Η πρώιμη διάγνωση δίνει στο άτομο τις απαραίτητες προσαρμογές και στρατηγικές για να μεγιστοποιήσει τις δυνατότητές του, με βάση τον τύπο νοημοσύνης που υπερτερεί. Αυτό τονίζει μιλώντας στο Skiathoslife.gr η κ.Σπυριδούλα Στεργίου, εκπαιδευτικός με σημαντικό έργο εδώ και 14 χρόνια στον τομέα της εκπαίδευσης και ειδική στο eTwinning έργο: «Early diagnosis saves the future»(I am looking for the best way to learn), εκφράζει πέραν των άλλων και την πεποίθηση ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να λειτουργήσει ως εργαλείο για την ανάπτυξη των πολλαπλών νοημοσυνών ενός παιδιού. Αναφέρεται επίσης στην συνεργασία γονέων και εκπαιδευτικών, στις προτεραιότητες της ελληνικής εκπαίδευσης αλλά και στα προβλήματα των ελλήνων μαθητών.

Συνέντευξη στον Σωτήρη Λέτσιο 

Τι ακριβώς περιλαμβάνει το πρόγραμμα “Early diagnosis saves the future (I am looking for my best way to learn) και γιατί κρίνεται ως καινοτομικό στο χώρο της εκπαίδευσης; 

Η έννοια της πρώιμης διάγνωσης και η θεωρία των πολλαπλών νοημοσυνών του Χάουαρντ Γκάρντνερ μπορούν να συνδεθούν με τρόπους που ενισχύουν τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης για την ανάπτυξη των γνωστικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων των ατόμων. Ο Γκάρντνερ πρότεινε ότι η νοημοσύνη δεν είναι μονοδιάστατη αλλά περιλαμβάνει μια ποικιλία ικανοτήτων που περιλαμβάνουν τη γλωσσική, τη λογικομαθηματική, τη χωροταξική, τη σωματική-κιναισθητική, τη μουσική, τη διαπροσωπική, την ενδοπροσωπική και τη φυσιοκρατική νοημοσύνη. Αυτές οι διαφορετικές μορφές νοημοσύνης είναι παρούσες σε κάθε άτομο σε διαφορετικούς βαθμούς. Η πρώιμη διάγνωση μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό της ιδιαίτερης «προτίμησης» ή «δυνατού σημείου» κάθε ατόμου. Για παράδειγμα, αν σε ένα παιδί ανιχνευτεί νωρίς ότι έχει ισχυρή χωροταξική νοημοσύνη, μπορεί να λάβει την κατάλληλη υποστήριξη και εκπαίδευση για να αναπτύξει δεξιότητες όπως η ζωγραφική, η αρχιτεκτονική ή ο σχεδιασμός. Αντίστοιχα, η πρώιμη διάγνωση μαθησιακών δυσκολιών μπορεί να βοηθήσει στην έγκαιρη αντιμετώπιση τους, πριν αυτές γίνουν εμπόδιο στην ανάπτυξη. Με αυτόν τον τρόπο, η πρώιμη διάγνωση "σώζει το μέλλον" δίνοντας στο άτομο τις απαραίτητες προσαρμογές και στρατηγικές για να μεγιστοποιήσει τις δυνατότητές του, με βάση τον τύπο νοημοσύνης που υπερτερεί. Με την προσέγγιση της πολλαπλής νοημοσύνης, η εκπαίδευση και η παρέμβαση μπορούν να γίνουν πιο εξατομικευμένες και αποτελεσματικές, επιτρέποντας σε κάθε άτομο να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές του.

Κατά πόσο είναι απαραίτητη ως δράση το e twinning και πόσο είναι γνωστό σήμερα στην Ελλάδα; 

Θεωρώ ότι το e Twinning είναι σημαντικό ως δράση γιατί προωθεί τη συνεργασία μεταξύ σχολείων από διαφορετικές χώρες, ενισχύει τις ψηφιακές δεξιότητες και την ανταλλαγή καλών πρακτικών. Στην Ελλάδα, είναι αρκετά γνωστό, ιδιαίτερα στον εκπαιδευτικό κλάδο, με πολλές σχολικές μονάδες να συμμετέχουν σε προγράμματα.

