Χριστούγεννα...
Μέρες αναγέννησης και ελπίδας. Μέσα από τη γιορταστική ατμόσφαιρα, τη θρησκευτική κατάνυξη, τη γλυκειά θαλπωρή που αυτές οι μέρες προσφέρουν, προσεγγίζουμε ο ένας τον άλλον πιο πολύ, γινόμαστε περισσότερο Άνθρωποι. Ευαισθησία και ζεστασιά γεμίζουν την καρδιά μας
και αισθανόμαστε την ανάγκη να προσφέρουμε, συνήθως περισσότερο υλικά και λιγώτερο συναισθηματικά, συχνά για να καλύψουμε τα κενά της απουσίας μας.

Ο χρόνος μας όλο και λιγοστεύει, η πίεση να κάνουμε πολλά σε λίγο χρόνο όλο και πιο πολύ μας πνίγει. Μεγαλώνει η λίστα των υποχρεώσεων, συχνά όμως τις βάζουμε σε λανθασμένη σειρά προτεραιότητος. Προσπαθούμε να κερδίσουμε λίγο ακόμη χρόνο και από καταναλωτές γινόμαστε υπέρ-καταναλωτές. Ανοίγουμε την πόρτα σε όλα τα έτοιμα αγαθά, κλείνοντας την πόρτα στην παράδοση, στερώντας από τα παιδιά μας τις εικόνες και τις μυρωδιές που θα είναι ο κρίκος που θα συνδέει τη γενιά τους με τη γενιά μας. Ο κρίκος που θα περιμένει τον επόμενο κρίκο για να συνεχίσουν τα έθιμα να ζουν μέσα από τη δική μας ευθύνη και ευαισθησία. Ας μην αφήσουμε αυτόν τον κρίκο μετέωρο, ας τον ενώσουμε με τον επόμενο μέσα από τις εμπειρίες που θα βιώσουμε μαζί με τους δικούς μας ανθρώπους.

Αυτήν την εποχή ξαναγινόμαστε παιδιά στην ψυχή, σ’ ένα γιορταστικό ταξίδι ανάμνησης και γεύσης. Μαχλέπι, μαστίχα, κακουλέ, γλυκάνισο, κανέλλα και άλλες λαχταριστές μυρωδιές περιπλανιώνται παντού στην κουζίνα και παιχνιδιάρικα τρυπώνουν στις γωνιές του σπιτιού. Μικροί
χρωματιστοί λοφίσκοι από αλεσμένα καρύδια, αμύγδαλα, ζάχαρη άχνη και άλλα υλικά περιμένουν καρτερικά τη σειρά τους για να γίνουν τα μέσα της δημιουργικής μας φαντασίας. Κάθε τόπος έχει τη δική του γιορταστική και αρωματική πανδαισία, αυτή που μένει για χρόνια χαραγμένη στη μνήμη.

Οι νοσταλγικές αναμνήσεις των παιδικών μας χρόνων συνωστίζονται πάνω από τα μοσχοβολιστά ταψιά με τα καστανόξανθα τσουρέκια και τις βασιλόπιτες, τις αφράτες δίπλες, τους χιονάτους κουραμπιέδες και τα νοτισμένα μελομακάρονα. Πολύτιμα δημιουργήματα της αγάπης για την οικογένεια και τους φίλους, περιμένουν ανυπόμονα να τα γευθούμε και να τα δωρίσουμε.
Φτιαγμένα με αγνά υλικά και μεράκι, από τις ευλαβικά φυλαγμένες συνταγές της μητέρας, της γιαγιάς, της θείας, της γειτόνισσας. Ακόμη κι αν έχουν φύγει από κοντά μας, οι μνήμες τους ξαναγυρνούν μέσα από τις μυρωδιές και τις γεύσεις, από τα αγαπημένα καλλιγραφικά γράμματα στο κιτρινισμένο από το χρόνο τετράδιο συνταγών. Ας δώσουμε την ευκαιρία στα παιδιά μας, στα εγγόνια μας, στα ανήψια μας, να έχουν κι αυτά τις ίδιες όμορφες αναμνήσεις όταν θα μεγαλώσουν.
Λίγα χειροποίητα δώρα και στολίδια ή γλυκά φτιαγμένα από εμάς με αγάπη, όπως τότε που ήμασταν παιδιά, μαζί με το χαμόγελό μας και τις αληθινές μας από καρδιάς ευχές θα είναι τα πιο ωραία προσωπικά μας δώρα γιατί θα περιέχουν κάτι πολύτιμο, τον χρόνο μας, την αγάπη μας, το μεράκι μας. Όλα αυτή η γιορταστική ατμόσφαιρα και δράση θα μας χαρίσει όμορφες στιγμές, ξεχωριστές και άφθαρτες, για να τις φυλάξουμε σε μία ακόμη λαμπερή διάφανη χάντρα στο κομπολόι των νοσταλγικών μας αναμνήσεων.
