«Ἐρρέμβαζεν ἐξηπλωμένος ἐπὶ τῆς κλίνης του, ὁ Σπύρος ὁ Βεργουδής, πτωχὸς σπουδαστής, πρωτοετὴς τῆς φιλοσοφικῆς σχολῆς, ὅστις καὶ ἂν ἤθελε νὰ εἰσέλθῃ εἰς τὸν κόσμον δὲν εἶχε τὰ μέσα.» Το διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη «Αποκριάτικη Νυχτιά» πρωτοδημοσιεύτηκε στις 17 Φεβρουαρίου του 1892 στην εφημερίδα «Εφημερίς» των Αθηνών. Είναι έργο αθηναϊκό, ηθογραφικό, σατιρικό και αυτοψυχογραφικό, γιατί ο Σπύρος Βεργουδής είναι ο ίδιος ο Παπαδιαμάντης, στα πρώτα του χρόνια στην Αθήνα. Αναφέρεται στην περίοδο της αποκριάς και στα όσα άκουγε να συμβαίνουν στην «ἐσχατιὰν τῆς ἀρχαίας πόλεως, πρὸς τὴν Ἀκρόπολιν, ὑψηλά, παρὰ τὸ Ἁγιοταφίτικον» στο ισόγειο «μίας τῶν παλαιοτέρων οἰκιῶν» όπου διέμενε. Μεταξύ των άλλων, άκουσε και τρία άσματα της εποχής που έφτασαν να τραγουδιούνται ως τις μέρες μας: 1.’’ΜΑΥΡΟ ΓΕΜΕΝΙ’’, 2. ’’Ο ΜΥΛΟΣ ΤΗΣ ΚΟΝΔΥΛΩΣ’’, 3.’’Πως ΤΟ ΤΡΙΒΟΥΝ ΤΟ ΠΙΠΕΡΙ’’ «Ἀλλ᾽ ἰδοὺ ἀκούει κάτω ἀπὸ τοὺς πόδας του καὶ ἄλλον θόρυβον καὶ ἄλλην διασκέδασιν. Ἐχόρευαν τὸν συρτὸν ἢ τὸν καλαματιανόν, κ᾽ ἐτραγουδοῦσαν τὸ "Μαῦρο γεμενὶ" καὶ τὸ "Μύλο τῆς θειᾶς μου τῆς Κοντύλως"». [caption id="attachment_139797" align="alignnone" width="995"] ''καμάρα'', Σκιάθος 1960. φωτογράφος, Wolf Suschitzky[/caption] 1.’’ΜΑΥΡΟ ΓΕΜΕΝΙ’’ «Η λέξη γεμενί έχει δύο σημασίες. Καταρχάς, γεμενί είναι το χρωματιστό κεφαλομάντηλο, από μεταξωτό ύφασμα· όμως, στην πληθυντικό συνήθως, τα γεμενιά είναι ελαφρά δερμάτινα παπούτσια ή παντόφλες. Ονομάστηκαν έτσι, και το μεν και τα δε, επειδή αρχικά κατασκευάζονταν στην Υεμένη, αν και βέβαια στη συνέχεια έρχονταν από τη Πόλη και άλλους πιο κοντινούς τόπους. Εκτός απ’ τον Παπαδιαμάντη τη συναντάμε στο ‘’Θάνατο του παλικαριού’’ του Παλαμά κάποια ποτίζει «τα μυριστικά της, ψιθυρίζοντας το "μαύρο γεμενί"». Οι ζεϊμπέκηδες του Λευτέρη Παπαδόπουλου, στο τραγούδι Γιορτή ζεϊμπέκηδων, «πίνουνε ρακί, τρώνε παστουρμά και χτυπάνε τα ποδάρια με τα γεμενιά» - εδώ βέβαια πρόκειται για τα παπούτσια, που τα έφτιαχναν οι γεμενιτζήδες ή γεμενετζήδες. Ωστόσο, φορούσαν και οι άντρες γεμενιά μαντίλια, όπως σημείωσε κι ο Ν. Κασομούλης, παραξενεμένος, όταν είδε τους Μοραϊτες «με μέστια και τζαρούχια ποδημένοι είδος αλλόκοτον εις τα μάτια μας και με μανδήλια μαύρα και κατασπαστιά εις την κεφαλήν και γεμενιά».  