Πιστεύετε ότι κατά τον τρόπο που λειτουργεί σήμερα το εκπαιδευτικό σύστημα στην Ελλάδα ευνοεί την ανάπτυξη τέτοιου είδους προγραμμάτων; 

Το εκπαιδευτικό σύστημα στην Ελλάδα έχει αρχίσει να ενσωματώνει καινοτόμες προσεγγίσεις και προγράμματα που στοχεύουν στη βελτίωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Το eTwinning, το οποίο προάγει τη συνεργασία μεταξύ σχολείων σε Ευρωπαϊκό επίπεδο μέσω ηλεκτρονικών εργαλείων, μπορεί να βρει ένα ευνοϊκό έδαφος σε αυτό το πλαίσιο, κυρίως για τα εξής λόγους: 1.Ψηφιακή Υποδομή:Η ανάπτυξη των ψηφιακών υποδομών και η αυξανόμενη χρήση της τεχνολογίας στις σχολικές αίθουσες ευνοούν την υλοποίηση έργων eTwinning. 2. Εκπαιδευτική Πολιτική:Υπάρχει μια γενική τάση για αναβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης, η οποία περιλαμβάνει και την ενίσχυση της συνεργασίας και της διασύνδεσης με άλλα εκπαιδευτικά συστήματα. 3. Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών:Οι προσπάθειες για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε νέες μεθόδους διδασκαλίας και τη χρήση ψηφιακών εργαλείων ενισχύουν τη δυνατότητα συμμετοχής σε προγράμματα όπως το eTwinning. Ωστόσο, υπάρχουν και προκλήσεις: 1. Αντιμετώπιση Αντίστασης στην Αλλαγή: Ορισμένοι εκπαιδευτικοί και σχολεία μπορεί να είναι διστακτικοί στην υιοθέτηση νέων μεθόδων και εργαλείων. 2. Διαφορετικά Επίπεδα Ετοιμότητας: Οι διαφορές στις υποδομές και στις ψηφιακές δεξιότητες μεταξύ σχολείων και περιοχών μπορεί να επηρεάσουν την αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων eTwinning. Συνολικά, αν και το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα παρουσιάζει θετικές προοπτικές για την ανάπτυξη προγραμμάτων eTwinning, η επιτυχία τους εξαρτάται από την υποστήριξη της πολιτείας, την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και την εξίσωση των ψηφιακών ανισοτήτων.

Ποιό ρόλο μπορεί να διαδραματίσει η τεχνητή νοημοσύνη στο να αναδειχθούν οι πολλαπλές νοημοσύνες ενός παιδιού;

Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να λειτουργήσει ως εργαλείο για την ενίσχυση της ανάπτυξης των πολλαπλών νοημοσυνών ενός παιδιού, προσφέροντας εξατομικευμένες εμπειρίες μάθησης και υποστήριξη που προσαρμόζεται στις ανάγκες του κάθε μαθητή. Με αυτό τον τρόπο, ενισχύεται η συνολική ανάπτυξη του παιδιού σε όλους τους τομείς της νοημοσύνης του.

Ποιά θεωρείτε ότι είναι τα βασικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ένας μαθητής στην Ελλάδα; Τα περισσότερα εξ αυτών διαγιγνώσκονται σε πρόωρο στάδιο; 

Στην Ελλάδα, οι μαθητές αντιμετωπίζουν αρκετά βασικά προβλήματα, τα οποία περιλαμβάνουν: 1.Μαθησιακές δυσκολίες: Δυσκολίες στην ανάγνωση, τη γραφή και τα μαθηματικά είναι συχνές. Πολλές φορές, αυτές οι δυσκολίες δεν εντοπίζονται νωρίς και επηρεάζουν τη σχολική επίδοση. 2.Ψυχολογικά προβλήματα: Άγχος, κατάθλιψη και άλλα ψυχολογικά προβλήματα μπορούν να επηρεάσουν την σχολική ζωή και την επίδοση των μαθητών. Συνήθως, αυτά τα προβλήματα δεν διαγιγνώσκονται άμεσα. 3.Δυσκολίες κοινωνικοποίησης: Οι μαθητές μπορεί να έχουν προβλήματα στην κοινωνική προσαρμογή και στις σχέσεις με τους συνομηλίκους, τα οποία επηρεάζουν την αυτοεκτίμησή τους και τη σχολική τους εμπειρία. 4. Χαμηλό ενδιαφέρον ή παρακίνηση: Ορισμένοι μαθητές μπορεί να μην έχουν κίνητρο για μάθηση, κάτι που μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, όπως οικογενειακά προβλήματα ή έλλειψη ενθάρρυνσης. Η διάγνωση των προβλημάτων αυτών σε πρόωρο στάδιο δεν είναι πάντα εφικτή. Συχνά, οι μαθησιακές δυσκολίες και τα ψυχολογικά προβλήματα εντοπίζονται αργά, καθώς δεν υπάρχουν πάντα κατάλληλες διαδικασίες ή εργαλεία για την πρώιμη ανίχνευση τους.

