SKIATHOS Ο καιρός σήμερα

Ο όσιος Ιερόθεος ο Ιβηρίτης, διδάσκαλος στο πρώτο σχολείο της Σκοπέλου το 1723 | γράφει η Ηρώ Μελαχροινάκη

2022-12-01 15:41:46
Ο γνωστός σε όλους λόγιος, δάσκαλος και μετέπειτα Όσιος (1803) Ιερόθεος ο Ιβηρίτης, γεννήθηκε στην Πελοπόννησο το 1686 και ασκήτευσε στη Μονή Ιβήρων του Αγίου όρους. Το 1720 είναι ήδη μοναχός και παράλληλα διδάσκαλος. Εκείνη τη χρονιά εκδίδει και το μοναδικό του βιβλίο: Λόγοι καὶ παραινέσεις τοῦ ὁσίου πατρὸς ἡμῶν Ἐφραὶμ τοῦ Σύρου, Εἰς ἁπλῆν φράσιν μεταγλωττισθέντες καὶ βίοι Ἁγίων τινῶν, μεταφρασθέντες καὶ αὐτοὶ ἐκ τῆς Ἑλληνικῆς, Εἰς ὠφέλειαν τῶν εὐσεβῶν Χριστιανῶν, παρ’ Ἱεροθέου Ἱερομονάχου Ἰβηρίτου, Βενετία 1720. Το έργο του ωστόσο θα πρέπει να κυκλοφορούσε σε χειρόγραφα την εποχή εκείνη, καθώς αυτά αναφέρονται και από τον Καισάριο Δαπόντε. Τέσσερα χρόνια μετά, ο πατέρας του Καισάριου, Στέφανος Δαπόντες, κτήτορας της Μονής Ευαγγελισμού και πρόξενος της Αγγλίας στη Σκόπελο, κρίνοντας ανεπαρκή τη δική του ιδιωτική διδασκαλία, συνέστησε ένα σχολείο, σκεπτόμενος κυρίως την εκπαίδευση των πολλών δικών του παιδιών (15!). Στη δημιουργία αυτού του σχολείου συνέπραξε και ο Σκοπελίτης, τέως Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Άρτας, Νεόφυτος, ο οποίος είχε μεταβεί στο Άγιο Όρος και από εκεί απέστειλε στο Δαπόντε τον σοφό Ιερόθεο, μαζί με άλλους δυο υποδιδασκάλους. Ο Στέφανος Δαπόντε, δάνεισε στην κοινότητα της Σκοπέλου, 1.000 γρόσια, για να ιδρυθεί το σχολείο αυτό και χάρισε τους τόκους τους. Το σχολείο αρχικά ονομάστηκε Σχολή, εξαιτίας όμως της ακτινοβολίας του, καθώς φοιτούσαν εκεί μαθητές και από τα γειτονικά νησιά, μετονομάστηκε σε Ακαδημία, από τον Πατριάρχη Αντιόχειας Σεβαστό, στις 3/05/1725. Η Ακαδημία αυτή στεγαζόταν αρχικά στη Μονή Ευαγγελισμού ή στον Άγιο Νικόλαο των Κήπων. Μαθητής του Ιερόθεου στη Σκόπελο ήταν και ο Καισάριος, ο οποίος γράφει στον Κήπο Χαρίτων για την άφιξη του δασκάλου του στο νησί : Καὶ οὕτως ἔγιναν αὐτὰ θεοῦ τῇ συνεργείᾳ κ’ ἦλθεν ὁ Ἱερόθεος, καὶ δύο συνοδίᾳ, ἀπὸ γεννήσεως Χριστοῦ εἰς χρόνους τοὺς χιλίους εἴκοσι τρεῖς ἢ τέσσαρας μὲ τοὺς ἑπτακοσίους Η διδασκαλία του Ιερόθεου στη Σκόπελο μνημονεύεται ως καρποφόρα από τον πρώην Μητροπολίτη Λεοντοπόλεως, Σωφρόνιο Ευστρατιάδη, στο έργο του Ρωμανός Μελωδός. Η δε σχολή της Μονής Ιβήρων, στην οποία δίδαξε επίσης, τα χρόνια της παραμονής του στη Σκόπελο, κόντεψε να κλείσει. Ο Ιερόθεος, έφυγε κάποια στιγμή για σύντομο χρονικό διάστημα από την Ακαδημία, όμως επέστρεψε και δίδαξε πάλι εκεί μαζί με τον ιεροδιάκονο Μελέτιο Ιβηρίτη. Στην Ακαδημία Σκοπέλου, που σύμφωνα με αχρονολόγητο Πατριαρχικό και Συνοδικό Γράμμα, που βρίσκεται στον Κώδικα Νικολαου Κριτία, καλούνταν Σχολή «τῶν ἐγκυκλίων καὶ τῶν φιλοσοφικῶν μαθημάτων», φοιτούσαν μαθητές αλλά και ιερωμένοι. Το 1736 φεύγει οριστικά από Ακαδημία ο Ιερόθεος, παραμένει για κάποιο διάστημα όμως ο Μελέτιος. Σύμφωνα με το Δαπόντε, ο Ιερόθεος προς το τέλος του βίου του πήγε να ασκητεύσει στα Γιούρα, όπου τον ακολούθησε αργότερα ο Μελέτιος, όπου και πέθανε το 1745. Το Βίο του Όσίου Ιεροθέου, την οικογενειακή του κατάσταση, τις χειροτονίες, τα χειρόγραφά του και τα ταξίδια ζητείας σε Κων/πολη, Ρωσία και Παρίστριες Ηγεμονίες, συνέταξε αρχικά ο Κ. Δαπόντες. Η μνήμη του Οσίου Ιεροθέου του Ιβηρίτου, που έδωσε τα φώτα του στους μαθητές της Σκοπέλου, γιορτάζεται από την εκκλησία μας στις 13 Σεπτεμβρίου.