Βανέσσα Καπνιά: Η δασκάλα από τη Σκιάθο που λατρεύει την ποίηση
2022-02-28 18:58:27
Η κλοπή μιας Καρυάτιδας από τον Λόρδο Έλγιν και η κατάληξή της στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου, θα θυμίζει για πάντα την αρπαγή των θησαυρών του Παρθενώνα από τους Άγγλους και τη λεηλασία της Ακρόπολης λίγα χρόνια πριν ξεσπάσει η Ελληνική Επανάσταση. Το 2011 ένα ποίημα της Βανέσσας Καπνιά - δασκάλας στο 2ο Δημοτικό Σχολείου Σκιάθου - με τον τίτλο «Καρυάτιδα», χάρισε στην Καρδιτσιώτισσα εκπαιδευτικό την πρώτη θέση σε διεθνή διαγωνισμό ποίησης στην Αργεντινή με θέμα την κλοπή των γλυπτών. Το διάστημα 2009-2015 υπήρξε ιδιαίτερα παραγωγικό για τη Θεσσαλή δημιουργό, αφού εκείνη τη χρονική περίοδο απέσπασε βραβεία και επαίνους σε όλους τους διαγωνισμούς που έλαβε μέρος εντός και εκτός συνόρων.
Η ποίηση αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς της. Πέρα, όμως, από την αίσθηση της αναγκαιότητας, για τη Βανέσσα Καπνιά αποτελεί πάθος για τις λέξεις. «Γράφοντας ποιήματα, αφηγούμαι μικρές ιστορίες μέσα σε δέκα-δεκαπέντε σειρές», τόνισε στο SkiathosLife.gr και συμπύκνωσε σε μία φράση τον τρόπο, με τον οποίο προσεγγίζει το έργο της, εκφράζοντας όλα αυτά που επιθυμεί σε λίγες γραμμές.
Απόφοιτος του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, αλλά και κάτοχος μεταπτυχιακού στη λογοτεχνία, ζει μόνιμα στη Σκιάθο από το 2015. Στην αρχή προσλήφθηκε ως αναπληρώτρια στο νησί. Πλέον διορίστηκε μόνιμα και διδάσκει στο 2ο Δ.Σ., έχοντας δημιουργήσει μάλιστα και οικογένεια στη Σκιάθο. «Το 2015 υπήρξε καθοριστική χρονιά για μένα. Τότε βρέθηκα για πρώτη φορά στο νησί έπειτα από εξαετή παραμονή στην Αθήνα, ενώ γνώρισα και τον σύζυγό μου, Κώστα Κρίτσαλο (σ.σ. είναι γυμναστής και εκ των προπονητών στην ομάδα καλαθοσφαίρισης του Γυμναστικού Συλλόγου Σκιάθου)», παραδέχθηκε η κ. Καπνιά, ενώ αναφέρθηκε και στη δύο ετών κόρη που απέκτησαν και συμπληρώνει την οικογενειακή τους ευτυχία.
[caption id="attachment_139354" align="alignnone" width="768"] Η Θεσσαλή ποιήτρια σε ηλικία 21 ετών πρόσθεσε την πρώτη διάκριση στο ενεργητικό της, δείγμα του ταλέντου της στο γράψιμο[/caption]
Πρώτη βράβευση το 2009
Ο κύκλος των διακρίσεων για τη Βανέσσα Καπνιά άνοιξε το 2009 κι ενώ βρισκόταν στο τέταρτο έτος των σπουδών της στον Βόλο. «Από παιδί γράφω. Η πρώτη μου απόπειρα να συμμετάσχω σε κάποιον διαγωνισμό ήταν το 2009. Ήμουν φοιτήτρια ακόμη. Πήρα το πρώτο βραβείο από την Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών (ΠΕΛ)», είπε, ενώ στη συνέχεια σημείωσε πως την ίδια χρονιά απέσπασε έπαινο από την Ένωση των «Εν Αττική φίλων των Επτανήσων» και το 2010 ακολούθησαν δύο τρίτα βραβεία: Από τον Δήμο Πελασγίας με θέμα του διαγωνισμού «Αχιλλέας, ο επικός ήρωας» και τη λογοτεχνική ομάδα «Ιδεόπνοον» και το πολιτιστικό περιοδικό «Πνοές Λόγου και Τέχνης».
