Για το θέμα του διαζυγίου και τις συνέπειες που έχει στη ψυχοσύνθεση των παιδιών, έχουμε την τιμή να φιλοξενούμε στην στήλη μας, την κυρία Όλγα Άννη. Μία σπουδαία ψυχολόγο με πλούσιο βιογραφικό που κατάγεται από το νησί της Σκιάθου. Την ευχαριστούμε θερμά για την αποδοχή στο κάλεσμα μας.   1) Πως ανακοινώνουμε στο παιδί το διαζύγιο και πως το εξοικειώνουμε στην πράξη με την έννοια του χωρισμού ώστε να επιτευχθεί η ομαλή ψυχοκοινωνική του ανάπτυξη ; Η έννοια του κάθε χωρισμού και διαζυγίου σηματοδοτεί το τέλος μιας "δεδομένης" έως εκείνη τη στιγμή συνθήκης και κατά συνέπεια δεν μπορεί να είναι εύκολο ή ευχάριστο. Η θλίψη, η στενοχώρια, ο πόνος και ο θυμός πολλές φορές είναι συναισθήματα αναπόφευκτα για όλα τα μέλη μιας οικογένειας. Τα παιδιά, όμοια με τους ενήλικες χρειάζονται χρόνο για να δεχτούν τα νέα δεδομένα και να μεταβούν ομαλά στη νέα πια κατάσταση. Έχοντας αυτό ως γνώμονα, οι γονείς χρειάζεται να επικοινωνήσουν με τα παιδιά εστιάζοντας στην ειλικρίνεια, στην αλήθεια αυτού που πρόκειται να συμβεί, συζητώντας μαζί τους με ηρεμία. Εφόσον το διαζύγιο έχει οριστικοποιηθεί, καλό είναι η συζήτηση αυτή να  γίνεται άμεσα ώστε να αποφευχθεί το όποιο αμφιθυμικό και πολλές φορές τοξικό κλίμα. Ιδανικά η ανακοίνωση του διαζυγίου χρειάζεται να γίνεται και από τους δύο γονείς για να σηματοδοτηθεί η ένωση τους απέναντι στα παιδιά παρά το διαζύγιο και η κουβέντα να έχει ως επίκεντρο τα σημεία εκείνα που αφορούν τα παιδιά και όχι το ζευγάρι και τα μεταξύ τους θέματα. Ιδιαίτερη έμφαση χρειάζεται οι γονείς να δώσουν στο ότι τα παιδιά δεν φέρουν καμία ευθύνη για την κατάληξη της σχέσης τους και να προσπαθήσουν να σβήσουν κάθε πιθανότητα δημιουργίας ενόχων στο μυαλό των παιδιών. Τέλος, υπομονετικά και με κατανόηση θα πρέπει να επιτρέψουν στα παιδιά να εκφράσουν τα συναισθήματα τους, να τα βοηθήσουν να κατανοήσουν την κατάσταση και να τους δώσουν το χώρο και το χρόνο που χρειάζονται για να στενοχωρηθούν, να θυμώσουν, να πενθήσουν και να μεταβολίσουν τελικά το συναισθηματικό αυτό φορτίο. 2) Σε περίπτωση μη συναινετικού διαζυγίου όπου επικρατεί θυμός από την πλευρά των διαζευγμένων,ποιους κανόνες θα ήταν καλό να ακολουθήσουν προκειμένου να μην δημιουργηθούν ψυχικά τραύματα στα παιδιά τους; Το διαζύγιο, συναινετικό και μη, είναι ένα γεγονός επώδυνο για τα παιδιά κάθε ηλικίας καθώς τα προδιαθέτει για την ανατροπή όλης τους της ζωής, όλων όσων θεωρούσαν έως τότε δεδομένα και μη αναστρέψιμα. Οι γονείς, γνωρίζουμε ότι είναι οι σημαντικότεροι άνθρωποι στη ζωή τούς και η απόφαση τούς να ακολουθήσουν πια χωριστούς δρόμους είναι αναμενόμενο να προκαλέσει στα παιδιά πολλά και έντονα αρνητικά συναισθήματα. Η συνειδητοποίηση ότι δεν έχουν καμία δύναμη να ανατρέψουν την κατάσταση αυτή τους προκαλεί θλίψη, θυμό και φόβο, επομένως είναι πιθανό να δημιουργηθούν ψυχικά τραύματα στα παιδιά. Ωστόσο, σε μια περίπτωση μη συναινετικού διαζυγίου, αντιλαμβανόμαστε ότι ενυπάρχει συγκρουσιακή σχέση μεταξύ του ζευγαριού, η οποία συχνά αναπαράγεται μέχρι την στιγμή που αποφασίζουν οριστικά να πάρουν διαζύγιο, όπου και τις περισσότερες φορές η συγκρουσιακή αυτή σχέση βρίσκεται στην κορύφωση της. Ο βασικός κανόνας σε αυτή την περίπτωση είναι ο σεβασμός. Εφόσον οι συγκρούσεις μεταξύ των γονιών συμβαίνουν μπροστά στα παιδιά, μπορούν να επιφέρουν ψυχικό τραυματισμό. Κάθε αρνητικό κλίμα μεταξύ τον γονιών είναι αρκετό για να αποσυντονίσει το παιδί. Η ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των παιδιών είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τα προσωπικά τους βιώματα. Τα