SKIATHOS Ο καιρός σήμερα

Νέο βιβλίο για τον Γιώργο Σανιδά, με έμπνευση από τον Τσε Γκεβάρα

2023-01-23 16:22:05
Στο νέο μυθιστόρημά του με τίτλο «Το καρντάσι του Τσε» (Εκδόσεις Πηγή), ο Γιώργος Σανιδάς επιχειρεί ένα ιδιαίτερο συγγραφικό «ταξίδι», που ξεκινάει από το περίφημο «Ξυπόλητο Τάγμα» της Θεσσαλονίκης στα χρόνια της Κατοχής και φτάνει μέχρι το αντάμωμα του πρωταγωνιστή με τον Ερνέστο Τσε Γκεβάρα στην επαναστατημένη Κούβα. Ο Σκιαθίτης συγγραφέας μίλησε στο SkiathosLife.gr για το τελευταίο έργο του - 25ο κατά σειρά -, στο οποίο μέσα από τα μάτια του Θεσσαλονικιού ήρωα που επινόησε, προσέγγισε τον θρυλικό «Κομαντάτε», σύμβολο της αιώνιας επανάστασης, ενώ ταυτόχρονα καταπιάστηκε με όλα εκείνα που κάνουν έναν άνθρωπο να δρα ηρωικά.   Ενστερνιζόμενος απόλυτα την καβαφική εκδοχή, όσον αφορά στην αναζήτηση από τον πρωταγωνιστή της δικής του «Ιθάκης», ο οποίος διόλου τυχαία φέρει το όνομα Οδυσσέας, ο Γιώργος Σανιδάς παρακολούθησε βήμα - βήμα την πορεία ενός ανθρώπου που κατέληξε στο πλευρό του Γκεβάρα στην Κούβα, ενώσω ο τελευταίος πάλευε να ανατρέψει το φαύλο δικτατορικό καθεστώς του Μπατίστα εν μέσω της κορύφωσης του Ψυχρού Πολέμου ανάμεσα σε ΕΣΣΔ και ΗΠΑ. «Πέρα από το γεγονός πως το βιβλίο κρύβει πολλή περιπέτεια, περιέχει μεγάλα κομμάτια που περιλαμβάνουν σκέψεις για το πώς ο Οδυσσέας «ζυμώνεται» με ιδέες, που τον βοηθούν να ψάξει και τελικά να βρει την Ιθάκη του. Μάλιστα, δεν την ανακαλύπτει στον Τσε, αλλά κάπου κοντά σ’ εκείνον», ανέφερε ο συγγραφέας, ο οποίος στάθηκε επίσης στο ποίημα του Τάσου Λειβαδίτη με τίτλο «Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος», αλλά και σε ένα απόσπασμα από το ημερολόγιο του Νίκου Μπελογιάννη, που συμπεριέλαβε στις πρώτες σελίδες του μυθιστορήματος. «Δεν μπήκαν τυχαία τα συγκεκριμένα κομμάτια, αφού διαβάζοντάς τα, καταλαβαίνεις ότι δεν έχεις περιθώριο να κάθεσαι. Πρέπει να συμμετέχεις, να ασχολείσαι, γιατί κακά τα ψέματα, η πολιτική αφορά τη ζωή μας. Δεν είναι κάτι όπως φαντάζονται ορισμένοι πολιτικοί, αντίθετα έχει να κάνει με τον λαό. Υπάρχει μεγάλη συνάφεια, γιατί οτιδήποτε αποφασίζουν αυτοί, εμείς πληρώνουμε το αντίτιμο», πρόσθεσε με νόημα. [caption id="attachment_174469" align="alignnone" width="768"] Ο Γιώργος Σανιδάς μίλησε στο SkiathosLife.gr για το βιβλίο «Το καρντάσι του Τσε»[/caption]   Προσεγγίζοντας τον Τσε… Ο χαρακτήρας που δημιούργησε, βρίσκεται πλάι πλάι με τον Τσε, μια σπουδαία μορφή του 20ού αιώνα, ο οποίος με τη θυσία του απέδειξε έμπρακτα ότι η πίστη στα ιδανικά ενός ανθρώπου μπορεί ακόμη και να επισκιάσει την εγγύτητα του θανάτου. «Ο συγγραφέας, µε πρότυπο τον Τσε, «τον πιο ολοκληρωμένο