Το γεμενί ως φακιόλι ακούγεται και σήμερα χάρη στο πολύ γνωστό δημοτικό τραγούδι με το ρεφρέν «Μαύρο γεμενί με λένε / σα με χάσεις γύρευέ με». https://www.periergos.gr/erotiseis/ti-einai-gemeni και https://www.aylogyrosnews.gr/perissotera/i-palia-mas-avli/11399-blog-post_9582 2. ‘’Ο ΜΥΛΟΣ ΤΗΣ ΚΟΝΔΥΛΩΣ’’ Το θέμα του τραγουδιού αναφέρεται πρώτη φορά σε χιουμοριστικό κείμενο το 1883 (Εφημερίς «Ο ΡΩΜΗΟΣ», του Γιώργου Σουρή) στο δίστιχο: «κι εγώ γυρνώ εδώ κι εκεί σαν πεινασμένος σκύλος, και σαν τον ανεμόμυλο της θειάς μου της Κονδύλως».  Το τραγούδι «Ο Μύλος της Κονδύλως» ηχογραφήθηκε στο όνομα του Δημήτρη Περδικόπουλου, κατά πάσα πιθανότητα τον Οκτώβριο του 1936. Είναι ένα από τα πέντε συνολικά τραγούδια που τραγούδησε η Ελβίρα Κάκη σε δίσκους 78 στροφών. Στην ηχογράφηση συμμετείχε και ο Δημήτρης Περδικόπουλος. Όπως μας πληροφορεί η ετικέτα από τον δίσκο της DECCA, στο μπουζούκι ήταν ο Σπύρος Περιστέρης. Μπάρμπα Θανάση μυλωνά, για’ δεν αλέθει, ο μύλος, για’ δεν αλέθ’ ο μύλος, της θειάς μας, της Κοντύλως. Εχθές το βράδυ, βρε Μαριώ, μου `σπασε το, μου `σπασε το λιθάρι κι ο άξονας, λυγάει και δεν αλέθει, στάρι, αχ, δεν αλέθει στάρι, φως μου, χρυσό καμάρι. Τώρα, μπάρμπα Θανάση μου, ντερβίση, ντερβίση μυλωνά μου, να κάνεις, την καρδιά μου, ν’ αλέσεις, τ’ άλεσμά μου. Θα τονε φτιάξω, βρε Μαριώ, θ’ αλλάξω το, θ’ αλλάξω, το λιθάρι, θ’ αλλάξω, το λιθάρι, ν’ αλέθει και κριθάρι, ν’ αλέθει πια, κριθάρι, θα φτιάξω, το λιθάρι. 3.’’Πως ΤΟ ΤΡΙΒΟΥΝ ΤΟ ΠΙΠΕΡΙ’’ «Ἐκ τῶν ρεμβασμῶν του τὸν ἀπέσπασε τραχεῖα φωνὴ γέροντος, ἀναμειχθεῖσα εἰς τὸν χορὸν τὸν ὑποκάτω τῶν ποδῶν του, εἰς τὸ οἴκημα τῆς Σταματούλας. Ἡ φωνὴ βραχνὴ καὶ μετὰ ἰδιαζούσης προφορᾶς ἔψαλλε: Πῶς τὸ τρίβουν τὸ πιπέρι, τοῦ διαβόλου οἱ καλογέροι!» Το πασίγνωστο παραδοσιακό χιουμοριστικό τραγούδι περιγράφει μια δύσκολη δουλειά και μια ιστορία με κλέφτες στην τουρκοκρατία... Διαβάστε περισσότερα σε άρθρο από το: http://www.mixanitouxronou.gr