παιδιά είναι απαραίτητο να προστατεύονται από την έκθεση τους σε κάθε είδους ανταγωνιστική σύγκρουση πριν ή μετά το διαζύγιο. Οι γονείς χρειάζεται να έχουν τον απόλυτο έλεγχο του θυμού τούς, να διατηρούν την ψυχραιμία τους και να εξασφαλίζουν συνθήκες ηρεμίας σε ό,τι αφορά τα παιδιά, να έχουν αναλύσει τα θέματα που τους οδηγούν στον χωρισμό και να μην τα αναπαράγουν σε κάθε ευκαιρία μπροστά στα παιδιά. Η επικοινωνία μεταξύ των γονιών είναι το θεμέλιο για την ομαλή συναισθηματική και ψυχολογική ανάπτυξη των παιδιών. 3) Ποιες είναι οι συνέπειες / αλλαγές στην συμπεριφορά που έχει ένα διαζύγιο σε παιδιά προσχολικής ηλικίας και ποιες σε παιδιά σχολικής & εφηβικής ; Το διαζύγιο δημιουργεί συναισθηματική αναστάτωση σε όλα τα μέλη της οικογένειας και κυρίως στα παιδιά. Άγχος, δυσφορία, ανησυχία, δυσπιστία και θυμός, είναι τα επικρατέστερα συναισθήματα των παιδιών και η συνέπεια είναι η δύσκολη προσαρμοστικότητα τους στα νέα δεδομένα έως και αρκετό καιρό μετά το διαζύγιο. Οι αλλαγές στη συμπεριφορά του κάθε παιδιού, εξαρτώνται από την προσωπικότητα του αλλά και από την ηλικία του. Αρκετά παιδιά προσαρμόζονται ευκολότερα στις νέες συνθήκες και αποδέχονται τις αλλαγές και την νέα καθημερινή τους ρουτίνα. Κάποια παιδιά ωστόσο (ένα μικρό ποσοστό), δεν επανέρχονται πότε σε λειτουργική κατάσταση και εμφανίζουν προβλήματα τη δεδομένη χρονική στιγμή ή και μετέπειτα στην ενήλικη ζωή τους. Ο παράγοντας της ηλικίας στην οποία το κάθε παιδί βρίσκεται, επηρεάζει άμεσα την αντίδραση του στην συνθήκη του διαζυγίου. Πιο συγκεκριμένα, τα παιδιά προσχολικής ηλικίας δυσκολεύονται να κατανοήσουν τους λόγους της ύπαρξης των νέων συνθηκών. Δεν αντιλαμβάνονται για ποιους λόγους πρέπει πλέον να βρίσκονται σε δύο σπίτια, συμπεραίνουν ότι οι γονείς έπαψαν να αγαπούν ο ένας τον άλλο και ο φόβος που δημιουργείται είναι ότι κάποια στιγμή μπορεί να πάψουν να αγαπούν κι εκείνα. Ως αποτέλεσμα, επικρατεί μια μόνιμη σύγχυση στο μυαλό τους που συχνά αντικατοπτρίζεται και στην καθημερινότητα τους. Στις μετέπειτα ηλικίες, τα μεγαλύτερα παιδιά, προσπαθούν να βρουν που εκείνα ευθύνονται για την απόφαση των γονιών τους να χωρίσουν. Νιώθουν ενοχές και υποθέτουν συνήθως ότι κάποια δική τους λάθος πράξη οδήγησε τους γονείς τους στο διαζύγιο. Αυτό προκαλεί στα παιδιά υποτονική διάθεση με βασικό τους συναίσθημα τη θλίψη. Ως εκ τούτου μπορεί να παρουσιάσουν πτώση στην απόδοση τους στο σχολείο και απομόνωση από τον κοινωνικό τους περίγυρο. Οι έφηβοι, αντιδρούν εντονότερα.  Ο θυμός είναι το συναίσθημα που χαρακτηρίζει τις αλλαγές στην συμπεριφορά τούς. Τείνουν να κατηγορούν τον έναν ή και τους δυο γονείς για την κατάσταση που βιώνουν, επιρρίπτουν ευθύνες και αρκετά συχνά έχουν δυσαρέσκεια με τον έναν ή τον άλλο γονιό.. Γίνονται αντιδραστικοί και προσπαθούν μέσω των εντάσεων να αποφορτίσουν το εσωτερικό ψυχολογικό τους φορτίο. Οι γονείς και εδώ, παίζουν καθοριστικό ρόλο στο πως τα παιδιά κάθε ηλικίας θα αντιμετωπίσουν το διαζύγιο αφού χρειάζεται ενεργά να σταθούν πλάι στα παιδιά καθ' όλη τη διάρκεια κατανόησης και αποδοχής του διαζυγίου. Η Όλγα Άννη είναι κάτοχος πτυχίου Ψυχολογίας και Συμβουλευτικής Ψυχικής Υγείας με μεταπτυχιακούς τίτλους στην Συνθετική Ψυχοθεραπεία (Ms in Integrative Psychotherapy and Practice) και στην Κλινική Ψυχολογία (Ms in Clinical Psychology).Ειδικεύεται επίσης στην Λογικοθυμική Προσέγγιση (Rebt theory and practice). Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί της μέσω της ιστοσελίδος της www.arise.gr ή στα τηλέφωνα επικοινωνίας:211 115 5057 & 697 1813384.