Σημείο αναφοράς η «Καρυάτιδα»
Περίοπτη θέση στη διαδρομή που έχει διανύσει μέχρι σήμερα κατέχει δικαιωματικά η πρωτιά που κατέκτησε το 2011. «Το θέμα του διεθνούς διαγωνισμού ήταν: «Τα μάρμαρα του Παρθενώνα: Η ιστορία μιας κλοπής ή η κλοπή μιας ιστορίας» και διοργανώθηκε από την Οργάνωση Ελληνικού Πολιτισμού «Νόστος» και την Ένωση Συγγραφέων Αργεντινής, υπό την αιγίδα της Βουλής της Αργεντινής και της ελληνικής πρεσβείας στη λατινική χώρα, σε συνεργασία με την Ένωση Ελλήνων Λογοτεχνών και Συγγραφέων των Πέντε Ηπείρων, τη Διασπορική Στοά και το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών Πανεπιστημίου Χιλής», ανέφερε η κ. Καπνιά, η οποία ξεχώρισε ανάμεσα από 350 συμμετέχοντες. Τόσα ήταν τα διηγήματα και ποιήματα που υποβλήθηκαν στην ελληνική, ισπανική και αγγλική γλώσσα από Ελλάδα, Κύπρο, Ιταλία, Πολωνία, Γαλλία, Ισπανία, Μαλαισία, Αίγυπτο, ΗΠΑ, Αργεντινή, Χιλή, Περού, Ουρουγουάη και Μεξικό.
[caption id="attachment_139351" align="alignnone" width="1600"] Πριν από έντεκα χρόνια, η Βανέσσα Καπνιά διακρίθηκε σε διεθνή διαγωνισμό ποίησης από την Αργεντινή. Στη φωτογραφία διακρίνεται στο Μουσείο της Ακρόπολης, κατά τη διάρκεια της απονομής[/caption]
Ενδιαφέρον έχει, πάντως, μία λεπτομέρεια, που ανέφερε η ποιήτρια, όσον αφορά στην υποβολή του έργου της. Ουσιαστικά έγινε στην εκπνοή της προθεσμίας. «Οι υπεύθυνοι του «Νόστου» είχαν παρατείνει μέχρι τις 31 Ιανουαρίου τον διαγωνισμό, αφού είχε υπάρξει μεγάλη ανταπόκριση από όλο τον κόσμο. Τότε, οι αποστολές γίνονταν με το ταχυδρομείο. Η σφραγίδα των ΕΛΤΑ στον φάκελο ήταν στις 30/1. Μία ημέρα πριν τη λήξη έστειλα το δικό μου ποίημα».
Οι απονομές έγιναν στο Μουσείο της Ακρόπολης στην Αθήνα τον Δεκέμβριο του 2011, παρουσία μάλιστα βουλευτών και γερουσιαστών από την Αργεντινή. Και το σημαντικότερο; Έπειτα από δέκα και πλέον χρόνια, η αξία της δημιουργίας της Βανέσσας Καπνιά, δείχνει πως δεν έχει «ξεθωριάσει» στο ελάχιστο. «Στα δικά μου ποιήματα, αφηγούμαι μία ολόκληρη ιστορία, μέσα σε δέκα σειρές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα υπήρξε η «Καρυάτιδα», που ξεχώρισε ανάμεσα σε εκατοντάδες συμμετοχές. Για μένα παίζει ρόλο ο τρόπος προσέγγισης, το ποιός μιλάει. Τότε έβαλα μία Καρυάτιδα να μιλάει μέσα από το μουσείο και «μεταμορφώθηκα» σε κάτι άλλο. Αν «ζωντάνευε» το άγαλμα, τι θα μας έλεγε; Γι’ αυτό, ακόμη και τώρα που το διαβάζω, έπειτα από τόσα χρόνια, λέω πως ήταν ένα ωραίο ποίημα. Μέχρι σήμερα με συγκινεί και νιώθω ότι αυτός ήταν ο λόγος που ξεχώρισε. Ήταν η σύλληψη που το έκανε ιδιαίτερο».
[caption id="attachment_139357" align="alignnone" width="999"] Ο Σύλλογος Γυναικών Παλαμά Καρδίτσας τίμησε τη Βανέσσα Καπνιά για τις διακρίσεις της στον λογοτεχνικό στίβο[/caption]
Έπαινος σε διαγωνισμό στην Ιταλία
Το 2012 κύλησε με τρεις ακόμη διακρίσεις. Ένα δεύτερο βραβείο από τον Σύλλογο Διατήρησης και Προβολής της Παράδοσης της Ανατολικής Ρωμυλίας (Βόρειας Θράκης) Βόλου, για ένα ποίημα με θέμα την προσφυγιά, αλλά και δύο τρίτα βραβεία: Ένα από το λογοτεχνικό περιοδικό «Κελαινώ» και το έτερο, που ήταν ελεύθερης ποιητικής έκφρασης, για το έργο της «Εκ βαθέων» σε λογοτεχνικό διαγωνισμό στην Πελασγία Φθιώτιδας.