Εκτιμάτε ότι υπάρχει γόνιμη συνεργασία ανάμεσα σε γονείς και εκπαιδευτικούς; Εμπιστεύεται ό ένας τον άλλον; 

Η συνεργασία ανάμεσα σε γονείς και εκπαιδευτικούς θεωρείται πολύ σημαντική για την ομαλή ανάπτυξη των παιδιών, την ακαδημαϊκή τους πρόοδο και την ψυχοκοινωνική τους εξέλιξη. Ωστόσο, η γόνιμη συνεργασία εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Σε πολλές περιπτώσεις, οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί επιτυγχάνουν να συνεργάζονται αρμονικά, έχοντας ως κοινό στόχο το συμφέρον των παιδιών. Οι εκπαιδευτικοί, μέσω της εμπειρίας και της εξειδίκευσής τους, μπορούν να κατευθύνουν τους γονείς σε θέματα εκπαίδευσης και συμπεριφοράς, ενώ οι γονείς παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες για την προσωπικότητα και τις ανάγκες του παιδιού εκτός σχολείου. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις όπου η εμπιστοσύνη ανάμεσα στις δύο πλευρές διαταράσσεται. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, όπως:

1. Ελλιπής επικοινωνία: Αν οι γονείς δεν ενημερώνονται συχνά για την πρόοδο του παιδιού ή αν οι εκπαιδευτικοί δεν λαμβάνουν υπόψη τις παρατηρήσεις των γονέων, μπορεί να δημιουργηθεί αίσθημα αμοιβαίας δυσπιστίας.

2. Διαφορετικές αντιλήψεις: Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί μπορεί να έχουν διαφορετικές απόψεις για την εκπαίδευση ή την ανατροφή των παιδιών, κάτι που μπορεί να δυσχεράνει τη συνεργασία.

3. Ανασφάλεια: Κάποιες φορές οι γονείς αισθάνονται ανασφάλεια για το ρόλο τους και αμφισβητούν τις μεθόδους των εκπαιδευτικών, ενώ αντίστροφα οι εκπαιδευτικοί μπορεί να θεωρούν ότι οι γονείς δεν κατανοούν το εκπαιδευτικό έργο. Για να υπάρξει πραγματικά γόνιμη συνεργασία και εμπιστοσύνη, χρειάζεται διαρκής και ανοιχτή επικοινωνία, κατανόηση και αλληλοσεβασμός, με κοινό στόχο το καλό των παιδιών. Οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς πρέπει να συνεργάζονται ως ομάδα, όπου κάθε μέλος συμβάλλει από τη δική του πλευρά στην ανάπτυξη των παιδιών.

Η ελληνική εκπαίδευση δίνει προτεραιότητα στην καλλιέργεια της συναισθηματικής νοημοσύνης ή δίνει κυρίως έμφαση στην αξιοποίηση των πρακτικών  δεξιοτήτων της ευφυΐας;

Η ελληνική εκπαίδευση παραδοσιακά δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην αξιοποίηση των πρακτικών δεξιοτήτων της ευφυΐας, όπως η ακαδημαϊκή γνώση και η απόδοση στις εξετάσεις. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια υπάρχει αυξανόμενη αναγνώριση της σημασίας της συναισθηματικής νοημοσύνης, με προσπάθειες να ενσωματωθούν σχετικές δραστηριότητες στα σχολεία, όπως προγράμματα κοινωνικοσυναισθηματικής μάθησης και ανάπτυξης δεξιοτήτων ζωής. Παρά τις βελτιώσεις, η έμφαση παραμένει ακόμη αρκετά ισχυρή στις παραδοσιακές μορφές ευφυΐας.

