Φεύγοντας μετά από σαράντα χρόνια από τη Θεσσαλονίκη για να επαναπατριστώ στη Σκιάθο, ο καλός φίλος και εκδότης μου Βαλάντης Ναγκολούδης είχε την ευγενική καλοσύνη να μου χαρίσει ‘’το έγκλημα και η τιμωρία’’ του Θ. Δοστογέφσκη (διατηρώ αυτούσιο τον τίτλο) σε μετάφραση Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και πρόλογο Εμμανουήλ Ροΐδη που κυκλοφόρησε το 1992 από τις εκδόσεις ‘’Ιδεόγραμμα’’ του αείμνηστου Χρήστου Δάρρα που τούτο το βιβλίο υπήρξε το πρώτο των εκδόσεών του. Το έργο πρωτοπαρουσιάστηκε στο ελληνικό κοινό σε106 πεντάστηλες επιφυλλίδες στην ‘’Εφημερίδα’’ του Κορομηλά, από τις 14/4 έως την 1/8 του 1889, χωρίς να αναφέρεται ο μεταφραστής, και προκάλεσε τεράστια εντύπωση στους αναγνώστες εξαντλώντας τα διαδοχικά τεύχη των εφημερίδων. Ο Ππδ δεν ευτύχησε να δει ούτε αυτή τη μετάφρασή του σε βιβλίο και η έκδοση που κρατώ στα χέρια μου, είναι η πρώτη μετά τον θάνατό του, με 80 χρόνια διαφορά… Να θυμίσουμε πως το αριστούργημα του Ντοστογιέφσκι εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1866, επίσης σε συνέχειες, στο περιοδικό λογοτεχνίας, ‘’ο Ρώσσος αγγελιοφόρος’’. Η δε μετάφραση του Ππδ βασίστηκε στη γαλλική μετάφραση του Victor Derely, Paris 1884, γι’ αυτό και στον τίτλο βλέπουμε τα άρθρα που δεν υπάρχουν στα ρωσικά, όπως και τελικά επικράτησε. Στη συγκεκριμένη μετάφραση πάντως, το άκρως εντυπωσιακό είναι η ιδιαίτερη γλώσσα του Ππδ που μαζί με τη συγκλονιστική αφήγηση του Νοστογιέφσκι, κάνει το έργο μοναδικό καθώς ο αναγνώστης χαίρεται δύο κολοσσούς της γραφής ταυτόχρονα, μέσα από την ανάγνωση ενός και μόνου βιβλίου! Τα πολλά λόγια όμως, ίσως είναι περιττά όταν πρόκειται για τέτοια αχειροποίητα έργα γιατί… μα καλύτερα να απαντήσουν εκείνοι… «Θα ήμην περίεργος να μάθω τι φοβούνται οι άνθρωποι περισσότερον. Πιστεύω ότι φοβούνται προ πάντων ό,τι τους απομακρύνει από τας έξεις των…Αλλά φλυαρώ πάρα πολύ. Διότι φλυαρώ, δεν κάμνω τίποτε. Είνε αληθές ότι δύναμαι ομοίως να είπω: Διότι δεν κάμνω τίποτε, φλυαρώ….»