Ο Παπαδιαμάντης μας χάρισε δύο υπέροχα διηγήματα για τα Φώτα, τα: «Ο σημαδιακός» (1889) και «Φώτα Ολόφωτα» (1894). Έγραψε όμως και  δυο άρθρα που δημοσίευσε  στην ‘Εφημερίς’ το 1881 και το 1888, όπου εξηγεί το τι ακριβώς γιορτάζουμε τα Θεοφάνεια.  Από τα διαφωτιστικά αυτά άρθρα ανθολογούμε τα παρακάτω αποσπάσματα: «Περὶ τοῦ βίου τοῦ Ι. Χριστοῦ μέχρι τοῦ τριακοστοῦ ἔτους τῆς ἡλικίας αὐτοῦ ἀπὸ τῆς γεννήσεως οὐδεμίαν σχεδὸν εἴδησιν ἔχομεν. Οἱ Εὐαγγελισταὶ γενικῶς λέγουσιν, ὅτι ηὔξανε καὶ ἐκραταιοῦτο πνεύματι, πληρούμενος σοφίας. Μόνον δὲ δωδεκαετῆ ἀπαντῶμεν αὐτὸν διδάσκοντα ἐν τῷ Ἱερῷ, τῶν Γραμματέων καὶ ἱερέων θαυμαζόντων ἐπὶ τῇ σοφίᾳ αὐτοῦ. Ὅτε ὁ Ι. Χριστὸς ἦτο περίπου τριακονταετής, Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος ἐδίδασκεν ἐν τῇ ἐρήμῳ τῆς Ἰουδαίας τοὺς λαούς, προετοιμάζων αὐτοὺς εἰς τὴν ὑποδοχὴν τοῦ Μεσσίου καὶ τοῦ εὐαγγελικοῦ κηρύγματος. «Μετανοεῖτε» ἦτο ἡ οὐσία τοῦ κηρύγματος αὐτοῦ… «Ἐγὼ εἶμαι ταπεινὸς δοῦλος αὐτοῦ καὶ πρόδρομος· ἐγὼ σᾶς βαπτίζω εἰς τὸ ὕδωρ, εἰς σύμβολον τῆς καθάρσεως ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν». Καὶ ταῦτα λέγων ἐβάπτιζε τὰ πλήθη ἐν ταῖς ὄχθαις τοῦ Ἰορδάνου. Ἐντούτοις παραγίνεται καὶ ὁ Ἰησοῦς βαπτισθῆνα· τοῦτον ἰδὼν ὁ Ἰωάννης «χαίρει τῇ ψυχῇ καὶ τρέμει τῇ χειρί· δείκνυσιν αὐτὸν καὶ λέγει τοῖς λαοῖς. Ἴδε ὁ λυτρούμενος τὸν Ἰσραήλ». Ὁ Ἰησοῦς ὡς ἀναμάρτητος δὲν ἐξωμολογήθη ἐν τῷ βαπτίσματι ὡς οἱ λοιποὶ Ἰουδαῖοι, ἀλλ᾿ ἀμέσως ἀνέβη ἀπὸ τοῦ ὕδατος. Ὁ Ἰωάννης τότε εἶδεν ὅραμα παράδοξον, κατὰ τὴν ἀφήγησιν τῶν Εὐαγγελιστῶν. Ἐφάνησαν αὐτῷ οἱ οὐρανοὶ ἀνοιγόμενοι, τὸ Ἅγ. Πνεῦμα ἐπῆλθεν ἐπὶ τὸν Ἰησοῦν ὡς ἂν ἦτο περιστερά, φωνὴν δὲ ἤκουσε: «οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητὸς ἐν ᾧ εὐδόκησα». Οὕτως ἔχομεν ἐνταῦθα τὴν φανέρωσιν τοῦ ἐν Τριάδι Θεοῦ· διὰ τοῦτο ψάλλει καὶ ἡ Ἐκκλησία: «Ἐν Ἰορδάνῃ βαπτιζομένου σου, Κύριε, ἡ τῆς Τριάδος ἐφανερώθη προσκύνησις» κτλ. Συνέστη δὲ διὰ τῆς βαπτίσεως τοῦ Ι. Χριστοῦ καὶ τὸ χριστιανικὸν βάπτισμα, ἐξωτερικὴ ἱεροτελεστία δηλοῦσα τὴν κάθαρσιν ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας. Σήμερον ἡ Ἐκκλησία ἡμῶν ἑορτάζει τὴν μεγάλην ἑορτὴν τῶν Θεοφανείων, καὶ ποιεῖται μνείαν τῆς βαπτίσεως τοῦ Χριστοῦ ἐν τῷ Ἰορδάνῃ. Ὁ Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος καὶ Βαπτιστής, ὅστις ἔμβρυον ἐν τῇ μήτρᾳ εἶχεν ἀναγνωρίσει τὸν Λυτρωτὴν καὶ ἐσκίρτησεν, ἀνὴρ γενόμενος ὑπῆρξε καὶ ὁ πρῶτος πιστεύσας, ὑποδείξας καὶ κηρύξας τὸν Χριστόν. «Ἴδε ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου», εἶπεν ὅτε εἶδε τὸν Ἰησοῦν περιπατοῦντα. «Ἔρχεται ἄλλος ὀπίσω μου, οὗ οὐκ εἰμὶ ἱκανὸς λῦσαι τὸν ἱμάντα τῶν ὑποδημάτων αὐτοῦ»,…Πρὸς τοῦτον λοιπὸν τὸν Ἰωάννην, τὸν κηρύσσοντα καὶ βαπτίζοντα βάπτισμα μετανοίας, προσῆλθεν ὁ Χριστὸς ὡς ἄνθρωπος καὶ ἐβαπτίσθη, θέλων νὰ δώσῃ τὸ παράδειγμα. Ἡ ἑορτὴ λέγεται Θεοφάνεια (φανέρωσις τῆς Θεότητος). Τὰ Θεοφάνεια ἐν τῇ ἀρχαίᾳ Ἐκκλησίᾳ ἑωρτάζοντο μίαν καὶ τὴν αὐτὴν ἡμέραν μετὰ τῶν Χριστουγέννων, βραδύτερον δὲ ἐχωρίσθησαν, ὁρισθείσης τῆς 25 Δεκεμβρίου ὡς ἡμέρας τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως Αὔριον ἑορτάζεται ἡ Σύναξις τοῦ Προδρόμου Ἰωάννου, δικαίως, ὡς ὑπουργήσαντος εἰς τὴν τοῦ Κυρίου Βάπτισιν. » Φωτογραφία: Δεκαετία του ’30. Από το Πνευματικό  Κέντρο Ενοριών Σκιάθου Διακρίνονται οι Ιερείς, από αριστερά προς τα δεξιά, κάτω: παπα-Γιώργης Μπονάκης, εφημέριος Παναγίας Λιμνιάς, παπα-Γιώργης Ρήγας (Αρχιερατικός Επίτροπος Σκιάθου) και παπα-Γρηγόρης Καλοειδής, εφημέριοι των Τριών Ιεραρχών, και πίσω τους: ο παπα-Θεόφιλος Μπουσιόπουλος, ηγούμενος Ι. Μ. Παναγίας Kουνίστρας και ο παπα-Δαμιανός Παρίσης, ηγούμενος Ι. Μ. Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.