Μία τριετία αργότερα, η Βανέσσα Καπνιά ξεχώρισε για δεύτερη φορά εκτός συνόρων, αφού έλαβε τιμητική διάκριση στον διεθνή διαγωνισμό ποίησης Castello di Duino που διοργανώνεται στην Τεργέστη της Ιταλίας. Έχει μεγάλη απήχηση σε διεθνές επίπεδο, ενώ διοργανώνεται κάθε χρόνο στις 21 Μαρτίου, και συνδυάζεται με τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης.
«Απευθύνεται αποκλειστικά σε νέους ποιητές, κάτω των τριάντα ετών και είχα λάβει μέρος το 2014. Μάρτιο του 2015 έμαθα για τη βράβευση. Τότε ήμουν ακόμη στην Αθήνα. Το ποίημα, με το οποίο συμμετείχα, συμπεριλήφθηκε στα είκοσι καλύτερα. Πήρα έπαινο ανάμεσα σε 1.000 συμμετοχές. Είχε τίτλο «Ανεκπλήρωτο». «Insoddisfatto» στην ιταλική γλώσσα, αφού επειδή ήταν διεθνής διαγωνισμός έπρεπε να μεταφραστεί», θυμήθηκε η κ. Καπνιά, η οποία μέχρι τότε υπέγραφε όλα τα ποιήματά της με το ψευδώνυμο «Μαρίνα Κομνηνού». «Το όνομα προέκυψε από το λατινικό επίθετο Marinus, Marina, Marinum, που σημαίνει «θαλάσσιο», ενώ το επίθετο παραπέμπει στους αυτοκράτορες του Βυζαντίου», σχολίασε για τη συγκεκριμένη επιλογή.
Ζητούμενο πλέον η έκδοση
Με τον έπαινό της από την Ιταλία, έκλεισε ένας μεγάλος κύκλος για την Καρδιτσιώτισσα εκπαιδευτικό, η οποία από τότε αποφάσισε να σταματήσει να διαγωνίζεται και να αφοσιωθεί στην έκδοση της πρώτης συλλογής της. «Η αλήθεια είναι ότι έχω αρκετό υλικό έτοιμο, που πληθαίνει διαρκώς. Όμως, δεν έχω βρει ακόμη το θάρρος να προχωρήσω σε έκδοση. Βέβαια, κάποια στιγμή είχα απευθυνθεί σε εκδοτικό, είχα πάρει το ΟΚ, αλλά τελικά έκανα πίσω! Ο λόγος; Νομίζω ότι γράφω μέσα από την ψυχή μου και δεν είμαι ακόμη έτοιμη για τόση έκθεση. Να διαβάσουν και άλλοι τα πιο βαθιά μου συναισθήματα και σκέψεις, αλλά κάποια στιγμή θα προκύψει», εξομολογήθηκε με ειλικρίνεια.
Πώς φτιάχνει στίχους: Τότε και τώρα…
Μιλώντας για τη θεματολογία στους στίχους της, στάθηκε στο εξής: «Στο παρελθόν καταπιανόμουν με τον έρωτα πρώτα απ’ όλα, αλλά και τον θάνατο. Αυτά είναι τα δημοφιλέστερα θέματα των ποιητών, που πάντοτε πλέκονται με έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο. Ειδικά, όταν είσαι νέος. Τα ποιήματα της νεότητάς μου έχουν μέσα την απόγνωση, την απελπισία, τον φόβο και το πάθος. Συνυφαίνονται με τέτοιον τρόπο, ώστε ενσαρκώνονται όλα τα συναισθήματα της στιγμής εκείνης που έγραφα. Τώρα που πέρασαν χρόνια και μεσολάβησαν γάμος και παιδί, επήλθαν αλλαγές. Ειδικά η μητρότητα έχει αλλάξει τη γραφή μου. Νιώθω ότι πλέον είμαι μία διαφορετική ποιήτρια και εκεί παλεύω να ισορροπήσω. Ανάμεσα στη βαθιά ανάγκη για έκφραση και τη νέα ταυτότητά μου, η οποία πραγματώνεται μέσα από καινούριους ρόλους, όπως της μητέρας και της συζύγου».
