Γίνεται συζήτηση στη Σκιάθο κι εκφράζονται απορίες, γιατί στην ταινία “Φόνισσα” της Εύας Νάθενα δεν υπάρχει καμιά αναφορά στη Σκιάθο, τον τόπο όπου εκτυλίσσονται τα γεγονότα στο διήγημα του Παπαδιαμάντη.

Η ταινία δηλώνει ότι «εμπνέεται από το ομώνυμο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη». Δηλαδή δεν πρόκειται για κινηματογραφική μεταφορά, αλλά για μια ελεύθερη καλλιτεχνική δημιουργία. Τα σπουδαία έργα, όπως τα έργα των αρχαίων Ελλήνων, αλλά και νεότερων μεγάλων συγγραφέων, γίνονται πηγή έμπνευσης και καλλιτεχνικής δημιουργίας σε άλλους δημιουργούς. Η κινηματογραφική ή θεατρική απόδοση ενός κειμένου όμως αποτελεί προσωπική δημιουργία των συντελεστών του έργου, που έχουν τη δυνατότητα της ελεύθερης ερμηνείας του κειμένου. Το έργο τους κρίνεται ως αυτόνομο δικό τους δημιούργημα, με καθαρά καλλιτεχνικά κριτήρια. Το έργο του Σαίξπηρ «Η στρίγγλα που έγινε αρνάκι» χαρακτηρίζεται από τον δημιουργό του ως κωμωδία κι έτσι το αποδίδουν οι περισσότεροι σκηνοθέτες. Έχει όμως αποδοθεί και ως δράμα, όταν ο σκηνοθέτης θέλησε να εστιάσει στο «ημέρωμα» της στρίγγλας. Μπορούμε να φέρουμε το παράδειγμα της «Φαίδρας» με τη Μελίνα Μερκούρη, ελεύθερη απόδοση της τραγωδίας του Ευριπίδη «Ιππόλυτος». Ή τις σύγχρονες παρουσιάσεις της Μήδειας, με έντονες φεμινιστικές ιδέες, αν και η λέξη «φεμινισμός» δεν υπήρχε στην αρχαιότητα ούτε και ως νόημα. Αλλά και οι ίδιοι οι αρχαίοι τραγικοί είχαν απόλυτη ελευθερία να παρουσιάσουν τα θέματά τους. Και μπορεί ο Όμηρος να λέει ότι η Ελένη ακολουθεί τον Πάρι στην Τροία, ως άπιστη μοιχαλίδα, και να τη φέρνει από εκεί ο Μενέλαος πίσω στη Σπάρτη, μετά την πτώση της Τροίας, όμως πολύ αργότερα ο Ευριπίδης στην ομώνυμη τραγωδία λέει ότι η Ελένη δεν πήγε ποτέ στην Τροία, αλλά ήταν στην Αίγυπτο, πιστή και αφοσιωμένη στον άνδρα της.

Και αν αυτό συμβαίνει με ένα θεατρικό κείμενο, πολύ περισσότερο μπορεί να συμβεί σε ένα λογοτεχνικό κείμενο, όπως είναι το διήγημα του Παπαδιαμάντη. Τα κείμενα που έχουν φιλοσοφικό βάθος δίνουν τη δυνατότητα για διαφορετικές φιλοσοφικές προσεγγίσεις και ερμηνευτικές προεκτάσεις.

Το φυσικό περιβάλλον της κινηματογραφικής “Φόνισσας” είναι ένα σκληρό και άγονο μέρος (επιλέχθηκε ως κατάλληλο η Μάνη) και χαρακτηρίζεται στο τρέιλερ της ταινίας ως «ένα δυστοπικό νησί της Ελλάδας». Η ταινία, όπως και το διήγημα του Παπαδιαμάντη, δίνει έμφαση στις σκληρές συνθήκες που μεγάλωσε και έζησε η Χαδούλα. Όμως άλλα είναι τα αφηγηματικά μέσα της Λογοτεχνίας και άλλα του Κινηματογράφου, για να το αναδείξει αυτό. Στον Κινηματογράφο κυρίαρχο ρόλο έχει η εικόνα. Έτσι στην ταινία επιλέγεται να διαδραματίζονται τα γεγονότα σε ένα σκληρό και άγριο μέρος, γιατί έτσι το αντιλαμβάνεται η ηρωίδα. Ας θυμηθούμε τους στίχους του Βάρναλη: Ήλιε και θάλασσα γαλάζια, …..γαρούφαλα του δειλινού, λάμπετε, σβήνετε μακριά μας, χωρίς να μπείτε στην καρδιά μας. Νομίζω ότι θα ήταν τελείως αταίριαστο να παρουσιάζεται το παραδεισένιο τοπίο της Σκιάθου, ως σκληρό και άγριο, ούτε θα έπειθε, ούτε θα μας άρεσε.