Το σκοινί έσπασε, όχι απλώς από δύναμη – αλλά από αμέλεια συστημάτων, θεσμικής πρόνοιας και λιμενικής μετεξέλιξης. Η Αλόννησος δεν είναι εξαίρεση. Είναι ο καθρέφτης ενός μοντέλου όπου η τεχνολογία παραμένει επισκέπτης και όχι κάτοικος.

Η εικόνα του σπασμένου κάβου και του αυτοκινήτου που κινδυνεύει να καταλήξει στη θάλασσα δεν είναι σπάνιο φαινόμενο. Αυτό που είναι σπάνιο είναι η ενσωμάτωση προγνωστικής λογικής στη διαχείριση κινδύνου. Σε μελέτες όπως η “Digitalization and the Future of Seaports” (UNCTAD, 2022) και το “Smart Port Index 2023” (Port Technology International), επισημαίνεται ότι τα έξυπνα λιμάνια έχουν ήδη μεταβεί από τη στατική εποπτεία στη δυναμική πρόβλεψη – με αισθητήρες τάσης (load cells), αυτοματοποιημένα alarms πρόσδεσης, edge analytics και real-time visualizations μέσω AI dashboards.

Σε πολλά λιμάνια Ευρωπαϊκών χωρών που αντιλαμβάνονται την αξία της λέξης ασφάλεια δεν αφήνουν πια τα σχοινιά να σπάσουν – τα παρακολουθούν, τα μαθαίνουν, τα προβλέπουν.

Η πρόσδεση δεν είναι τελετουργία – είναι συνεργασία αισθητήρων, καιρού, ανθρώπου και αλγορίθμων. Ένας κάβος που κινδυνεύει να υποστεί θραύση δεν “σπάει”. Εκπέμπει.

Στην Ελλάδα, σε λιμένες επιβατικής ή τουριστικής κίνησης, το σκηνικό θυμίζει περισσότερο τα απομεινάρια της δεκαετίας του ’80:

1.Καμία buffer zone για οχήματα.

2. Μηδενική εποπτεία θέσεων στάσης.

3.Πλήρης έλλειψη risk mapping σε σχέση με τις καιρικές συνθήκες.

4. Απουσία προσομοιώσεων φορτίων πρόσδεσης και συστημάτων dynamic mooring.

Ακόμα και το IMO, μέσω της Circular MSC.1/Circ.1175, τονίζει από το 2005 τη σημασία τακτικών ελέγχων στις διατάξεις πρόσδεσης και την ανάγκη εκπαίδευσης πληρωμάτων και λιμενεργατών στη λογική της “predict and prevent”. Η ΕΕ, μέσω του Horizon Europe, έχει ήδη χρηματοδοτήσει projects όπως το PIXEL (Port IoT for Environmental Leverage) και το PIONEERS, που ενισχύουν τη λογική του λιμένα ως ‘ψηφιακού οργανισμού’ και όχι απλώς υποδομής.

Οφείλουμε, επομένως, να πάψουμε να αναζητούμε τον φταίχτη στο πρόσωπο του πληρώματος ή του Πλοιάρχου. Όπως και στην αεροπλοΐα, το σύστημα ευθύνης πρέπει να αντικατασταθεί από σύστημα διαφάνειας, data και προσομοιώσεων.

Η Ελλάδα οφείλει να σχεδιάσει τον δικό της “Port Intelligence Framework”, με:

–Κέντρα λήψης δεδομένων σε λιμένες.

–Αισθητήρες επί των bollards και mooring lines.

–Ψηφιακές ζώνες επιβατών & οχημάτων με κινητή εποπτεία.

-Σενάρια ρίσκου ενταγμένα σε AI training modules.

–Εκπαίδευση πληρωμάτων σε “decision-making under real-time predictive uncertainty”.

Όπως δεν φταίει ο ναυτικός όταν η πυξίδα δείχνει λάθος, έτσι και εδώ δεν φταίει το πλήρωμα όταν το ίδιο το λιμάνι είναι ‘κουφό’. Ο κάβος έσπασε. Το ερώτημα είναι: θα συνεχίσει να σπάει στην πραγματικότητα, ή θα αρχίσει να “σπάει” μόνο σε εξομοιώσεις;

Το μέλλον δεν θα περιμένει. Ούτε και η θάλασσα.

(*) Ο κ. Γιώργος Παρίσης, είναι Πλοίαρχος MMa MSc, D.M Shipping Instructor και Πρόεδρος επιτροπής εκπαίδευσης της HYCA (ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΠΛΗΡΩΜΑΤΩΝ ΘΑΛΑΜΗΓΩΝ).

«Η καθόλου διάνοια καὶ ἡ εὐρεῖα αἴσθησις τρέφουσι τὴν μετά διάνοιαν, ἵνα ὁ μικρολόγος μὴ δεσμεύῃ τὸν νοῦν, ἀλλ’ ἐλευθερῶν τὴν μάθησιν.»

Βιβλιογραφία & Πηγές