άνθρωπο της εποχής µας» κατά τον Σαρτρ, αναλύει την έννοια του ηρωικού ανθρώπου», αναφέρει μεταξύ άλλων το οπισθόφυλλο της έκδοσης, με τον Γιώργο Σανιδά να καταφεύγει στον Γάλλο φιλόσοφο και στοχαστή, ο οποίος το 1960 συνάντησε τον Ερνέστο Γκεβάρα κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του στην Κούβα και δεν έκρυψε τον θαυμασμό του για όσα ενσάρκωνε ο Αργεντινός μαρξιστής επαναστάτης.   [caption id="attachment_174472" align="alignnone" width="683"] Το εξώφυλλο από το νέο μυθιστόρημα που κυκλοφόρησε από τον Σκιαθίτη δημιουργό[/caption] Ακριβώς στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο Σκιαθίτης λογοτέχνης, ο οποίος «πάτησε» πάνω στον Τσε, που επίσης δεν τον αφήνει ασυγκίνητο: «Γράφοντας για τον Τσε και την εικόνα που έχει δημιουργήσει στους ανυπεράσπιστους όλου του κόσμου, κατάλαβα πως στις μέρες μας είναι ακόμη πιο επίκαιρος, γιατί το σύστημα που ονομάζουμε καπιταλισμός, οδηγεί και πάλι σε αδιέξοδα και φτωχοποιεί μεγάλη τμήματα πληθυσμού σε όλο τον κόσμο. Καθ’ όλη τη διάρκεια της συγγραφής, σεβάστηκα απεριόριστα το πρόσωπο του Τσε, αφού τον είχα και εξακολουθώ φυσικά να τον έχω σε εκτίμηση, ενώ τελειώνοντας την ανάγνωση, ο καθένας μπορεί να δει πιο καθαρά και να σκεφτεί καλύτερα αυτό που είπε κάποτε ο Σαρτρ, ότι «ο Τσε είναι ο πιο ολοκληρωμένος άνθρωπος του 20ού αιώνα». Όσοι διαβάσουν το βιβλίο, κάτι θα κερδίσουν», τόνισε ο κ. Σανιδάς. [caption id="attachment_174467" align="alignnone" width="696"] Φιντέλ Κάστρο (δεξιά) και Ερνέστο Γκεβάρα. Δύο ηγετικές μορφές της επανάστασης στην Κούβα πριν από εξήντα και πλέον χρόνια[/caption]  «Στροφή» στο μυθιστόρημα έπειτα από αρκετά χρόνια Τα τελευταία χρόνια, η συγγραφή δοκιμίων έχει κυριαρχήσει στην καθημερινότητα του Γιώργου Σανιδά, όπως αποδεικνύεται από την κυκλοφορία των έργων «Αλυπιακός οίνος - Η αμπελουργία στη Σκιάθο» / Εκδόσεις iWrite - 2021, «Η Σκόπελος με τα μάτια του Παπαδιαμάντη» / Δήμος Σκοπέλου - 2021, «Παπαδιαμάντη πολιτική παρακαταθήκη» / Εκδόσεις iWrite -2019) και «Βιογραφία Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη» / Εκδόσεις iWrite – 2017 (ο «άγιος των ελληνικών γραμμάτων» παραμένει στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος του συγγραφέα, ο οποίος τον Απρίλιο του 2020 κυκλοφόρησε επίσης τη συλλογή διηγημάτων «Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, Μικρά Άπαντα» από τις Εκδόσεις Πηγή). [caption id="attachment_174468" align="alignnone" width="768"] Η μορφή του Τσε κυριαρχεί στις σελίδες του βιβλίου, το οποίο κυκλοφορεί εδώ και λίγες ημέρες[/caption] Το «Καρντάσι του Τσε» είναι το τέταρτο κατά σειρά μυθιστόρημα του Σκιαθίτη