Στο τέταρτο μέρος περί των κρυμμένων θησαυρών στη Σκιάθο θα αναφερθούμε στα όνειρα των κατοίκων σχετικά και για το τι βρίσκουν, μετά το 1830 που επέστρεψαν από το Κάστρο μέχρι και σήμερα, στην πόλη.

Αφορμή για τη συγγραφή του άρθρου είναι δύο γλαφυρά δημοσιεύματα, στην καθαρεύουσα φυσικά, σε φύλλα εφημερίδων των Αθηνών του 19^ου αιώνα. Το ένα αναφέρεται στα όνειρα περί θησαυρού της Μελάγχρως και το δεύτερο στην εύρεση τάφου με αρχαία ανάγλυφα εντός της πόλης…

Ας τα απολαύσουμε…

1. ΟΝΕΙΡΑ ΠΕΡΙ ΘΗΣΑΥΡΟΥ ΕΝ ΣΚΙΑΘΩ

«Ἀπὸ τῆς παρελθούσης ἑβδομάδος εὑρίσκονται ἐνταῦθα δύο γυναῖκες ἐκ Σκιάθου, μήτηρ καὶ θυγάτηρ, ἀδελφὴ τοῦ καθηγητοῦ κ. Λητοίδου, ἀνερχόμεναι τὰς κλίμακας τῶν Ἀνακτόρων καὶ τῶν δημοσιογραφικῶν γραφείων. Ἡ κόρη, Μελάγχρω καλουμένη καὶ ἐνδεδυμένη εὐπρεπῶς, διηγεῖται παράδοξα καὶ ἀστεῖα πράγματα, ἅπερ ἐπικυροῖ σταυροκοπουμένη ἡ μήτηρ αὐτῆς, γραΐδιον ἐξ ἐκείνων τὰ ὁποῖα ἐν Σκιάθῳ καὶ Σκοπέλῳ ἀρέσκονται νὰ διηγῶνται παραμύθια περιστρεφόμενα εἰς ἀνευρέσεις θησαυρῶν, εἰς συνδιαλέξεις μετὰ τῆς Παναγίας καὶ τὰ τούτοις παραπλήσια.

Διισχυρίζεται λοιπὸν ἡ κυρία Λητοίδου ὅτι ἀπὸ πολλοῦ χρόνου ἔβλεπε καθ’ ὕπνους γυναῖκά τινα, τὴν Παναγίαν ἀφεύκτως, ἥτις περιβεβλημένη λευκὰ ἱμάτια, παρώτρυνεν αὐτὴν ἵνα μεταβῇ εἰς τὴν δεῖνα θέσιν καὶ ἀφοῦ σκάψῃ, δὲν γνωρίζομεν εἰς πόσον μέτρων βάθος, ἀνασύρῃ πελώριον λέβητα ἐν ᾧ θὰ εὕρισκεν ἀμύθητα πλούτη, «βασιλικὰ ροῦχα», «τάλλαρα», «ἡδύσματα», καὶ ἄλλα «καλούδια».

Ἀλλ’ ἡ τοιαῦτα ἐνύπνια ἰδοῦσα γυνή, παρὰ τὰς συμβουλὰς τῆς λευκοφόρου, ἀνήγγειλε τὸ πρᾶγμα εἴς τινας ἐκ τῶν συγγενῶν της, οὗτοι δὲ μεταβάντες κρυφίως εἰς τὸν ὑποδειχθέντα τόπον ἀφεῖλον τὸν λέβητα κρυφίως καὶ ἐγένοντο κάτοχοι θησαυροῦ ἀμυθήτου, ὡς βεβαιοῦσιν αἱ δύο γυναῖκες, αἱ ὁποῖαι «ἔχουν καὶ ἀποδείξεις» καὶ αἱ ὁποῖαι ἤδη ἦλθον ἐνταῦθα, ὑποβληθεῖσαι εἰς δαπάνας καὶ κακουχίας, ἵνα καταγγείλωσι τοὺς κλέπτας τῆς περιουσίας των, ἀπὸ τὴν ὁποίαν δὲν ἔλαβον τίποτε.

Μετέβησαν λοιπὸν εἰς τὰ Ἀνάκτορα ὅπου εἶπον αὐταῖς ἵνα συντάξωσιν ἀναφορὰν διὰ τὰ περαιτέρω, τώρα δὲ ζητοῦν συνδρομὴν ἀπὸ τὰς ἐφημερίδας. Βεβαιοῦσι προσέτι ὅτι μετὰ τὴν ἀφαίρεσιν τοῦ πολυτίμου λέβητος μετέβησαν εἰς τὸ ὑπὸ τῆς Παναγίας ὑποδειχθὲν μέρος, ἀλλ’ ἔκπληκτοι εἶδον ὅτι εἶχε ἀφαιρεθῆ οὗτος, ἐνόησαν δὲ τοῦτο διότι εἶδον μέγαν λάκκον νεωστὶ ἀνορυχθέντα, πυρεῖα ἐν αὐτῷ, τεμάχια πηλίνου ἀγγείου καὶ ἄλλα τινὰ ἴχνη ἐμφαίνονται τὴν ἁρπαγὴν τοῦ θησαυροῦ.

