ΣΚΙΑΘΙΤΕΣ ΚΑΙ ΣΚΟΠΕΛΙΤΕΣ ΣΤΗΝ ΚΡΑΤΑΙΑ ΒΕΝΕΤΙΑ | γράφει ο Γιώργος Σανιδάς
2022-12-09 20:26:11
Η θαλασσοκράτειρα Βενετία υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα κέντρα του ελληνισμού της διασποράς ακόμα και πριν την Άλωση της Πόλης απ’ τους Οθωμανούς. Το 1498 οι Έλληνες πάροικοι της «Γαληνοτάτης Δημοκρατίας» πέτυχαν να οργανωθούν σε Αδελφότητα (Confraternità). Η Αδελφότητα των Ελλήνων, οι οποίοι δεν έπαυσαν ποτέ να θεωρούνται από τους Δυτικούς σχισματικοί, κατόρθωσαν με τη συμβολή ναυτικών και την επιρροή Ελλήνων στρατιωτών που πολεμούσαν με τους Ενετούς εναντίον των Οθωμανών, να κτίσουν δική τους εκκλησία αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο, προστάτη των πολεμιστών–stradioti.
Η εκκλησία San Giorgio dei Greci άρχισε να κτίζεται το 1539 σε κεντρικότατο σημείο της πόλης (συνοικία Καστέλο) και η ανέγερσή της ολοκληρώθηκε μετά από τριάντα τέσσερα χρόνια (1572). Είναι ο παλαιότερος και πιο ιστορικός ορθόδοξος ναός της διασποράς. Παράλληλα δίπλα στο ναό, με κληροδότημα του Κερκυραίου παροίκου Θωμά Φλαγγίνη ιδρύθηκε το 1665 η Φλαγγίνειος Σχολή (ή Φλαγγινιανό Ελληνομουσείο) που λειτουργούσε ως το 1905. Μαθητές της Φλαγγινείου Σχολής παρουσίασαν μάλιστα τα «Άνθη Ευλαβείας», μια σπουδαία συλλογή στιχουργικών γυμνασμάτων στα ελληνικά, ιταλικά και λατινικά, που τυπώθηκε το 1708 στη Βενετία. Όλα τα ποιήματα της συλλογής είναι αφιερωμένα στη μετάσταση, την κοίμηση δηλαδή, της Θεοτόκου. Εκείνα ακριβώς τα χρόνια (1707-8) διατέλεσε επόπτης του Φλαγγινιανού Κολλεγίου ο ιερομόναχος Γρηγόριος Σκοπελίτης που καταγόταν από τη Σκόπελο και πολλές φορές υπέγραφε και ως Gregorio da Scopelo. Γράφει η Αθηνά Γ. Μήλιου: «Οι επόπτες (prefetti) ήταν βοηθοί των δασκάλων–διευθυντών του Κολλεγίου· προετοίμαζαν τους μαθητές για τα μαθήματα της επόμενης ημέρας, τους ασκούσαν στην αρετή, τους συνόδευαν κατά τις εξόδους τους από το Κολλέγιο, ενώ πολλοί δίδασκαν και ως υποδιδάσκαλοι στις κατώτερες τάξεις.» «Το 1708-11 συναντούμε το Γρηγόριο ως εφημέριο του ναού του Αγίου Γεωργίου.
Στις 25 Φεβρουαρίου 1709 υπέγραψε την ομολογία της καθολικής πίστης, καθώς το βενετικό Συμβούλιο των Δέκα στις 2 Ιανουαρίου του αυτού έτους επανέφερε σε ισχύ παλαιότερα διατάγματα (των ετών 1534 και 1542) για την υποχρεωτική καθομολόγηση πίστης των εφημερίων του Αγίου Γεωργίου στον Βενετό πατριάρχη.»
Από τα ληξιαρχικά βιβλία– πράξεις γάμων της ελληνικής Αδελφότητας γνωρίζουμε κι άλλους Σποραδίτες της Βενετίας. Διαβάζουμε στη μελέτη της Αθηνάς Γ. Μήλιου: «-Από τη Σκιάθο: ο Πγ(έ)ρος Σκιαθίτις: (ημερομηνία μνείας: 3 Φεβρουαρίου 1631), – Aπό τη Σκόπελο: ο Απόστολος Σκοπελιότης Μαρούλος του ποτέ Κωνσταντίνου (ημ. μνείας: 17 Οκτωβρίου 1682 π.η.), ο Φαλκογιάννης (ημ. μνείας: 22 Νοεμβρίου 1657), ο Ιωάννης Σκοπελιότης (ημ. μνείας: 26 Φεβρουαρίου 1659), ο Νικόλαος από τη Σκόπελο (ημ. μνείας: 18 Σεπτεμβρίου 1670), ο Πέτρος του Ιωάννη Λούκα (ημ. μνείας: 15 Ιουνίου 1621), ο Φαλκός Σκοπελιότης (ημ. μνείας: 25 Αυγούστου 1661 π.η.), ο Βαρσαβάς (ημ. μνείας: 25 Μαΐου 1712 π.η.), ο Ιωάννης Κανάκης Σκοπελίτης (ημ. μνείας: 3 Μαΐου 1715)» Και παρακάτω: «Όπως το επώνυμο Σκοπελίτης, έτσι και το επώνυμο Σκιαθίτης (Schiatiti) που φέρουν Έλληνες της Βενετίας του 16ου αιώνα είναι πιθανό να δηλώνει τον τόπο καταγωγής τους….(όπως του) Λουκά Σκιαθίτη (Luca Schiatiti) που απαντά άλλοτε ως ιδιοκτήτης νάβας (μεγάλου εμπορικού ή πολεμικού πλοίου με τρία κατάρτια) και άλλοτε ως κυβερνήτης κυπριακής νάβας….» Βασική πηγή: Αθηνά Γ. Μήλιου: ΘΕΣΣΑΛΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΒΕΝΕΤΙΑΣ (16ος -19ος αι.) https://www.imxa.gr/files/Simmeikta_20/2_Miliou.pdf
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