Η Εκκλησία δεν είναι απλώς ένα θρησκευτικό ίδρυμα ή ένα κοινωνικό σύνολο, αλλά το Σώμα του Χριστού, ως η ζωντανή παρουσία Του , όπου ο πιστός καλείται να γίνει μέλος αυτού του Σώματος δια του βαπτίσματος και να παραμείνει  με πίστη, αγάπη και υπακοή στο Άγιο Πνεύμα. Η ζωή του χριστιανού, επομένως, δεν είναι μια ατομική πορεία, αλλά μια συμμετοχή και μέθεξη στην κοινή πορεία της Εκκλησίας προς τη Βασιλεία του Θεού. Το εκκλησιαστικό φρόνημα – η εσωτερική στάση ταπεινώσεως, υπακοής και κοινωνίας – αποτελεί τη βάση της πνευματικής ζωής και την προϋπόθεση της σωτηρίας.

 

 

Το εκκλησιαστικό φρόνημα δεν αποκτάται διανοητικά, αλλά δωρεάν και μυστηριακά, ως καρπός της ενέργειας του Αγίου Πνεύματος. Ο Χριστός υποσχέθηκε ότι θα στείλει τον Παράκλητο, «τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας», το οποίο θα «ὁδηγήσει ὑμᾶς εἰς πᾶσαν τὴν ἀλήθειαν» (Ιω. 16,13) και θα οικοδομήσει το Σώμα της Εκκλησίας (1). Ο Παράκλητος είναι Αυτός που καθιστά τον άνθρωπο ικανό να λέγει «Ἀββᾶ, ὁ Πατήρ» (Ρωμ. 8,15) και να μένει εν τῷ Χριστῷ. Το εκκλησιαστικό φρόνημα, ως έκφραση αυτής της υιοθεσίας και κοινωνίας, φανερώνεται στον τρόπο που ο χριστιανός βιώνει συνειδητά τη σχέση του με την Εκκλησία ως μυστήριο σωτηρίας και όχι ως ανθρώπινο θεσμό.

 

 

Στον σύγχρονο δυτικότροπο άνθρωπο, κυριαρχεί ο ατομισμός, η υποκειμενική ηθική και η αυτονομία από κάθε αυθεντία. Η αντίληψη της Εκκλησίας ως κοινοτικό σώμα, ως κοινωνία με το Χριστό, υπονομεύεται από την προσωπική αυθεντία και την εκλογίκευση της πίστεως. Το αποτέλεσμα είναι ότι πολλοί ορθόδοξοι χριστιανοί λειτουργούμε ως καταναλωτές ιερών πραγμάτων, επιλέγοντας ποιους λόγους θα αποδεχόμαστε και ποια στοιχεία της παραδόσεως θα αγνοούμε. Αυτή η στάση γεννά πνευματική ανωριμότητα και απομάκρυνση από το Πνεύμα της Αληθείας πού άλλοτε οδηγεί σε αιρέσεις και σχίσματα.

Με αποτέλεσμα να έχει αντίκτυπο στη σχέση μας με την Εκκλησία ως τρόπο ζωής και έκφραση πίστεως, μια Εκκλησία την οποία θέλουμε  να ευλογεί τα λάθη μας και να συναινεί στα θέλω μας ιδιωτεύοντας μέσα σε αυτή.

Ελάτε όπως είστε προέτρεψε ο μακαριστός αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος,σε  αυτή του την προτροπή, σπεύσαμε  οι περισσότεροι να αρκεστούμε.

Ναι, να προσέλθουμε όπως είμαστε, για να αντικρίσουμε όμως τη μοναδική αλήθεια που μπορεί να μας ελευθερώσει από το εγώ, τα πάθη, τις αδυναμίες μας  οδηγώντας μας σε μια νέα ζωή και όχι παραμένοντας οι ίδιοι.

 

Ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής διδάσκει πως η αλήθεια δεν υφίσταται έξω από την Εκκλησία, αλλά μέσα στο Σώμα του Χριστού και δια της υπακοής σε αυτό (2). Όπου λείπει το εκκλησιαστικό φρόνημα, το πρόσωπο αποκόπτεται από την ρίζα της χάριτος και εισέρχεται σε πνευματική σύγχυση.

 

 

Η έλλειψη εκκλησιαστικού φρονήματος επιφέρει όχι μόνον εσωτερική απομόνωση και ψυχική αποδόμηση, αλλά και ρήγματα στο εκκλησιαστικό σώμα. Ο χριστιανός που ζει «έξω από το φρόνημα της Εκκλησίας» εύκολα γίνεται πηγή σχίσματος, διχοστασίας και σκανδάλου, διότι αντί να οικοδομεί εν με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, λειτουργεί με βάση το δικό του θέλημα. Η κοινωνία, με τη σειρά της, χάνει τον άρτο της αλήθειας, αφού η Εκκλησία παύει να λειτουργεί ως «στύλος και εδραίωμα της αληθείας» (Α΄ Τιμ. 3,15) στη πράξη.

 

Οι Πατέρες της Εκκλησίας τονίζουν ότι η σωτηρία είναι «εκκλησιαστικό γεγονός». Δεν υπάρχει σωτηρία χωρίς Εκκλησία, όπως δεν υπάρχει ζωή χωρίς ρίζες. Ο άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος επισημαίνει: «Ὅπου ἂν φανῇ ὁ ἐπίσκοπος, ἐκεῖ καὶ τὸ πλῆθος ἔστω, ὥσπερ ὅπου ἂν ᾖ Ἰησοῦς Χριστός, ἐκεῖ ἡ καθολικὴ Ἐκκλησία» (3). Χωρίς αναφορά στον επίσκοπο, δηλαδή στην ενότητα της πίστεως και της λειτουργικής ζωής, δεν υφίσταται Εκκλησία ούτε ορθόδοξο φρόνημα.

 

 

Η καλλιέργεια του εκκλησιαστικού φρονήματος είναι έργο εσωτερικό και επίπονο. Χρειάζεται ταπείνωση, μαθητεία - κατήχηση, ακρόαση της παραδόσεως και φυσικά έμπρακτη και συνειδητή συμμετοχή στα μυστήρια. 

Ο άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος μιλά για τη «ζώσα εμπειρία» του Θεού μέσα στην Εκκλησία, η οποία δεν μπορεί να διαχωριστεί από το φρόνημα υπακοής και κοινωνίας (4).

 

Η θεραπεία του χριστιανού και της κοινωνίας αρχίζει από την καρδιά που αναζητά όχι «δικά της» αλλά «τα του Ιησού Χριστού» (Φιλ. 2,21). Ο χριστιανός οφείλει να ενωθεί με τον Χριστό δια της Εκκλησίας, με εσωτερική αποδοχή του φρονήματός της, το οποίο είναι το φρόνημα του Σταυρού, της θυσίας και της ταπείνωσης.

 

~~~~~~~~~~~~~~~~

 

1. Αγία Γραφή, Καινή Διαθήκη, Ιωάννης 16,13 και Ρωμαίους 8,15.

 

2. Μάξιμος ο Ομολογητής, Προβλήματα και απορίες, PG 91.

 

3. Ιγνάτιος ο Θεοφόρος, Προς Σμυρναίους, 8,2.

 

4. Συμεών ο Νέος Θεολόγος, Κατηχήσεις, λόγος 2.

 

5. Ιωάννης Ζηζιούλας, Το είναι της Εκκλησίας, εκδ. Ακρίτας, Αθήνα 1992.

 

6. Χρήστος Γιανναράς, Η ελευθερία του ήθους, εκδ. Δόμος, Αθήνα 2000.