Η συμβολή των κληρικών και μοναστηριών της Σκοπέλου στην προεπαναστατική & επαναστατική περίοδο| του Κωνσταντίνου Ιω. Σύρου (*)
2021-08-20 09:15:30Με αφορμή την διάλεξη του Γυμνασιάρχη, θεολόγου και προέδρου του Κέντρου Μελετών Νήσου Σκοπέλου και ερευνητή της τοπικής ιστορίας κ. Σύρου Κωνσταντίνου το Σάββατο 21 Αυγούστου στις 20:30 στον Πολυχώρο "Ορφέας" με τίτλο : "Η συμβολή των κληρικών και μοναστηριών της Σκοπέλου στην προεπαναστατική & επαναστατική περίοδο" σας μεταφέρουμε με ιδιαίτερη τιμή μια περίληψη αποσπασμάτων από την σημαντική του ομιλία.
Από την έρευνα των πηγών για τη Σκόπελο διαπιστώνουμε ότι οι προσπάθειες του κλήρου σημειώθηκαν κυρίως στον τομέα της παιδείας, της πνευματικής καθοδήγησης, στη διαμόρφωση της τοπικής πολιτιστικής ταυτότητας και στην οικονομική ενίσχυση των κατοίκων.
Εξέχουσα μορφή στον αγώνα υπέρ της ανεξαρτησίας μαρτυρείται ο επίσκοπος Σκοπέλου Ευγένιος σύμφωνα με μια αναφορά της Ιεράς Συνόδου προς τη Γραμματεία επί των Εκκλησιαστικών «διέπρεψε εις τον υπέρ της ανεξαρτησίας αγώνα συμβουλεύοντα και παροτρύνοντα τους κατοίκους της επισκοπής του επ΄ αγαθώ της πατρίδος» .
Στην προσφορά στην παιδεία ξεχωρίζει ο όσιος Ιερόθεος ο Ιβηρίτης. Το 1724 μεταβαίνει στη Σκόπελο και διδάσκει για οκτώ χρόνια στη Σχολή που σύστησε ο μητροπολίτης πρώην Άρτης Νεόφυτος Μαυρομάτης.
Τη Σχολή αυτή συνέδραμε κι ο Χατζη Στεφανής Δαπόντες πατέρας του Καισάριου Δαπόντε.
Στα 1800 περίπου συστήνει σχολείο ο ιερομ. Διονύσιος από την Εύβοια και διδάσκει σ αυτό και μετά το 1835.
Μαθητές του Διονυσίου υπήρξαν οι Ιω. Γεωργάρας, Ιω. Νικολαϊδης και άλλοι επιφανείς σκοπελίτες.
Εκτός όμως από την παιδεία που προσέφερε ο κλήρος (σκοπελίτες και αγιορείτες μοναχοί) στο νησί της Σκοπέλου, μεγάλη ήταν και πνευματική καθοδήγηση προς τους κατοίκους του νησιού.
Σε μια περίοδο αιώνων που κυριαρχούσε ο πόλεμος, η αβεβαιότητα, η πειρατεία και έλλειψη βασικών αγαθών, ο λόγος των πνευματικών ανδρών, κληρικών και μοναχών, ήταν βάλσαμο στην ψυχή και κατάφερε να τονώσει το ηθικό φρόνημα των σκοπελιτών. Πολλές φορές μάλιστα ήταν και παρηγοριά στα βάσανα της βιοτής, του μισεμού ή του ξεριζωμού αλλά και της χαράς της δημιουργίας και της πολιτιστικής ανάτασης.
Έτσι μπόρεσαν οι πρόγονοί μας, να αντέξουν και να ξεπεράσουν τις αντιξοότητες των καιρών.
Εξέχουσα μορφή ο πατρο Κοσμάς ο Αιτωλός. Επίσης πολλοί αγιορείτες μοναχοί οι οποίοι μετέφεραν τα κειμήλια των μοναστηριών και το αρχείο της Ι. Κοινότητας.
Οι κληρικοί, μοναχοί, αρχιερείς και ιερείς, ανέλαβαν για έναν αιώνα και περισ-σότερο να μορφώσουν με τη βασική εκπαίδευση τους κατοίκους του νησιού.
Επειδή όμως ο χριστιανικός τρόπος ζωής αγγίζει τα βάθη της ψυχής των ανθρώπων και καλλιεργεί ταυτόχρονα το πνεύμα του προσώπου, ο κλήρος καλλιέργησε το πολιτιστικό επίπεδο του νησιού και σμίλεψε τη πολιτιστική μας ταυτότητα. Δημιουργούνται αγιογραφικἀ εργαστήρια για τις ανάγκες των μονών και των ναών του νησιού.
Ανθεί η βυζαντινή μουσική ψαλτική τέχνη από μελωδιούς όπως ο γέρων Σωφρόνιος Κεχαγιόγλου κι άλλοι .
Μεγάλη ήταν η συμβολή του κλήρου και στην οικονομική τόνωση των κατοίκων. Ειδικά τα μοναστήρια διέθεσαν την ακίνητη περιουσία τους στα εργατικά χέρια των σκοπελιτών, δίνοντάς τους την ευκαιρία να εργαστούν, ώστε να εξασφαλίσουν τα αναγκαία αγαθά για τις οικογένειές τους από την πρωτογενή παραγωγή ή την στοιχειώδη εμπορική δραστηριότητα με τα σκοπελίτικα καράβια.
Έτσι καταδεικνύεται ο σπουδαίος ρόλος των κληρικών στην ανάπτυξη του νησιού και η συμβολή τους στην προπαρασκευή της επαναστατικής περιόδου.
Κωνσταντίνος Ιω. Σύρος
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