Όπως βλέπουμε από την φωτογραφία του κ. Βασίλη Δροσάκη που τραβήχτηκε στην Αλόννησο, τις απογευματινές ώρες της Πέμπτης 4 Ιουλίου δημιουργήθηκε εντός της θάλασσας σε κοντινή απόσταση με την στεριά ένας υδροσιφώνας.

 Το φαινόμενο αυτό είναι πλέον κάτι που το βλέπουμε συχνά αλλά αρκετοί το μπερδεύουν με το φαινόμενο του ανεμοστρόβιλου που αν και έχουν παρόμοια χαρακτηριστικά, έχουν διαφορετικό μηχανισμό δημιουργίας.

Οι υδροσίφωνες είναι κατακόρυφες δίνες συμπυκνωμένων υδρατμών που προεξέχουν από τη βάση καταιγιδοφόρων νεφών και αλληλεπιδρούν με μια υδάτινη επιφάνεια.

Άρα η διαφορά τους με τον ανεμοστρόβιλο είναι ότι οι ανεμοστρόβιλοι παράγονται από βίαιες καταιγίδες, από νέφη σωρειτομελανιών όταν επικρατούν ιδιαίτερες καιρικές συνθήκες, όπως μεγάλη αστάθεια, δηλαδή απότομη πτώση της θερμοκρασίας με το ύψος και ισχυροί ή θυελλώδεις άνεμοι χαμηλά στην τροπόσφαιρα. Οι περισσότεροι υδροσίφωνες παράγονται επίσης από τα καταιγιδοφόρα νέφη «σωρειτομελανίες» αλλά οι ιδανικές συνθήκες για τη δημιουργία τους είναι η επικράτηση ασθενών ανέμων χαμηλά, κοντά στην επιφάνεια του νερού και ειδικά μετά τη λήξη της βροχόπτωσης. Υπάρχουν και υδροσίφωνες που δημιουργούνται όπως ακριβώς οι ανεμοστρόβιλοι, και πρόκειται για τους πιο ισχυρούς, που ονομάζονται «μεσοκυκλωνικοί υδροσίφωνες» αλλά είναι οι πιο σπάνιοι στη χώρα μας.

Συνήθως οι υδροσίφωνες κινούνται με χαμηλή ταχύτητα, περί τα 10-20 km/h ακολουθώντας τη μέση ροή των ανέμων και την πορεία του νέφους που τους δημιουργεί και δεν είναι απαραίτητο να σημειώνεται βροχόπτωση ή ηλεκτρική δραστηριότητα. Η διάρκειά τους κυμαίνεται μεταξύ μερικών δευτερολέπτων έως και 30 λεπτών, και αν δημιουργηθούν κοντά στην ακτή μπορεί να μετατραπούν σε ανεμοστρόβιλους που όμως εξασθενούν γρήγορα.

Στην Ελλάδα καταγράφουμε κάθε χρόνο περίπου 100 υδροσίφωνες αλλά είναι δύσκολο να κατασκευάσουμε την κλιματολογία τους για τη χώρα μας, μιας και αποτελούν ιδιαίτερα τοπικά φαινόμενα, μερικές φορές δύσκολα αντιληπτά αν υπάρχει βροχόπτωση. Επιπρόσθετα, σπάνια δεχόμαστε αναφορές για υδροσίφωνες μακριά από τις ακτές και φυσικά τις βραδινές ώρες είναι ακόμη πιο δύσκολο να παρατηρηθούν.

Στις 18 Οκτωβρίου 1934, ένας υδροσίφωνας δημιουργήθηκε κοντά στην Ιθάκη και κινούμενος ανατολικά προς τον Αστακό Αιτωλοακαρνανίας, βγήκε στην ακτή και προκάλεσε σοβαρές καταστροφές, οδηγώντας στον θάνατο 3 ανθρώπους και τραυματίζοντας άλλους 39. Στις 28 Φεβρουαρίου 2004 ένα αγοράκι σκοτώθηκε σε παραλία της Πιερίας όταν υδροσίφωνας - βγαίνοντας στην ακτή - παρέσυρε πάνω του μια ξύλινη βάρκα.

Τον Οκτώβριο του 1951 και τον Δεκέμβριο του 2002 στο χωριό Αλώνα Φλώρινας και στην Κορώνα Κιλκίς αντίστοιχα, σημειώθηκε βροχόπτωση ψαριών έπειτα από υδροσίφωνες στις λίμνες Πρέσπες και Δοϊράνη, κάτι που έχει παρατηρηθεί και σε πολλές άλλες χώρες.

Πάντως στα νησιά των Β. Σποράδων δεν είναι τόσο συχνή η παρουσία τους όσο στις βόρειες ακτές της Κρήτης, τη Ρόδο, τη Δυτική Ελλάδα και ιδιαίτερα μεταξύ Θεσπρωτίας και Κέρκυρας. Η τοπογραφία έχει άμεση επιρροή στην ατμοσφαιρική κυκλοφορία και είναι φυσικό κάποιες περιοχές να ευνοούν τη δημιουργία υδροσιφώνων περισσότερο από άλλες.

Υδροσίφωνες δημιουργούνται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, με έξαρση τους φθινοπωρινούς μήνες όταν η διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ επιφάνειας της θάλασσας και του υπερκείμενου ατμοσφαιρικού αέρα, δηλαδή η αστάθεια, είναι μεγάλη.

ΧΑΡΤΗΣ ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑΣ ΥΔΡΟΣΙΦΩΝΩΝ

Γιώργος Κεχριώτης

Πληροφορίες: skafos.natexmedia.gr