Η Συγκοινωνία των Σποράδων μέχρι τις αρχές του '50 | Γράφει ο Γιώργος Σανιδάς
2023-04-02 11:06:14
Στα χρόνια του Παπαδιαμάντη η συγκοινωνία των Σποράδων με το Βόλο ήταν από ανύπαρκτη έως τραγική. Να τι γράφει στην «Εξοχική Λαμπρή»:
«...τὸ ταχύπλουν, αὐτὸ τὸ προκομμένον πλοῖον, τὸ ὁποῖον ἐκτελεῖ δῆθεν τὴν συγκοινωνίαν μεταξὺ τῶν ἀτυχῶν νήσων καὶ τῆς ἀπέναντι ἀξένου ἀκτῆς, σχεδὸν τακτικῶς δὶς τοῦ ἔτους, ἤτοι κατὰ τὶς δύο ἀλλαξοκαιριές, τὸ φθινόπωρον καὶ τὸ ἔαρ, βυθίζεται, καὶ συνήθως χάνεται αὔτανδρον· εἶτα γίνεται νέα δημοπρασία, καὶ εὑρίσκεται τολμητίας τις πτωχὸς κυβερνήτης, ὅστις δὲν σωφρονίζεται ἀπὸ τὸ πάθημα τοῦ προκατόχου του, ἀναλαμβάνων ἑκάστοτε τὸ κινδυνωδέστατον ἔργον·».
Το ταξίδι αυτό μάλιστα αποτελούσε πραγματική Οδύσσεια καθώς το όποιο πλοιάριο έφτανε μόνο ως τον Πλατανιά του Πηλίου. Από εκεί οι επιβάτες πεζοί ανηφόριζαν στο χωριό Λαύκο όπου και διανυκτέρευαν σε χάνι. Ύστερα, πάλι πεζοί, κατηφόριζαν στη Μηλίνα εντός του Παγασητικού, αναζητώντας άλλο καΐκι που θα τους πήγαινε τελικά στον υπόδουλο στους Οθωμανούς ως το 1881, Βόλο. Ωστόσο, από τις αρχές του 20ου αιώνα τα πράγματα άρχισαν κάπως να καλυτερεύουν. Πολλά καλοτάξιδα καΐκια, που κατασκευάζονταν στους ταρσανάδες των νησιών, μετέφεραν στις απέναντι ή από τις απέναντι στεριές, ανθρώπους ζώα και εμπορεύματα.
Ο καπταν Νίκος Πασχάλης, στα τέλη του μεσοπολέμου, έφερε από το Όσλο της Νορβηγίας το αξιόπλοο μικρό πέραμα ΑΕΤΟΣ, γνωστού αργότερα ως ΓΕΡΑΚΙΝΑ, και το έριξε στη γραμμή Σκιάθος- Βόλος.
Τακτική συγκοινωνία όμως τα νησιά απέκτησαν μόλις μετά τον πόλεμο, όταν δυο ξύλινα πανέμορφα σκαριά εκτελούσαν καθημερινά , από την αρχή της δεκαετίας του 50 και ως τις αρχές του 60, το δρομολόγιο μεταξύ των Σποράδων και έφταναν μέχρι το Βόλο μετά από ταξίδι πολλών ωρών. Η άφιξη ή η αναχώρησή τους από τα νησιά ήταν το γεγονός της ημέρας με πλήθος κόσμου να κατεβαίνει στα λιμάνια. Τα δε παιδιά περίμεναν πως και πώς να βγάλει ο μπάρμπα Γιάννης τα παγωτά ΕΒΓΑ για να τα απολαύσουν.
Πρόκειται για το πέραμα ΚΑΤΕΡΙΝΑ σκοπελίτικων συμφερόντων, και το καραβόσκαρο ΠΑΣΧΑΛΗΣ σκιαθίτικων. Το (Π) ΠΑΣΧΑΛΗΣ μάλιστα συνέδεσε για πρώτη φορά τη Σκιάθο με την Αθήνα εκτελώντας συνδυασμένα δρομολόγια Σκιάθος- Πευκί- Αθήνα υπό την πρακτόρευση του Μάντζαρη που στη συνέχεια δημιούργησε το πρακτορείο ΑΛΚΥΟΝ.
Το πέραμα ΚΑΤΕΡΙΝΑ, 18μ πλοιοκτησίας Τριαντάφυλλου και Ηλία Λεμονή, αντικαταστάθηκε το 1969 με το ΡΗΓΑΣ από τους Βαγγέλη Λεμονή και Βαγγέλη Αντωνόπουλο. Μετονομάστηκε σε ΣΠΟΡΑΔΕΣ και στη συνέχεια σε ΣΚΟΠΕΛΙΤΗΣ στις ΚΥΚΛΑΔΕΣ.