δημιουργού, ενώ τα προηγούμενα γράφτηκαν τη διετία 2014-2015 (κυκλοφόρησαν κατά σειρά οι τίτλοι: «Ναυαγισμένοι έρωτες», «Ο Μπαρμπαρόσα και το κάστρο της ελευθερίας» και «Στα χρόνια της παρακμής»). «Μεσολάβησαν αρκετά χρόνια από την κυκλοφορία του τελευταίου μυθιστορήματός μου. Εντούτοις τώρα επανήλθα και πιστεύω ότι το «Καρντάσι του Τσε» είναι ίσως και το μοναδικό στον ελλαδικό χώρο που ανήκει στο είδος του ιστορικού μυθιστορήματος και συμπεριλαμβάνει στην υπόθεση τον Γκεβάρα. Συνήθως κυκλοφορούν δοκίμια ή βιογραφίες για τον Τσε. Το να εμπλέκεται, όμως, σε μυθιστορία, δεν το έχω συναντήσει προσωπικά και το σκεπτικό ήταν, παράλληλα με αυτό να δούμε και άλλα θέματα, που απασχολούν τον σύγχρονο άνθρωπο, όπως είναι π.χ. η φιλία, ο έρωτας, η θρησκεία, η πατρίδα κλπ», είπε στο SkiathosLife.gr ο συγγραφέας, που έκανε λόγο για πρωτοτυπία, όσον αφορά το μυθοπλαστικό… πάρε-δώσε με τον εμβληματικό επαναστάτη, ενώ ταυτόχρονα στάθηκε στη διαχρονικότητα του αγώνα που έδωσε πριν από πολλές δεκαετίες ο Τσε μέχρι τη δολοφονία του στη Βολιβία τον Οκτώβριο του 1967. «Δεν έγραψα τυχαία για τον Τσε. Το ζήτημα του ηρωικού ανθρώπου με απασχολεί και εν πάση περιπτώσει, αυτός είναι ο βασικός πυρήνας στο βιβλίο, κυρίως γιατί στην εποχή μας έχει παρεξηγηθεί ως έννοια. Ηρωικός άνθρωπος θεωρείται εκείνος που λειτουργεί για το κοινό καλό έχοντας συγκεκριμένη ψυχοσύνθεση και δεξιότητες, ενώ πολλές φορές φτάνει μέχρι το σημείο να θυσιάσει τον ίδιο τον εαυτό του. Στην εποχή μας αυτό το θέμα, έχει πάρει άλλες διαστάσεις. Ακόμη και ένας παίκτης των ριάλιτι, θεωρείται ηρωικός άνθρωπος. Ας μην ξεχνάμε όμως, ότι δεν μπορεί να γεννηθεί ηρωικός ο καθένας μας, χρειάζονται πολύ συγκεκριμένα χαρακτηριστικά», ανέφερε στη συνέχεια ο κ. Σανιδάς, ο οποίος έγραψε το «Καρντάσι του Τσε» την περίοδο 2017-2018 στη Σκιάθο. Το «Ξυπόλητο Τάγμα», η Κατοχή και η αναφορά στον ελληνικό Εμφύλιο Ο υπότιτλος του μυθιστορήματος και η αναφορά στο «Ξυπόλητο Τάγμα», προδιαθέτει τον αναγνώστη για το παρελθόν του Οδυσσέα. Η ονομασία που αποδόθηκε στην ομάδα των δεκάδων ορφανών από τη Θεσσαλονίκη που βρέθηκαν πεταμένα στον δρόμο τον Απρίλιο του 1941, όταν τα στρατεύματα κατοχής επιτάξανε το κτίριο του Παπάφειου Ορφανοτροφείου για να στεγάσουν εκεί το Γενικό Γερμανικό Νοσοκομείο, έχει ιδιαίτερο συμβολισμό στο κείμενο του Σανιδά. [caption id="attachment_174466" align="alignnone" width="980"] Η ιστορία του «Ξυπόλητου Τάγματος», που συγκινεί μέχρι και σήμερα, έχει ιδιαίτερο συμβολισμό στο κείμενο του Σανιδά. Η φωτογραφία είναι από την κλασική, πλέον, ομώνυμη ταινία που γυρίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1950 