Τότε τα παιδιά έβγαιναν από το πρωί στους δρόμους να πούνε τα κάλαντα και οι νοικοκυρές τούς πρόσφεραν από ένα χριστουγεννιάτικο γλυκό, ξηρούς καρπούς, μιά δεκάρα, αργότερα μία δραχμούλα. Τότε δεν είχαν να φοβηθούν κάποιον ή κάτι και τριγυρνούσαν στους δρόμους μέχρι αργά το μεσημέρι, κάθε τόσο έκαναν στάση σε κάποια γωνιά να μετρήσουν τί είχε μαζευτεί στο κοινό ταμείο. Τώρα πηγαίνουν με το φόβο ότι όταν σταματήσουν να μετρήσουν τα λιγοστά χρήματα, θα βρεθούν ίσως άλλα μεγαλύτερα παιδιά να τους κλέψουν τους κόπους της χριστουγεννιάτικης εξόρμησης που θα κάλυπτε την αγορά κάποιου παιχνιδιού, κάποιου ρούχου, ή την συνεισφορά στα έξοδα του σπιτιού. Τώρα τα μικρά παιδιά συχνά τα συνοδεύουν οι γονείς στα σπίτια που πηγαίνουν, ιδιαίτερα σε απομακρυσμένες συνοικίες. Η κοινωνία έχει αλλάξει, ο κόσμος έχει αλλάξει και πολλοί είναι επιφυλακτικοί, όχι άδικα…
Στο τέλος της ημέρας τα παιδιά μοιράζονται δίκαια ό,τι τους πρόσφεραν και κάνουν υπολογισμούς πόσα ακόμη θα χρειαστούν για να αποκτήσουν το δώρο των ονείρων τους.
Οι χριστουγεννιάτικες κάρτες με όμορφες ζωγραφιές, πασπαλισμένες με χρυσόσκονη περίμεναν καρτερικά να διαλεχτούν για να στείλουν τις ευχές σε αγαπημένους ε άλλα μέρη της χώρας, ή σε όλον τον κόσμο. Με όμορφα, προσεγμένα καλλιγραφικά γράμματα άφηναν τις σκέψεις τους να κυλήσουν στο λευκό χαρτί, να το γεμίσουν συναισθήματα, αγάπη, νέα, να φτάσει στο αγαπημένο πρόσωπο. Παλιά υπήρχαν καταστήματα μικρά όσο ένα περίπτερο, που πωλούσαν μόνον κάρτες, όλων των ειδών, για όλες τις περιστάσεις. Στον Πειραιά, στις δεκαετίες ’70-’80 θυμάμαι υπήρχαν τουλάχιστον 4-5 το ένα δίπλα στο άλλο, απέναντι από το ταχυδρομείο.
Τώρα το γραμματοκιβώτιο γεμίζει με φακέλλους λογαριασμών. Τότε περιμέναμε ανυπόμονα να ανοίξουμε τις κάρτες που μας έστελναν, να τις διαβάσουμε και να τις στολίσουμε κάτω από το δένδρο, πάνω στο τραπέζι, στον μπουφέ. Οι ξενιτεμένοι έστελναν κάρτες, κάποιες φορές μαζί με λίγα δολλάρια για τον γονιό, αν είχαν πλουτίσει εκεί έξω, για να καλύψει κάποια ανάγκη του. Κι αν τύχαινε να πεθάνει, δεν ήταν λίγες οι φορές που ο αδελφός ή η αδελφή που έμενε στην πατρίδα να γράφει μια ευχητήρια κάρτα μιμούμενος τον γραφικό του χαρακτήρα και να την δίνει στην ανυποψίαστη μάνα που της είχαν κρύψει τον χαμό του, λέγοντάς της: Έλα να δεις μανούλα, πήραμε κάρτα από τον Κώτσο μας, ο οποίος υποτίθεται ότι είχε φύγει από την Αθήνα και είχε επιστρέψει στην Πόλη! Είναι όλοι καλά και μας σκέφτονται! Κι η μανούλα (γιαγιά) χαμογελούσε ευτυχισμένη, με το χαμόγελο να μένει χαραγμένο στο πρόσωπό της για ώρες κι η αδελφή βουρκωμένη, υποτίθεται από χαρά για την κάρτα, να σπαράζει μέσα της γιατί η ίδια είχε γράψει την κάρτα με πάρα πολλή προσπάθεια, ο στρωτός γραφικός της χαρακτήρας με τα ολοστρόγγυλα καλλιγραφικά γράμματα με τις ουρίτσες έπρεπε να γίνει ένα δυσανάγνωστο γραπτό, γιατί έτσι έγραφε ο θείος Κώτσος. Παιδικές αναμνήσεις, από αυτές που δεν ξεχνιούνται...
Τώρα όλα αυτά έχουν χαθεί, χάθηκε η αίγλη, η ομορφιά, η σκέψη, η αγάπη που μεταφερόταν μέσα από το χειρόγραφο μήνυμα. Τώρα βρίσκουμε ή δημιουργούμε μια όμορφη ψηφιακή εικόνα και την στέλνουμε σε όλους τους γνωστούς μας με κρυφή κοινοποίηση. Ίσως κάποιοι ρομαντικοί στέλνουν ακόμη κάρτες σε λίγους διαλεκτούς φίλους και συνεργάτες ή πρόσωπα που εκτιμούν ιδιαίτερα.
