SKIATHOS Ο καιρός σήμερα

«Μικρασιατική αύρα» - Αίσθηση ελπίδας μέσα από την καταστροφή διά χειρός ιερέα

2022-07-18 20:31:48
Ένας πίνακας ζωγραφικής, τον οποίον φιλοτέχνησε ο σακελλάριος Νικόλαος Σταματάς, εφημέριος στον μητροπολιτικό ναό των Τριών Ιεραρχών στη Σκιάθο, μαρτυρά τον νόστο για την αλησμόνητη γη της Ιωνίας, ενώ την ίδια στιγμή μεταφέρει την αίσθηση της ελπίδας για τον Ελληνισμό. Η επέτειος των εκατό χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή, στάθηκε αφορμή για τον νησιώτη ιερέα να συνθέσει τη «Μικρασιάτικη αύρα», που εκτίθεται στο Πνευματικό Κέντρο Σκιάθου.  Ο π. Νικόλαος Σταματάς, ο οποίος είναι υπεύθυνος στο εργαστήριο ζωγραφικής «Μετ’ έρωτος την φύσιν», μίλησε στο SkiathosLife.gr, τόσο για τους συμβολισμούς, όσο και τις συνειρμικές προεκτάσεις του πίνακα που ολοκλήρωσε κατά τη διάρκεια του περασμένου Πάσχα. Ο Σκιαθίτης κληρικός επέλεξε να περάσει στον καμβά τις σκέψεις του για τα δραματικά γεγονότα που συνέβησαν πριν από έναν αιώνα και κόστισαν τον ξεριζωμό του 1922 και τις χαμένες πατρίδες. Βέβαια, η «Μικρασιάτικη αύρα» δείχνει πως είναι πολύ περισσότερα από ένα νοσταλγικό ταξίδι στα μέρη της Ανατολής που έπαψαν να είναι ελληνικά έπειτα από το άδοξο τέλος του προ εκατονταετίας μικρασιατικού εγχειρήματος. Για τον 46χρονο σακελλάριο των Τριών Ιεραρχών, ο πόνος της προσφυγιάς μετατράπηκε σε… φλόγα που μεταδίδει δύναμη και φως για το μέλλον. «Δεμένος» με τις αναμνήσεις όλων εκείνων που ξεριζώθηκαν από την απέναντι πλευρά του Αιγαίου, όπως για παράδειγμα της οικογένειας από τη σύζυγό του, που έχει καταγωγή από την Αγία Παρασκευή του Τσεσμέ (πρόκειται για το χωριό της Ερυθραίας, από το οποίοι πολλοί κατέληξαν πρόσφυγες στη Σκιάθο τη δεκαετία του ’20), ο π. Νικόλαος Σταματάς «πάτησε» πάνω στην πίστη και τις αξίες των προγόνων του, οι οποίοι «μπόλιασαν» το νησί των Βορείων Σποράδων με το μικρασιάτικο στοιχείο. Έκανε λόγο δε, για ένα «τζιβαϊρικόν πολυτίμητο», επικαλούμενος τη γνωστή φράση του στρατηγού Μακρυγιάννη για όλα αυτά που «στολίζουν» διαχρονικά την παράδοση του Γένους. «Η «Μικρασιάτικη αύρα» είναι μία θαλασσογραφία φιλοτεχνημένη με ελαιοχρώματα πάνω σε καμβά 50 x 60 εκατοστά. Έχει συμβολικό χαρακτήρα, καθώς φέρνει την αύρα της Μικράς Ασίας, τα ελπιδοφόρα μηνύματα, εκατό χρόνια μετά τη μεγάλη καταστροφή», είπε ο ιερέας, ενώ έπειτα αναφέρθηκε λεπτομερέστερα στο έργο του: «Στη σύνθεση τα ελληνικά χρώματα κυριαρχούν και ο ουρανός σαν άλλη γαλανόλευκη χαιρετά τις αλύτρωτες πατρίδες. Ένα τρεχαντήρι μικρασιάτικο στέκει ολόρθο, ταλαιπωρημένο από τον χρόνο, άβαφο, ξεφλουδισμένο, με μια μεγάλη οπή στα ύφαλα, απ’ όπου διακρίνονται στιβαρά τα στραβόξυλα, με το τζάμι της καμπίνας σπασμένο, ενώ το λεπτό αλμπουράκι σε σχήμα σταυρού ανέπαφο. Παρατημένο στην αμμουδιά, καταραμένο, καΐκι γκιαούρηδων, όπως μαρτυρεί το μισοσβησμένο όνομά του «Αγ. Νικολ…». Το πληγωμένο τρεχαντήρι, ο Ελληνισμός της Μικράς Ασίας. [caption id="attachment_153689" align="alignnone" width="2560"] ????????????????????????????????????