Ο Διονύσιος Επιφανιάδης ο επονομαζόμενος ‘’Λογιώτατος’’ υπήρξε πιθανότατα η σημαντικότερη ιερατική μορφή που ανέδειξε η Σκιάθος. Γεννήθηκε τη μέρα της Λαμπρής του 1802, όταν ο πατέρας του Επιφάνιος Δημητριάδης -ο γνωστός διδάσκαλος του Γένους (1760-1827)- ήταν ακόμα βοεβόδας στο Κάστρο. Θεωρείται από τους τελευταίους Κολλυβάδες και πνευματικός καθοδηγητής των δύο Αλεξάνδρων, θείος εκ πατρός του Μωραϊτίδη. Διατέλεσε δάσκαλος στη Νάουσα της Πάρου και σύμβουλος για οκτώ χρόνια, των Πατριαρχών Γρηγορίου Στ’ και Ιωακείμ Γ’ στην Κων/λη όπου ανέλαβε διδάσκαλος και έφορος του Σχολείου της Ξηράς Κρήνης. Στην Πάρο έγινε μοναχός από τον ονομαστό ασκητή Κυριλλάκη και μετονομάσθηκε σε Δανιήλ. Από εκεί πήγε στο Όρος, στη μονή του Αγίου Παντελεήμονα, όπου έγινε μεγαλόσχημος ιερέας και πήρε το νέο όνομα Διονύσιος. Επιστρέφοντας στη Σκιάθο περί το 1841 χρημάτισε Ηγούμενος της Κουνίστρας, την οποία και ἀνεκαίνισε εκ βάθρων. Το ίδιο έκανε και στη Μονή του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου του Παρθένη. Επειδή όμως δεν μνημόνευε τους Βαυαρούς βασιλείς, το 1852 τον συνέλαβαν και τον εξόρισαν στη μονή του Προφήτη Ηλία στη Θήρα μαζί με τον Παπουλάκο (1770-1861) ο οποίος κήρυττε επίσης την πίστη στις παραδοσιακές χριστιανικές ορθόδοξες αξίες και την ανυπακοή στους Βαυαρούς. Τον τελευταίο τον έστειλαν για να τους χωρίσουν, στη μονή Παναχράντου της Άνδρου όπου παρέμεινε ως το τέλος του. Ο Διονύσιος, μετά από δεκαετή παραμονή στη Θήρα, πήγε στην Ύδρα, υστέρα από πρόσκληση του ναύαρχου Αθανάσιου Μιαούλη, γιού του Ανδρέα Μιαούλη. Στην αρχή φιλοξενήθηκε στο μοναστήρι του Προφήτη Ηλία κι αργότερα του παραχωρήθηκε το μοναστηράκι του Αγίου Νικολάου, το οποίο ανακαίνισε. Ο αρχιεπίσκοπος Σύρου Αλέξανδρος Λυκούργος τον έφερε στη Σύρο, όπου τον υποδέχτηκαν με τιμές ως άριστο πνευματικό πατέρα και οδηγό. Εδώ έκτισε μονή, που την αφιέρωσε στην Αγία Παρασκευή, και έγινε σύντομα προσκύνημα όλου του νησιού. «Είχεν ο ευλογημένος -γράφει ο Α. Μωραϊτίδης- την ωραίαν κλίσιν να κτίζη και να ελεή. Εις χείρας του δεν έμενον χρήματα.» Εδώ έγινε και η πρώτη συνάντηση του Α. Μωραϊτίδη με τον επιφανή Γέροντα θείο του, ο οποίος τον παρεκίνησε να σπουδάσει. Το 1882, γέρος πια, επέστρεψε στην πατρίδα του όπου στον ΑΙ- Λια έκτισε