Μια σημαντική και σπάνια εργασία με θέμα «Αι βόρειοι Σποράδες, ιστορική και γεωγραφική μελέτη» του Κ. Ζ. Λιβανού που δημοσιεύτηκε στο λογοτεχνικό περιοδικό ΕΒΔΟΜΑΣ  του Δημήτρη Καμπούρογλου την 28/7/1890, μας δίνει σημαντικές πληροφορίες για την οικονομία των νησιών των Σποράδων στα τέλη του 19^ου αιώνα.

Σταχυολογούμε επιγραμματικά τα εξής:

O πληθυσμός της Σκοπέλου ανερχόταν σε 6000 κατοίκους (4χιλ. η Χώρα και 2χιλ. η Γλώσσα), της Σκιάθου σε 3000 και της Αλοννήσου σε 500 (ο μικρότερος δήμος του τότε κράτους).

Σκόπελος…

Το 1874 η εσοδεία από τον οίνο της Σκοπέλου ανερχόταν σε είκοσι χιλιάδες περίπου βαρέλια και εξ ολοκλήρου πήγαινε στη ρωσική αγορά. Ο βαρύτατος όμως φόρος εισαγωγής στη συνέχεια, σταμάτησε την εξαγωγή του στη Ρωσία και η παραγωγή έπεσε στις 7-8 χιλιάδες βαρέλια. Ωστόσο αυξήθηκε η ελαιοπαραγωγή  «ύπερβαίνουσα ήδη εν ευφορία τάς 300000 όκάδας». Η ιστιοφόρος ναυτιλία της είχε παρακμάσει και οι κάτοικοι «έπτώχυναν ήδη, ότε αύτη κατεστράφη, όριστικώς έπικρατησάσης τής άτμοπλοίας, καί μόνη ή βελτίωσις καί αύ-

ξησις τών προϊόντων τής νήσου των, δύναται νά τούς σώση άπό τόν έκπατρισμόν»

«Οί κάτοικοι τής Γλώσσης, ζώσιν άποκλειστικώς άπό τά προϊόντα τής γης των, κυρίως τόν οίνον καί άπίδια, άτινα ταξειδεύοντες

έπί μικρών πλοιαρίων πωλοϋσιν οί ίδιοι. Ή Γλώσσα παράγει πρός τούτοις τά περίφημα εκείνα πρόβατα, τών όποιων τό μαλλίον άμιλλάται προς την μέταξαν… Παράγονται έκεΐθεν προς τούτοις τα ξηρά εκεΐνα καί ξυνά δαμάσκηνα`,τών όποιων ή νήσος τη ς Σκοπέλου έχει το προνόμοιον της παραγωγής, διότι ούδαμού άλλοθι εύδοκιμοΰσι, καί τω ν όποιων χρήσιν μεγάλην κάμνουσιν οί Εβραίοι της Θεσσαλονίκης ιδίως.

’Ολόκληρος ή νήσος παράγει μέχρις 100000 οκάδων είς έτος ευφορίας, ών τ ά ¾ παράγει ό Δήμος Σκοπέλου.»

Σκιάθος…

«…ένώ δέ καθ’ όλην την Ελλάδα ή ιστιοφόρος ναυτιλία κατέπεσεν, έν Σκιάθω άπ ’ εναντίας κατά τά τελευταία ταύτα έτη έλαβε μεγάλην έπίδοσιν, ό λόγος δε του φαινομένου τούτου είνε ευνόητος, οί Σκιάθιοι συνεταιρίζονται άνά 2, 3 , ή καί περισσότεροι προσλαμβάνουσιν έπί τω ν πλοίων τούς

συγγενείς των ώς έπί τό πολύ, μέ μερίδιον καί όχι μέ μισθόν, ζώσι μετά μεγίστης οικονομίας καί αυτοί καί αί οίκογένειαί των,

καί τό σπουδαιότερου γνωρίζουσι να λύωσι συμβιβαστικώς τάς διαφοράς τω ν χωρίς να προσφεύγωσιν είς τά δικαστήρια· τόύτων

ένεκα τό ναυτικόν τής Σχιάθου,τό όποιον ήτο τέως κατώτερον τής τε Σκοπέλου καί τής Ν. Μιζέλης, ήδη αριθμεί περί τά 40 πλοία,

άδιακόπως δέ ναυπηγούνται νέα τοιαύτα.»

«Καί ή έλαιοφυτεία ηύδοκίμησεν αρκούντως έν Σκιάθω· ήδη παράγει έν ευφορία πλέον τών 300000 οκάδων, καθυστερεί όμως τής Σκοπέλου ώς πρός τον οίνον, παράγουσα ελάχιστου

ποσόν, τό πλεϊστον του όποιου είνε τό περίφημου μοσχάτου, ό Άνθοσμίας των αρχαίων, ή ποιότης τού όποιου καθ` ήμας

είνε πολύ άνωτέρα παντός άλλου έν Έ λλάδι παραγομένου μοσχάτου` δέν παράγει δέ σχεδόν διόλου οπώρας τάς όποιας εκ Σκοπέλου προμηθεύεται»

Αλόννησος…

«Οί Άλονήσιοι ζώσιν άνέτως έκ τής κτηνοτροφίας, ήν ανέκαθεν έξήσκουν, και τής γεωργίας,εϊς ήν τελευταϊον έπεδόθησαν.

Κύριον τής νήσου προϊόν έίνε ό τυρός, όστις άν καί έκ γάλακτος αιγών κατασκευαζόμενος,είνε παχύτατος καί νόστιμος. ’Εξάγονται

 δέ καί τράγοι καί ερίφια χρησιμεύοντες είς τροφήν τών πέριξ νήσων. ’Επί τής νήσου ύπάρχει γένος τι ίππων μικρότατου αναστήματος, λίαν ζωηρών καί έχόντων τάς αναλογίας τών ’Αραβικών ίππων.»

Τα νησιά επίσης, αν και διοικητικά ανήκαν ακόμη στην Εύβοια, ωφελήθηκαν από την προσάρτηση το 1881 της Θεσσαλίας στην Ελλάδα «διευκολύνασα τήν μετά τού Βόλου επικοινωνίαν, ενθα οί νησιώται φέρουσιν ώς επί τό πολύ τά προϊόντα των πρός πώλησιν, άγοράζοντες εντεύθεν άλευρον καί άλλα τρόφιμα καί εμπορεύματα»