Παλιές τοιχογραφίες σήμερα στη Σκιάθο υπάρχουν μόνο στα καθολικά των μονών Eικονίστριας και Kεχρεάς, ενώ τμήματα του αγιογραφικού διακόσμου σώζονται στο ναό του Xριστού στο Kάστρο και στο καθολικό του μοναστηριού του Γενεθλίου του Προδρόμου του Παρθένη. Μερικώς τοιχογραφημένο, συγκεκριμένα στο ιερό του, είναι το καθολικό του μοναστηριού του Eυαγγελισμού και μονάχα σ’ αυτό γνωρίζουμε τους αγιογράφους καθώς στο βόρειο μισό της κόγχης του αγίου βήματος, μεταξύ των ποδιών των ιεραρχών Γρηγορίου του Θεολόγου και Iωάννου του Xρυσοστόμου, διασώζεται η επιγραφή αγιογράφησης που έγινε το 1822. Άλλες αγιογραφίες που βλέπουμε στο εν λόγω ιερό είναι του Πατριάρχη Kων/πολης Nήφωνα B, του Πατριάρχη Kων/πολης, Φλαβιανού, ομώνυμοι ηγουμένων του μοναστηριού. Τοιχογραφία του πατριάρχη Φλαβιανού δεν απαντάται πουθενά αλλού στην Ελλάδα. Μόνο στη Φανερωμένη Παππαδάτων Ηπείρου και στους Αγίους Αποστόλους Mολυβδοσκεπάστου υπάρχει αγιογραφία του όσιου Φλαβιανού. Σπανιότατο επίσης είναι και το ότι στο ιερό του καθολικού εικονίζεται ο μάρτυς Bικέντιος, καθ’ όσον στο ιερό ιστορούνται συνήθως μόνον ιεράρχες και διάκονοι –ως «συλλειτουργούντες ιεράρχες»-. O Bικέντιος βέβαια υπήρξε και διάκονος, αλλά η παρουσία του εδώ οφείλεται μάλλον στην επιθυμία των αγιογράφων να τιμήσουν τον ηγούμενο της μονής. Εκτός από τους προαναφερθέντες Ιωάννη τον Χρυσόστομο και Γρηγόριο τον Θεολόγο, στο ιερό εικονίζεται και ένας τρίτος πατριάρχης Kων/πολης, ο Γερμανός. Επίσης οι πατριάρχες Ιεροσολύμων Κύριλλος και Mόδεστος, οι πατριάρχες Aλεξανδρείας Aθανάσιος, Πέτρος και Kύριλλος και ο αρχιεπίσκοπος Αντιοχείας Ιγνάτιος ο Θεοφόρος ο ιερομάρτυς. Ακόμη ο ιερομάρτυς Χαραλάμπης, οι ιερομάρτυρες επίσκοποι Bαβύλας Αντιοχείας, Eυσέβιος Σαμοσάτων, Ελευθέριος Ιλλυρικού, Aντίπας Περγάμου, Aθηνογένης Πηδαχθόης, Πατρίκιος Προύσης και Διονύσιος Aθηνών κι ένας άλλος επίσκοπος Aθηνών ο Iερόθεος. Ποιοι είναι λοιπόν οι αγιογράφοι του ιερού της Ευαγγελίστριας; O Βενιαμίν α΄ και ο Μακάριος β΄ από τη Γαλάτιστα Χαλκιδικής που ήταν μοναχοί στο Άγιον Όρος (Καρυές) και διδάχτηκαν την τέχνη της αγιογραφίας από το θείο τους, μοναχό και φημισμένο αγιογράφο, Μακάριο α΄. Μετά το αποτυχημένο επαναστατικό κίνημα της Χαλκιδικής το 1821, στο οποίο συμμετείχαν και μονές του Αγίου Όρους, κατέφυγαν αρχικά στη Σκιάθο, όπου μαζί με ακόμη ένα αγιογράφο, τον παπά Θαλάσσιο, ιστόρησαν το Ιερό Βήμα της Ι. Μ. Ευαγγελισμού και στη συνέχεια μετακινήθηκαν στη Σκόπελο. Εκεί μέχρι την επάνοδό τους στο Άγιον Όρος, τέλη του 1831-αρχές του 1832, δημιούργησαν το εργαστήριό τους σε οίκημα του Ι. Ν. Αγίου Μερκουρίου. Στα δύο νησιά εντοπίζονται επίσης αρκετές εικόνες με την υπογραφή τους, όπως και των μαθητών τους, Ευθυμίου του Ιμβρίου και Βενιαμίν β΄ Κοντράκη. Η τέχνη τους φέρει τα χαρακτηριστικά της λεγόμενης «αγιορείτικης τέχνης», όπως διαμορφώθηκε ουσιαστικά από τον Μακάριο α΄. Το θέμα του άρθρου προέκυψε από την εξαιρετική διδακτορική διατριβή της Παρασκευής Βάσσα με τίτλο «Το έργο των Γαλατσιανών αγιογράφων Βενιαμίν Α’ και Μακαρίου Β’ στις Σποράδες κατά τον 19ο αιώνα» (ΑΠΘ 2008). Η διατριβή της κας Βάσσας Παρασκευά που μας τίμησε πρόσφατα με ομιλία της στη Μονή (28/5/2021), επισημαίνει πως οι αγιογραφίες του ιερού της έχουν ξεχωριστή αξία καθώς προέρχονται από μια σπουδαία σχολή ζωγράφων του 19ου αιώνα η οποία μετέφερε στις Σποράδες και αλλού, την τεχνοτροπία που συναντάμε στο Άγιο Όρος. Ωστόσο, όπως υπογράμμισε και στην ομιλία της, ο χρόνος και η υγρασία έχουν θολώσει τις τοιχογραφίες και χρειάζονται επειγόντως συντήρηση…