τριώροφο οικοδομή με σκοπό να λειτουργήσει ως σχολείο, αλλά δεν πρόλαβε γιατί στο μεταξύ, επήλθε ο θάνατός του. Γράφει ο Παπαδιαμάντης: "o βίος του ήτο αδιάλειπτος αγών πνευματικός, οι πόνοι του ήσαν αρεταί, η ζωή του όλη ήτο σταδιοδρομία" Ο Γέροντας Διονύσιος εκοιμήθη στις 30 Δεκεμβρίου 1887 στο κελί του στο ισόγειο της νεόδμητης οικοδομής στο ύψωμα του Αι- Λια. Γράφει ο Μωραϊτίδης: «Ετάφη έξω του ατελούς μοναστηριού του, υπό αγρίαν απιδέαν, όπου Σταυρός μέλας, ο Σταυρός εκείνος, όστις είχε σταλή προ τριακονταετίας, εκ της πόλεως, ίνα θέση επ’ αυτού τον Εσταυρωμενον, και όπερ δεν εγένετο, επελθούσης της εξορίας του, δεικνύει τον τάφον του. Εκεί ετάφη ο Γέροντας, ως ήθελε και ως διέταξε, κατέναντι της πόλεώς μας, όπως και από του τάφου του ευλογή τους συμπατριώτας του». Η κάρα του, όπως μας πληροφορεί επίσης ο Μωραιτίδης, εφυλάσσετο στο κελί του μα χάθηκε επειδή μάλλον εκλάπη. Το 1999 ο Κύπριος επιχειρηματίας Άριστος Δωριτής αγόρασε τον ατελή ευκτήριο οίκο του Διονυσίου στον Προφήτη Ηλία της Σκιάθου. Να τι εξομολογήθηκε στη συνέχεια ο νέος ιδιοκτήτης: Ἀλλά, μετά τήν ὁλοκλήρωση τῶν ἐργασιῶν στό δάπεδο τοῦ ἰσογείου μέ ὑπεύθυνο τῆς συντήρησης τόν κ. Ἰωάννη Γεωργακόπουλο, μέ ἔκπληξη, ἐκ προσωπικῆς αὐτοψίας, διαπίστωσα ὅτι αὐτό βρισκόταν στό ἴδιο ὕψος μέ τό παράθυρο. Καί, ἐπειδή οἱ παλαιοί σκιαθίτες, ἐκ προφορικῆς τοπικῆς παραδόσεως γνώριζαν ὅτι κάπου ἐκεῖ εἶχε ἀποτεθεῖ ὀστεοθήκη σέ τύπο σεντουκιοῦ μέ τά σεπτά καί τίμια λείψανα τοῦ Γέροντος Διονυσίου, ἔδωσα ἐντολή γιά τήν ἀνακατασκευή τοῦ δαπέδου. Κατά τήν πρόοδο μάλιστα τῶν ἐργασιῶν στό βάθος τοῦ καινούργιου δαπέδου, ἀνευρέθη ἡ ἀπό μέταλλο σεντουκένια ὀστεοθήκη, ἡ ὁποία περιεῖχε τά λείψανα τοῦ ὁσίου ἀνδρός. Και συνεχίζει τα εξής για την περαιτέρω τύχη των λειψάνων του Γέροντα τα οποία φαίνεται πως του ανήκουν μαζί με το οίκημα: Ἀσφαλῶς ὁ Γέροντας Διονύσιος, προϊόντος τοῦ χρόνου, παρά τίς ἀπηνεῖς διώξεις, πού ὑπέστη ἐν ζωῇ, καί τήν προσπάθεια κάποιων νά τόν σπιλώσουν μετά θάνατον, ὄχι μόνο δέν λησμονήθηκε, ἀλλά, κατά γενική ὁμολογία, σήμερα εὐγνωμόνως ἀναγνωρίζεται καί εὐλαβῶς τιμᾶται ἀπό τόν ἄδολο θρησκευόμενο λαό, ὡς γνήσιος φίλος τοῦ Χριστοῦ. Γι’ αὐτό καί Ἀκολουθίες αὐτοῦ ἔχουν συνταχθεῖ καί εἰκόνες του ἔχουν φιλοτεχνηθεῖ, γεγονός πού ἐπιμαρτυρεῖ τήν καθολική καί ὁλόθυμη ἀποδοχή τῆς ὁσιότητος καί ἁγιότητος τοῦ ἀνδρός. Ἐνδεικτικῶς σημειώνεται ὅτι ἡ Μητρόπολη Θήρας ἔχει ἤδη συμπεριλάβει τόν Γέροντα Διονύσιο στό τοπικό ἁγιολόγιο. Μεγάλη ἐξάλλου εὐλογία εἶναι ἡ ἐκ μέρους μου δωρέα τῆς χειρός τοῦ γέροντος Διονυσίου στήν νεόδμητη γυναικεία Ἱερά Μονή τῆς Παναγίας τῆς Παντάνασσας στό Κοτσιάτη, ἡ ὁποία ὑπάγεται στήν δικαιοδοσία τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ταμασοῦ καί Ὀρεινῆς τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου. Ἐπίσης ὁ ὅσιος Διονύσιος ἰδιαιτέρως τιμᾶται καί στήν Ἱ. Μονή Λογγοβάρδας τῆς Πάρου, στόν σεβάσμιο καθηγούμενο τῆς ὁποίας, κατόπιν αἰτήσεώς του, παραχώρησα ἤδη μέρος τῆς χειρός τοῦ Ὁσίου ὡς εὐλογία. Συγκινητικό εἶναι καί τό γεγονός, ὅτι, πέραν τῶν ἁγιορειτῶν πατέρων, οἱ ὁποῖοι μετά πόθου ἐπιθυμοῦν νά ἀποκτήσουν ἔστω καί ἴχνος τῶν λειψάνων τοῦ ἁγίου ἀνδρός, ἀπό ὅλη τήν Ἑλλάδα ζητοῦνται λείψανά του πρός εὐλογία τῶν πιστῶν. Έχουμε λοιπόν τα παρακάτω καινούργια δεδομένα: -Ο ευκτήριος οίκος του Γέροντα ‘’νέου ασκητή’’ στη Σκιάθο πωλήθηκε σε Κύπριο το 1999 και ανακαινίσθηκε. - Η Μητρόπολη Θήρας τον συμπεριέλαβε ως όσιο στο τοπικό αγιολόγιο και γιορτάζει τη μνήμη του στις 30 Δεκεμβρίου -Βρέθηκαν απ’ τον ιδιοκτήτη του οίκου του στη Σκιάθο τα λείψανά του και κάποια μοιράστηκαν ήδη στη Μονή της Παντάνασσας στο Κοτσιάτη της Κύπρου, στη Μονή Λογγοβάρδας της Πάρου, στον Προφήτη Ηλία της Θήρας και στο Παρεκκλήσιο της Οσίας Ξένης της δια Χριστόν Σαλής Μάνδρας Αττικής -Εκδόθηκε γι’ αυτόν βιβλίο από το Ινστιτούτο Χριστόφορου Παπουλάκου με την υμνογραφία του απ’ τον Καθηγητή Χαραλάμπους Μπούσια -Εκδόθηκε το 2018 ημερολόγιο-εορτολόγιο προς τιμή του που προλόγισε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και επιμελήθηκε ο γνωστός δρας Φιλολογίας Φ. Δημητρακόπουλος -Φιλοτεχνούνται εικόνες και γίνονται διάφορες εκδηλώσεις και ομιλίες γι’ αυτόν Γίνονται όντως πολλά και ξαφνικά για τον Γέροντα τις τελευταίες δεκαετίες μα ο θρησκευόμενος κι ο πολιτικός κόσμος της γενέτειρά του είναι μάλλον απών και σίγουρα σιωπηλός. Να’ ναι άραγε εκούσια αυτή η στάση του κι αν ναι γιατί; Ενδεικτικές πηγές: https://www.pemptousia.gr/ http://churchsynaxarion.blogspot.com/ https://leipsanothiki.blogspot.com/ https://neaproini.us/