από τον Ελληνοαμερικανό σκηνοθέτη Gregg Tallas[/caption] «Δεν επινόησα τυχαία ένα ορφανό παιδί από το περίφημο «Ξυπόλητο Τάγμα» της Θεσσαλονίκης. Ο Οδυσσέας γεννήθηκε σε ίδρυμα το 1935 και μεγάλωσε βλέποντας την ανισότητα που υπάρχει στους ανθρώπους από τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Το «Ξυπόλητο Τάγμα» σίγουρα ξυπνάει μνήμες από την Κατοχή, και μνημονεύοντάς το σε συνδυασμό με το γεγονός πως ο πρωταγωνιστής γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη - εξ ου και το «καρντάσι» που σημαίνει αδελφός, σύντροφος - νομίζω ότι ο αναγνώστης καταλαβαίνει πώς εμπλέκεται το ένα με το άλλο», είπε ο συγγραφέας. Από το κάδρο δεν λείπει και ο ελληνικός Εμφύλιος. «Ο Οδυσσέας μετά το τέλος του Εμφυλίου, γυρίζει όλο τον κόσμο. Φτάνοντας κάποτε στην Αργεντινή, γνώρισε έναν σύντροφο του Τσε Γκεβάρα, από εκείνους που ακολούθησαν τον Φιντέλ Κάστρο στην Κούβα, προκειμένου να κηρύξουν την επανάσταση και να ανατρέψουν το καθεστώς του Μπατίστα. Υπάρχει παραλληλισμός της κουβανικής επανάστασης με τον ελληνικό εμφύλιο, καθώς θέλησα να «παντρέψω» τα δύο θέματα», συμπλήρωσε ο κ. Σανιδάς. Ο φόβος του θανάτου και η «δίψα» για ζωή Διαβάζοντας, πάντως, τις πρώτες σελίδες του μυθιστορήματος, που τοποθετούν τη δράση στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής και τον ήρωα να εμπλέκεται σε μια συμμορία που κλέβει λαθραία τσιγάρα, ο 60χρονος συγγραφέας δείχνει εξ αρχής τις προθέσεις του να εντρυφήσει στα ενδότερα ενός κόσμου εφιαλτικού, που κυριαρχεί ο θάνατος. Και αυτό ακριβώς το συναπάντημα του Οδυσσέα με τον θάνατο, είναι εκείνο που τον κάνει να παλεύει ακόμη περισσότερο για να επιβιώσει. «Το πρώτο μέρος του έργου διαδραματίζεται στην Αργεντινή και δείχνει τον Οδυσσέα, να βρίσκεται στο Μπουένος Άιρες, έχοντας εμπλακεί σε μια συμμορία για να επιβιώσει. Εκεί γνωρίζει τον Γκαρσία, σύντροφο του Τσε κατά την επεισοδιακή απόβαση των ανταρτών στην Κούβα. Ο Οδυσσέας κλέβει λαθραία τσιγάρα και ακριβώς την ώρα που ετοιμάζονται να κουβαλήσουν ένα φορτίο που έρχεται με καΐκι, τους ανακαλύπτουν και σκοτώνεται ο Γκαρσία. Ο νεαρός Έλληνας επηρεάζεται από τον απροσδόκητο θάνατο του φίλου του. Όμως, αφότου κατόρθωσε να ξεφύγει απ’ αυτό το πράγμα, αρχίζει την περιπλάνησή του από την Αργεντινή έως την Κούβα. Παίρνει τη σκυτάλη και αρχίζει να αναζητά τον Τσε. Με τα πολλά φτάνει στην Κούβα και εντάσσεται στην ομάδα του Γκεβάρα. Από το σημείο αυτό και έπειτα, η αφήγηση ακολουθεί τα πραγματικά γεγονότα, με βάση το ημερολόγιο του Τσε και τη ζωή των ανταρτών, όπως τη γνωρίζουμε μέσα από τις ιστορικές πηγές που έχουμε στη διάθεσή μας», κατέληξε ο Γιώργος Σανιδάς.