Λάτρης του γοτθικού στοιχείου
Στην ερώτηση για το εάν έχει δοκιμάσει να γράψει σε μεγαλύτερες φόρμες, η κ. Καπνιά απάντησε: «Έχω γράψει δύο διηγήματα. Το τελευταίο το έγραψα πριν από δύο εβδομάδες μόλις. Έχουν το στοιχείο του μεταφυσικού. Μου αρέσει το gothic. Δεν έχω δοκιμάσει μυθιστόρημα. Θεωρώ ότι θέλει άλλου είδους πνευματική διέγερση αυτό. Όμως και τα διηγήματα που ολοκλήρωσα, ποιητικά είναι. Δεν πρόκειται για «καθαρό» πεζό λόγο».
Το γεγονός, πάντως, πως αρέσκεται στο να γράφει… ιστορίες τρόμου, την έκανε να γυρίσει πίσω τον χρόνο, στην εποχή που έκανε το μεταπτυχιακό της στη λογοτεχνία: «Το διάστημα 2012-2014 παρακολούθησα το μεταπτυχιακό στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, με καθηγητές την avant garde: Τζίνα Καλογήρου, Ευγενία Φακίνου, Άντα Γκίβαλου, γνώρισα από κοντά την Παυλίνα Παμπούδη, τον Βασίλη Παπαθεοδώρου... Φοβερή εμπειρία για πολλούς λόγους. Το μεταπτυχιακό είχε δύο σκέλη: «Διδακτική της γλώσσας - λογοτεχνία, και θέατρο στην εκπαίδευση». Η διπλωματική, την οποία έγραψα στη Σκιάθο, είχε θέμα: «Μεταμοντερνισμός και gothic». Με ελκύει αυτό το κομμάτι της λογοτεχνίας. Αρκεί μόνο να πω ότι εξακολουθώ να διαβάζω τα θεωρητικά βιβλία που είχα τότε. Πλέον, όμως, δίχως άγχος και φυσικά με άλλη ματιά».
Αγάπη για το θέατρο
Μία άλλη πτυχή της προσωπικότητας που φανέρωσε στο SkiathosLife.gr, εχει να κάνει με τη σχέση της με το θέατρο: «Κάποτε ασχολούμουν και με το θέατρο. Ως φοιτήτρια, ήμουν μέλος σε μία φοβερή ομάδα, στο Θεατρικό Εργαστήρι του Πανεπιστημίου, με δασκάλους τη Χριστίνα Στόγια και τον Γιάννη Νάπα, οι οποίοι ζουν μόνιμα στην Πορταριά. Η δημιουργία μίας θεατρικής ομάδας στη Σκιάθο, ειναι στα μακροπρόθεσμα σχέδια μου. Με την προϋπόθεση, όμως, ότι θα έχουμε οργάνωση και δομή τέτοια, ώστε όποιος θα έρχεται, να μαθαίνει πράγματα. Θα ήθελα να πάω ένα βήμα παραπέρα. Ειδικά με το θέατρο, που το αντιμετωπίζω με σεβασμό. Και ο σεβασμός είναι πάνω από την αγάπη μου. Προσωπικά θα ήθελα κάτι πάνω σε σωστές βάσεις. Στη θεατρική ομάδα που ήμουν, έλεγε η Στόγια, η οποία έχει περάσει μια ζωή στο θέατρο: «Έχει διαφορά η ερασιτεχνία από τον ερασιτεχνισμό». Όταν μαθαίνεις κοντά σε έναν επαγγελματία, δεν μπορείς να κάνεις κάτι λιγότερο από αυτό που έχεις διδαχθεί».
Αντί επιλόγου…
Μόνιμη… παρέα η ποίηση για τη Βανέσσα Καπνιά, αν και αυτό δεν περιορίζει τις επιλογές της στην ανάγνωση. «Εάν κάποιος με ρωτήσει για τα χόμπι που έχω, είναι το εξής ένα: Το διάβασμα. Και όχι μόνο ποίηση, αλλά τα πάντα. Από θεατρικά έργα, αφού ειδικά με την πανδημία δεν μπορώ να παρακολουθήσω μια παράσταση, μέχρι παιδική και εφηβική λογοτεχνία. Τα δύο τελευταία βιβλία που διάβασα και με ενθουσίασαν, ήταν «Ο Νάνος» του Περ Λάγκερκβιστ. Το άλλο ήταν της Χάρπερ Λι, το «Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια», το οποίο επίσης θα χαρακτήριζα μαγικό».
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