάτοικοι από την Αλόννησο και την Σκόπελο. Τότε είναι και η μόνη φορά που επιτρέπεται η διανυκτέρευση μη μοναχών στους κοιτώνες της Μονής. Οι τελετουργίες ακολουθούν το αγιορείτικο τυπικό.
Το θαύμα με το λείψανο του Όσιου Μιχαήλ Συνάδων στο νησί
Σύμφωνα μα μαρτυρίες στην νήσο Κυρά Παναγιά λίγο πριν τον 20ο αιώνα το νησί είχε μεγάλες πληγές από την εμφάνιση ακρίδας και κάμπιας σε όλη την έκταση του νησιού. Εκείνες τις ημέρες έφεραν το λείψανο του Οσίου Μιχαήλ επισκόπου Συνάδων στο νησί και σύμφωνα με μαρτυρίες οι ακρίδες και οι κάμπιες κατευθηνθήκαν και έπεσαν στην θάλασσα. Για το θαύμα αυτό υπάρχει αγιογράφημα εντός του ναού της νήσου Κυρά Παναγιά.
Γιώργος Κεχριώτης