[/caption] [caption id="attachment_153688" align="alignnone" width="2201"] ????????????????????????????????????[/caption] Για έναν ναυπηγό ένα τέτοιο σκάφος, όπου δεν έχει υποστεί ζημιά στο σκελετό του, εύκολα επισκευάζεται. Έτσι και ο Ελληνισμός από τη στάχτη του αναγεννιέται αρκεί η ραχοκοκαλιά του Έθνους να παραμείνει ανέπαφη. Η πίστη και οι αξίες των προγόνων «τζιβαϊρικόν πολυτίμητον». Στο βάθος του ορίζοντα ένα ελληνικό νησί, περιμένοντας το ποθούμενο. Στα αριστερά η χερσόνησος με τα παραδοσιακά νησιώτικα σπιτάκια και στο ακρωτήριο ένα καλαίσθητο τζαμί, πρώην χριστιανικός ναός. Οι τουρκικές σημαίες που κυματίζουν δεν είναι ικανές να μεταλλάξουν το ελληνικό τοπίο. Στο πρώτο πλάνο του έργου μέσα από το ποτισμένο με αίμα αγίων και ηρώων χώμα, προβάλουν διάσπαρτα μάρμαρα αρχαιοελληνικά, αποδείξεις ταυτότητας, με μια επιγραφή: «Γη Ιωνίας - Γη ελληνική». Πάνω στην καυτή άμμο και γύρω από τα μάρμαρα, παραδόξως υπάρχει μια δροσερή χλόη. Είναι η αρχαία ελληνική παιδεία - φιλοσοφία που εξύψωσε τον ανθρώπινο νου μέσα στη κάψα της ειδωλολατρίας. Όχι όμως και την ψυχή. Την ψυχή την εξύψωσε και τη θέωσε ο Σταυρός του Χριστού, γι’ αυτό και στο έργο τα λουλούδια της σωτηρίας, τα άνθη του Παραδείσου, βρίσκονται στην πλώρη του καϊκιού, εκεί που οι πιστοί καραβοκύρηδες συνηθίζουν μέχρι σήμερα να σχεδιάζουν τον Σταυρό. Ένα δέντρο δίπλα από το τρεχαντήρι θέλησε να σκεπάσει κάθε τι ελληνικό αλλά μάταια. Το βρήκε φυλλοξέρα. Μας θυμίζει αυτό που συνήθιζε να λέει ο Άγιος Παΐσιος: «Τα κόλλυβα τα έχουν στο ζωνάρι τους». Τα θαλασσοπούλια, οι Έλληνες που κάποτε ελεύθεροι θα πετάξουν για τα γνώριμα μέρη τους. Μέσα λοιπόν από τον καύσωνα της τουρκικής πολιτικής, των απειλών, της βίας, των καταπιέσεων, έρχεται η «Μικρασιάτικη αύρα», το δροσερό απαλό αεράκι της Ανατολής να μας ξυπνήσει από τη μέθη των ευρώ και των δολαρίων και να μας βεβαιώσει ότι αν κρατήσουμε ζωντανή την ιστορική μνήμη μας, την πίστη μας στο Θεό και την αγάπη μας στην πατρίδα τότε: «Πάλι με χρόνους με καιρούς, πάλι δικά μας θα ‘ναι…». Ο πίνακας, έμπλεος συμβολισμών, μοιάζει με πρόσκληση σε μία ιδιαίτερη εικαστική αφήγηση. «Ο πίνακας συνδυάζει αρκετά πράγματα και προσπάθησα το καθετί να συμβολίζει κάτι», κατέληξε με νόημα ο Σκιαθίτης ιερέας.