Το Πάσχα στην Σκόπελο παλιότερα: Διηγήσεις από την Ουρανία Καραμήτσου - Καραγκιόζου
Η κα Ουρανία μας μίλησε για το Σάββατο του Λαζάρου και τα κάλλαντα της ημέρας, την Μεγάλη Εβδομάδα και την Κυριακκή του Πάσχα που την δεκαερτία του 1950 - 1960 δεν ήταν έτσι όπως την ξέρουμε εμείς σήμερα. 2024-05-04 09:57:25
Συγκεκριμένα το Σάββατο του Λαζάρου ετοιμάζαν οι μητέρες στα παιδιά που έλεγαν τα κάλλαντα, τα "Λαζαράκια". Τα "Λαζαράκια" είναι αυτά τα ψωμάκια που έχουμε στο μυαλό μας σήμερα. "Έβάζαν τότε οι νοικοκυρές διάφορα μπαχαρικά να έχουν ωραίο άρωμα και στο κεφάλι το πρόσωπο του Λαζάρου το φτιάχναμε με το "Μοσχογάρυφο" που λέγαμε τότε για τα μάτια, (Είναι το γαρύφαλο το τριμμένο που έχουμε σήμερα στην κουζίνα μας αλλά με άλλη μορφή που έδινε ένα ξεχωριστό άρωμμα) και για στόμα μια ελίτσα.
Πάντα έπλαθαν τα χέρια του Λαζάρου να είναι σταυρωμένα." Τα δίναν λοιπόν τα "Λαζαράκια" στα παιδιά που τραγουδούσαν και τα παιδιά σε αυτούς που πηγαίναν να πουν τα κάλλαντα, και οι μεγαλύτεροι με την σειρά τους έδιναν διάφορα πράγματα ως φιλοδώρημα. "Όχι τόσο χρήματα όσο κυρίως κάποιο γλυκό που υπήρχε στο σπίτι, κάποιο νηστίσιμο μεζέ, διάφορα νηστίσιμα "πεσκέσια", ενώ αρκετές φορές έδιναν κάποιοι μέχρι και κότες στα παιδιά. Έδιναν βέβαια κάποιοι και κάποια χρήματα αλλά ήταν πολύ σπάνιο λόγο της δύσκολης οικονομικής κατάστασης που υπήρχε την εποχή εκείνη."
Πάντα την Μεγάλη Εβδομάδα όλες οι οικογένειες ήταν στην εκκλησία με την οικογένεια τους. Όχι μόνο την ημέρα του Μυστικού Δείπνου δηλαδή όπως έρχονται πλέον όλοι, αλλά από την αρχή με τον Νυμφίο. "Θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι την Μεγάλη Πέμπτη οι καμπάνες της εκκλησίας χτυπούσαν από πολύ πρωί για να υπενθυμίζουν στους εργαζόμενους ότι μπορούν να κοινωνήσουν. Υπήρχε δηλαδή μεγάλη επιθυμία εκκλησιασμού τότε" μας λέει η κα Ουρανία και στην συνέχεια μας περιγράφει την διαδικασία της βαφής των αυγών με ένα τρόπο που εκείνη την εποχή ήταν ξεχωριστός.
"Βάφαμε τα αυγά με κόκκινο χρώμα για το αίμα του Χριστού μας που σταυρώθηκε, αλλά μητέρα μου Χαρίκλεια Τσουκαλά μου είχε δείξει μια διαδικασία που έβαζε το αυγό με ένα λουλούδι σε μια κάλτσα και γινόταν η διαδικασία της βαφής με παρόμοιο τρόπο με τον σημερινό"Λέει η κα Ράνια η οποία μας βεβαιώνει ότι το αποτέλεσμα με το λουλούδι πάνω στο αυγό ήταν πάντα πολύ ωραίο.
Την Μεγάλη Πέμπτη όμως το έθιμο δεν σταμτούσε εκεί καθώς όπως διηγούμαστε από την κα Ουρανία οι οικογένειες πηγαίναν με καλαθάκια γεμάτα κόκκινα αυγά,τσουρέκια και κουλούρια σε παππούδες γιαγιάδες και άλλους συγγενείς. "Και μάλιστα τα σκεπάζαμε με ωραία πετσετάκια, όχι για προληπτικούς λόγους απλά για να υπάρχει μια μικρή μορφής έκπληξης σε αυτούς που δίναμε τα δώρα."
Την Μεγάλη Πέμπτη και την Μεγάλη Παρασκευή δεν υπήρχαν τα κάλλαντα στο νησί της Σκοπέλου τα οποία βλέπουμε ότι και σήμερα δεν είναι τόσο διαδεδωμένα. "Αν έβγαινε κάποιος ήταν σπάνιο. Ίσως κάποιος δάσκαλος με μερικά παιδιά πολύ σπάνια να λέγανε κάτι στα γρήγορα σε μερικούς και τέλος. Δεν ήταν ήταν κάτι δηλαδή που το είχαμε ως έθιμο όπως γίνεται στην Σκιάθο". Εδώ έχουμε όμως μια πληροφορία από την κα. Ελένη Κεχριώτη - Τσαρπαλά που μαε λέει ότι τότε πήγαινε ο κόσμος το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής στην λειτουργία και αφού τελείωνε τότε στολίζαν τον Επιτάφιο. "Δεν υπήρχαν στο νησί ανθοπωλεία τότε γιαυτό ο καθένας έφερνε ότι μπορούσε να βρει και το πρόσφερε στο στόλισμα" μας λέει η κα Ελένη.
Το Μέγα Σάββατο μετά την Αναστάσιμη Λειτουργία το τραπέζι είχε πάντα μαγειρίτσα μας λέει η κα Ουρανία. Υπήρχαν και άλλα κρέατα στο τραπέζι αλλά σύμφωνα με την ίδια, σε κανένα από τα σπίτια του χωριού δεν υπήρχε περίπτωση να λείπει η μαγειρίτσα.
"Την Κυριακή του Πάσχα είχαμε εννοείτα κρέας ως κυρίως πιάτο αλλά τότε δεν ψήναμε όπως τώρα." Λέει η κα Ράνια η οποία μας εξηγεί ότι δεν είχε έρθει αυτό έθιμο με τις σούβλες με αρνιά στην Σκόπελο ακόμα εκείνα τα χρόνια, ενώ δεν υπήρχε στο τραπέζι από τον κόσμο ευρέως ούτε τα γεύματα με τα κατσίκια που είχε από τότε έφεση στο νησί κυρίως με τις διαφορετικές μορφές μαγειρέματος. Κυρίως τα μαγειρευτά κρέατα της κατσαρόλας, λέει η κα Ουρανία και εύχεται σε όλους ότι καλύτερο για το Πάσχα.
"Να έχουμε όλοι καλή Ανάσταση με υγεία και Ευλογία από τον Κύριο μας."
Γιώργος Κεχριώτης
Οι φωτογραφίες με τα Λαζαράκια είναι από το αρχείο της ομάδας του Κατηχητικού της Παναγίας Φανερωμένης Σκοπέλου