Οι χαρακτήρες διαπλάθονται πιο εύκολα μέσα στο περιβάλλον της οικογένειας ή στη σχολική κοινότητα; 

Θεωρώ ότι η διαμόρφωση του χαρακτήρα ενός παιδιού είναι μια σύνθετη διαδικασία που επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, όπως η οικογένεια, η σχολική κοινότητα, οι φίλοι, και οι προσωπικές εμπειρίες. Το ερώτημα αν οι χαρακτήρες διαπλάθονται πιο εύκολα μέσα στο περιβάλλον της οικογένειας ή στη σχολική κοινότητα δεν έχει μια απόλυτη απάντηση, καθώς και τα δύο περιβάλλοντα παίζουν κρίσιμους και συμπληρωματικούς ρόλους.

Ποιά είναι η πιο συγκινητική και συγχρόνως πιο αφοπλιστική φράση που έχετε ακούσει από ένα παιδί; 

Μια από τις πιο συγκινητικές και αφοπλιστικές φράσεις που έχω ακούσει από ένα παιδί είναι:"Γιατί οι μεγάλοι ξεχνάνε πώς είναι να είσαι παιδί;" Αυτή η φράση είναι αφοπλιστική γιατί αποκαλύπτει την αθωότητα και την ευθύτητα με την οποία τα παιδιά βλέπουν τον κόσμο. Συγχρόνως, είναι συγκινητική γιατί μας υπενθυμίζει πόσο εύθραυστη και πολύτιμη είναι η παιδική ψυχή και πόσο εύκολα μπορεί να χαθεί αυτή η αθωότητα καθώς μεγαλώνουμε και ασχολούμαστε με τις υποχρεώσεις και τους ρόλους της ενήλικης ζωής.

Η έως τώρα εμπειρία σας με τις δομές του εκπαιδευτικού συστήματος στην Ελλάδα σας ενθαρρύνει  στο έργο σας ή συμβαίνει το αντίθετο;   

Η εμπειρία μου με τις δομές του εκπαιδευτικού συστήματος στην Ελλάδα μπορεί να προσφέρει ποικίλα συναισθήματα, ανάλογα με την οπτική γωνία και τις εμπειρίες του καθενός. Από τη μια πλευρά, το εκπαιδευτικό σύστημα έχει θετικά στοιχεία, όπως την υψηλή αξία που αποδίδεται στην εκπαίδευση και την επένδυση στην απόκτηση γνώσεων. Ταυτόχρονα, το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα παρέχει ένα ευρύ φάσμα ευκαιριών, από τα σχολεία μέχρι τα πανεπιστήμια. Ωστόσο, υπάρχουν και προκλήσεις που μπορεί να αποθαρρύνουν κάποιον. Αυτές περιλαμβάνουν θέματα όπως η γραφειοκρατία, οι συχνές αλλαγές στο εκπαιδευτικό πλαίσιο, η έλλειψη πόρων και η περιορισμένη έμφαση στην καινοτομία και την κριτική σκέψη. Για πολλούς εκπαιδευτικούς και μαθητές, αυτά τα ζητήματα μπορεί να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον που δεν ενθαρρύνει πάντα την δημιουργικότητα και την ακαδημαϊκή ελευθερία. Συνεπώς, οι δομές του συστήματος μπορούν να προσφέρουν ταυτόχρονα κίνητρα και προκλήσεις, και το πώς αυτά επηρεάζουν τον καθένα εξαρτάται από την προσωπική του προσαρμογή και την οπτική του στο πώς μπορεί να αξιοποιήσει ή να ξεπεράσει τα εμπόδια διότι εγώ πολλές φορές τα ξεπερνώ και συνεχίζω το έργο μου όσο καλύτερα μπορώ.

Σε τι υπερτερεί η νέα γενιά ελλήνων εκπαιδευτικών σε σχέση με τους παλιότερους; 

Θεωρώ ότι η  νέα γενιά Ελλήνων εκπαιδευτικών υπερτερεί κυρίως στην ψηφιακή επάρκεια, καθώς είναι πιο εξοικειωμένη με τις νέες τεχνολογίες και τις σύγχρονες μεθόδους διδασκαλίας. Επίσης, είναι πιο ευαισθητοποιημένη σε θέματα διαφοροποιημένης μάθησης και ενσωμάτωσης της πολυπολιτισμικότητας. Ωστόσο, οι παλιότεροι εκπαιδευτικοί συχνά υπερέχουν σε εμπειρία και διαχείριση τάξης.