Τὸ γεγονὸς ἐπιμαρτυρεῖ καὶ ὁ υἱὸς τῆς γραίας, ὅστις ἦλθε καὶ αὐτὸς ἐκ Σκιάθου, ἤτοι τρεῖς ἐν ὅλῳ. Νόστιμος εἶναι ὁ [……] διηγεῖται τὴν ὑπόθεσιν διεκδικούσης τὸν θησαυρόν, οὗ τὴν ἀνακάλυψιν θέλει ν’ ἀποκρύψῃ καὶ αὐτὴ ἡ κυβέρνησις, ὡς λέγει, διότι οἱ εὑρόντες αὐτὸν «ἔχουν μέσα, παιδάτσι μου»

(Εφημερίς, αρ. φύλ. 350, 16.12.1889)

2. ΑΡΧΑΙΑ ΑΝΑΓΛΥΦΑ

Ἐκ Σκιάθου μᾶς γράφουν τὰ ἀκόλουθα.

«Χθὲς ἀνοίγων εἷς τῶν δημοτῶν μας τὰ θεμέλια πρὸς ἀνοικοδόμησιν τῆς οἰκίας του κειμένης εἰς τὸ ἄνω μέρος τῆς πόλεως εὗρεν ἐφ’ ἑνὸς τάφου δύω πλάκας μὲ ἀνάγλυφα ἀρχαιότατα· ὁ τάφος ὡς ἐπαρατήρησα εἶναι κτισμένος μὲ τοῦβλα καὶ ἄσβεστον καὶ ἔχων μεγάλας τινὰς πέτρας προσηρμοσμένας· ἡ βάσις τῶν ἀναγλύφων αὐτῶν, φαίνεται εἶναι μεταγενέστερα ἀλλὰ τὰ ἀνάγλυφα εἶναι ἀρχαῖα καὶ ὡραίας κατασκευῆς. Ἐκ τῶν πλακῶν δὲ αὐτῶν ἡ μὲν μία ἔχει ὕψος 2 1/2 πόδας Γαλλικοὺς καὶ πλάτος 2 1/2 καὶ περιέχει τέσσαρα ἄτομα ἐνδεδυμένα ἔχοντα 1 1/2 ποδὸς ὕψος καὶ ἓν μικρὸν ἔχον ὕψος 8/12, ἡ δὲ ἑτέρα ἔχει ὕψος 1 καὶ 8/12 καὶ πλάτος 2 καὶ 10/12 καὶ περιέχει ἓξ ἄτομα μεγάλα καὶ ἓν μικρὸν ἅπαντα γυμνά, ἐξ ὧν τὰ μὲν μεγάλα ἔχουσιν ὕψος 1 καὶ 4/12, τὸ δὲ μικρὸν ἑνὸς μόνου ποδός. Ἐπιγραφὴν δὲ μόνον ἡ πρώτη πλὰξ εἶχεν, ἀλλ’ εἶναι ἐφθαρμένη ἐκ τοῦ χρόνου καὶ τῆς ὑγρασίας τῆς γῆς καὶ μόνον τὰ στοιχεῖα ΔΙΕΥΧΕ διακρίνονται.»

(Αθηνά, αρ. φύλ. 2008, 26.08.1853)

Αφού η πόλη χτίστηκε επάνω στα ερείπια της αρχαίας, είναι φυσικό παρόμοια ευρήματα να εμφανίζονται ως και σήμερα στα θεμέλια των σπιτιών και όχι μόνο.  Το 2017 ο Αιγιαλέας Κανταράκιας ανακάλυψε στον πέτρινο τοίχο του σπιτιού μουσουλμανικά σπαράγματα! Πρόκειται  για δύο κιονόκρανα και μία επιτύμβια στήλη με αραβουργήματα, τμήματα ταφικού μνημείου ανδρός, συγκεκριμένα τάφου ιερωμένου.  Τα μνημειακά κομμάτια μεταφέρθηκαν πιθανότατα από το Κάστρο (μεσαιωνική πόλη) μαζί με άλλα οικοδομικά υλικά των εκεί σπιτιών, για να χτιστεί η καινούργια πόλη…