Το ΠΑΣΧΑΛΗΣ, 23μ ιδιοκτησίας Πασχάλη- Πασχάλη και του γιου του Νίκου, ναυπηγήθηκε το 1944 στο καρνάγιο του Τζανετή στη Σκόπελο (Καμάρα Μελαχρινού) και αντικαταστάθηκε από το ΠΑΣΧΑΛΗΣ ΙΙ που κατασκευάστηκε το 1967 στα ναυπηγεία Δ Χωματάς στη Θεσσαλονίκη. Το 1974 το αγόρασε ο Νομικός και μετονομάστηκε σε ΘΗΡΑ.
Το ΠΑΣΧΑΛΗΣ είχε επτά άτομα πλήρωμα και έπαιρνε 50 με 60 επιβάτες. Εκτός από τον Νίκο Πασχάλη, το κυβέρνησε κι ο καπταν Ηλίας από το Βόλο. Μηχανικός του διετέλεσε ο σκιαθίτης Γιάννης Μουστάκας, με το παρατσούκλι Ματζάγγος απ’ τη μάρκα των τσιγάρων που κάπνιζε, ο οποίος πνίγηκε άδοξα στην Αλόννησο.
Όταν τα δυο καΐκια σταματούσαν για συντήρηση τα αντικαθιστούσε το πέραμα ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ που κατασκευάστηκε επίσης στη Σκόπελο το 1939 από το Γιώργο Τζανετή και συνήθως εκτελούσε μακρινά δρομολόγια όπως τη μεταφορά κρασιών της εταιρείας Κονιόρδου από τη Θεσσαλονίκη στο Ηράκλειο, σαν και το πέραμα ΑΘΗΝΑ στο οποίο εργαζόταν αγόγγυστα ο σκιαθίτης ναυτικός Αγγελής Αγάλος που βραβεύτηκε από το Υπουργείο Ναυτιλίας για τη μακρότατη θητεία του στη θάλασσα.
Απ’ όσα αναφέραμε, δυστυχώς, διασώζεται σήμερα μόνο το ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ, ιδιοκτησίας του Καραβοκύρη Βαγγέλη Σουρμελή που ναυπηγήθηκε για λογαριασμό του σκοπελίτη παππού του Χρήστο Χρήστου, το 1944 στη Σκόπελο, με το πέρας του πολέμου.
Να θυμίσουμε κλείνοντας, πως από το 1952 μπήκε στη γραμμή των Σποράδων, με ένα δρομολόγιο την εβδομάδα, το ιστορικό ΚΥΚΝΟΣ με ταχύτητα των 14,3 μιλίων την ώρα και άλλαξε άρδην τα δεδομένα στη συγκοινωνία των νησιών.
Το ΚΥΚΝΟΣ κατασκευάστηκε το 1930 ως θαλαμηγός στα ναυπηγεία των ΗΠΑ Bath Iron Works Corp., Bath Maine για τον Logan G. Thomson. Αρχικά ονομάστηκε SYLVIA κι έφερε σημαία των ΗΠΑ. Λέγεται πως χρησιμοποιήθηκε ως πολυτελές κότερο του τότε δημάρχου Νέας Υόρκης La Guardia.
Το 1941 περιήλθε στο Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ και μετονομάστηκε TOURMALINE με διακριτικά PY-20. Εξοπλίστηκε καταλλήλως για να συνοδεύει νηοπομπές και να ποντίζει νάρκες.
Το 1946 παραχωρήθηκε στην Greek War Relief Association Inc., με έδρα τη Νέα Υόρκη και μετονομάστηκε ADELPHIC. Ουσιαστικά χαρίστηκε στην Ελλάδα από τις ΗΠΑ και κατέπλευσε στον Πειραιά φορτωμένο βοήθεια.
Το 1947 τέθηκε σε πλειστηριασμό από το Ελληνικό Δημόσιο και κατακυρώθηκε στη Σαρωνικός Α.Ε. Κύριος μέτοχος ήταν ο βιομήχανος Όμηρος Ε. Κολοκοτρώνης. Τότε μετονομάστηκε σε ΚΥΚΝΟΣ και ύψωσε ελληνική σημαία.
Από το 1950 εκτελούσε τακτική συγκοινωνία μεταξύ Χαλκίδος-Λίμνης-Αιδηψού-Ωρεών-Βόλου με πλοίαρχο τον Παναγιώτη Μάρλα.
Από το 1952 και κάθε Τρίτη επέκτεινε το δρομολόγιό του από Βόλο προς τις Σποράδες.
Από την 1η Απριλίου 1960, με επιδότηση του ΕΟΤ, εκτελούσε τρία δρομολόγια την εβδομάδα από Βόλο προς Β. Σποράδες-Κύμη-Σκύρο. Την κυβέρνησή του ανέλαβε ο ανεπανάληπτος πλοίαρχος Κυριάκος Μαστροκόλιας.
Το καλοκαίρι του 1968 εγκαινίασε τη νέα γραμμή από Άγιο Κωνσταντίνο προς Β. Σποράδες.
Το ΚΥΚΝΟΣ διέκοψε οριστικά τα δρομολόγιά του τον Οκτώβριο του 1974, μετά από περίπου μισό αιώνα στη θάλασσα κι αφού ο τουρισμός στα νησιά άρχισε να εδραιώνεται…
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