Οι νοικοκυραίοι αλλά και οι εργαζόμενοι περιμένουν κι αυτοί τα παιδιά με το τρίγωνο να τους πουν τα κάλαντα. Παλιά ήταν πολύ περισσότερες αυτές οι επισκέψεις, τώρα πιο σπάνιες και συχνά θυμόμαστε με νοσταλγία εκείνες τις παλιές εποχές.
Τα Χριστούγεννα είναι μια ευκαιρία να θυμηθούμε και να επανασυνδεθούμε με ανθρώπους που έχουμε καιρό να μιλήσουμε, να ευχηθούμε, όχι τυπικά, αλλά αληθινά, ανθρώπινα, καθώς είναι στη συχνά στην σκέψη μας, αλλά οι χρόνοι της ζωής και η πίεση της δουλειάς και της καθημερινότητας μάς έχουν απομακρύνει. Το ομορφότερο και πολυτιμότερο δώρο θα είναι αυτό, να νιώσουμε την ευλογία της φιλίας, της συνύπαρξης, της προσφοράς, της αποδοχής, της αγάπης κάθε μορφής, να μας πασπαλίσει σαν αδαμάντινη αστερόσκονη, να διαβούμε ευτυχείς και φωτισμένοι το κατώφλι του νέου χρόνου.
Ο προετοιμασίες για την Πρωτοχρονιά έχουν ήδη ξεκινήσει, συναισθηματικά και υλικά. Τα νοικοκυριά καθαρά και στολισμένα είναι έτοιμα να υποδεχθούν τον Άη Βασίλη να αφήσει τα δώρα του για τα παιδιά. Παλιά κάποιος από την οικογένεια ντυνόταν Άη Βασίλης, έπαιρνε και ένα κοφίνι ή σακούλι στην πλάτη με τα δώρα για τα παιδιά και εμφανιζόταν ξαφνικά δίπλα στο δένδρο δίνοντας τα δώρα στα παιδιά. Όση ώρα εκείνα άνοιγαν με λαγχτάρα τα δώρα, εκείνος εξαφανιζόταν, έβγαζε την κόκκινη στολή και ερχόταν δήθεν ανυπόμονος κοντά στο δέντρο να δει μαζί με τα παιδιά τα δώρα που τους άφησε ο Άη Βασίλης.
Το χριστουγεννιάτικο δένδρο φυλάγεται στην αποθήκη και στολίζεται από τις πρώτες μέρες του Δεκεμβρίου. Όμορφα στολίδια είτε του εμπορίου είτε φτιαγμένα από εμάς ή τα παιδιά, θα το μεταμορφώσουν σε έναν ξεχωριστό διάκοσμου του σπιτιού.
Ο χριστουγεννιάτικος στολισμός με κλαδιά και καρπούς δέντρων έχει τις ρίζες του στους Βυζαντινούς χρόνους και στην αρχαία Ελλάδα. Στο Βυζάντιο συνήθιζαν να στολίζουν ένα δέντρο της αυλής του σπιτιού κρεμώντας δώρα στα κλαδιά για τους φτωχούς περαστικούς. Μετά την
Άλωση το έθιμο μεταφέρθηκε στη βόρεια Ευρώπη, με στολισμό ελάτων και αργότερα ήρθε πάλι πίσω το 1830 από τους Βαυαρούς.
Αντίστοιχο καθαρά ελληνικό παραδοσιακό έθιμο αποτελεί το στολισμένο καραβάκι, που συναντάται ιστορικά στην Μικρά Ασία και στα νησιά.
Οι μέρες περνούν και ο Παλιός Χρόνος μαζεύει τις αποσκευές του. Κουρασμένος και εξασθενημένος από τις συγκινήσεις αλλά και τις κακουχίες της χρονιάς, πικραμένος από την αδιαφορία μας για το περιβάλλον που με χαρά μας παραχώρησε για μία ακόμη χρονιά, ετοιμάζεται να μας αποχαιρετήσει. Στην πύλη της αλλαγής της χρονιάς τον περιμένει ο διάδοχός του, αισιόδοξος και αποφασιστικός, με το έλκηθρό του φορτωμένο με δώρα. Ειρήνη, Αγάπη, Υγεία και πολλά άλλα. Ανυπόμονος να μας τα μοιράσει, με την ελπίδα και την ευχή να τα χρησιμοποιήσουμε σωστά, να μας κάνει καλύτερους, πιο αισιόδοξους, πιο ευαίσθητους, πιο συνειδητοποιημένους. Ας τον υποδεχθούμε με αγάπη.

Καλή Χρονιά με Υγεία, Ευτυχία και Αγάπη!
Στέλλα Λεοντιάδου
Φωτογραφίες attikanea, marathonpress, piraeuspress, el.wikipedia,
Στοιχεία για το χριστουγεννιάτικο δένδρο: el.wikipedia