Ο Άγιος Δημήτριος γεννήθηκε περί το 280 - 284 μ.Χ. και μαρτύρησε επί των αυτοκρατόρων Διοκλητιανού και Μαξιμιανού το 303 μ.Χ. ή το 305 μ.Χ. ή (το πιο πιθανό) το 306 μ.Χ. Ο Δημήτριος ήταν γόνος αριστοκρατικής οικογένειας στη Θεσσαλονίκη. Σύντομα ανελίχθηκε στις βαθμίδες του Ρωμαϊκού στρατού με αποτέλεσμα σε ηλικία 22 ετών να φέρει το βαθμό του χιλιάρχου. Ως αξιωματικός του ρωμαϊκού στρατού κάτω από τη διοίκηση του Τετράρχη (και έπειτα αυτοκράτορα) Γαλερίου Μαξιμιανού, όταν αυτοκράτορας ήταν ο Διοκλητιανός, έγινε χριστιανός και φυλακίστηκε στην Θεσσαλονίκη το 303 μ.Χ., διότι αγνόησε το διάταγμα του αυτοκράτορα Διοκλητιανού «περί αρνήσεως του χριστιανισμού». Μάλιστα λίγο νωρίτερα είχε ιδρύσει κύκλο νέων προς μελέτη της Αγίας Γραφής. Στη φυλακή ήταν και ένας νεαρός χριστιανός ο Νέστορας, ο οποίος θα αντιμετώπιζε σε μονομαχία τον φοβερό μονομάχο της εποχής Λυαίο. Ο νεαρός χριστιανός πριν τη μονομαχία επισκέφθηκε τον Δημήτριο και ζήτησε τη βοήθειά του. Ο Άγιος Δημήτριος του έδωσε την ευχή του και το αποτέλεσμα ήταν ο Νέστορας να νικήσει το Λυαίο και να προκαλέσει την οργή του αυτοκράτορα. Διατάχθηκε τότε να θανατωθούν και οι δύο, Νέστορας και Δημήτριος. Οι συγγραφείς εγκωμίων του Αγίου Δημητρίου, Ευστάθιος Θεσσαλονίκης, Γρηγόριος ο Παλαμάς και Δημήτριος Χρυσολωράς, αναφέρουν ότι το σώμα του Αγίου ετάφη στον τόπο του μαρτυρίου, ο δε τάφος μετεβλήθη σε βαθύ φρέαρ που ανέβλυζε μύρο, εξ ου και η προσωνυμία του Μυροβλύτου. Σύμφωνα δε με μαρτυρίες το μύρο πολλές φορές έτρεχε έως και το λιμάνι της πόλης, τόσο πολύ μυρόβλυζε ο Άγιος. Στις βυζαντινές εικόνες αλλά και στη σύγχρονη αγιογραφία ο Άγιος Δημήτριος παρουσιάζεται αρκετές φορές ως καβαλάρης με κόκκινο άλογο (σε αντιδιαστολή του λευκού αλόγου του Αγίου Γεωργίου) να πατά τον άπιστο Λυαίο. Σήμερα ο Άγιος Δημήτριος τιμάται ως πολιούχος Άγιος της Θεσσαλονίκης. Ένα από τα μεγαλύτερα θαύματα του Αγίου ήταν η διάσωση της Κωνσταντινούπολης το 740 μ.Χ. επί Λέοντος του Σοφού. Ένα μεγάλος σεισμός προξένησε τότε τεράστιες καταστροφές στην Πόλη με μεγάλο αριθμό κτιρίων να καταστρέφεται. Όμως με τις προσευχές των πιστών προς τον Άγιο Δημήτριο και τη θαυματουργική επέμβασή του σώθηκαν όλοι. Ένα άλλο από τα πολλά θαύματα του Αγίου είναι και το εξής. Το 1823 μ.Χ. οι Τούρκοι που ήταν αμπαρωμένοι στην Ακρόπολη της Αθήνας ετοίμαζαν τα πυρομαχικά τους για να χτυπήσουν με τα κανόνια τους, τους Έλληνες που βρισκόντουσαν στον ναό του Αγίου Δημητρίου, μα ο Άγιος Δημήτριος έκανε το θαύμα του για να σωθούν οι Χριστιανοί και η πυρίτιδα έσκασε στα χέρια των Τούρκων καταστρέφοντας και τμήμα του μνημείου του Παρθενώνα. Για να θυμούνται αυτό το θαύμα, ο ναός λέγεται από τότε Άγιος Δημήτριος Λουμπαρδιάρης, από την λουμπάρδα δηλαδή το κανόνι των Τούρκων που καταστράφηκε. Άλλο πάλι θαύμα του Αγίου Δημητρίου ήταν αυτό της 26ης Oκτωβρίου 1912. Tὰ παιδια τῆς Eλλάδος, ἀξιωματικοὶ καὶ στρατιῶτες, πέρασαν πάνω ἀπό τὴ Λάρισα καὶ τὸν Oλυμπο καὶ σαν ἀετοὶ πέταξαν στὰ ψηλὰ βουνὰ τῆς Mακεδονίας. Πέρασαν τὸν Aλιάκμονα, τὸν Aξιό, πέρασαν ὅλα αὐτὰ τὰ μέρη. Eτσι, στὶς 25 Oκτωβρίου ὁ Eλληνικός στρατὸς ἦταν ἔξω ἀπὸ τὴ Θεσσαλονίκη· καὶ τὴν ἡμέρα τοῦ ἁγίου Δημητρίου, ἀκριβῶς τὴν ἡμέρα τοῦ ἁγίου Δημητρίου, 26 Oκτωβρίου τοῦ 1912, τὰ ἑλληνικὰ στρατεύματα μπῆκαν μέσα στὴν πόλη! Είχε πλέον απελευθερωθεί η Θεσσαλονίκη και μαζί της όλη η Μακεδονία έπειτα από πεντακόσια χρόνια τουρκικής σκλαβιάς. H συγκίνησις ὅλων δὲν περιγράφεται. Ἔψαλαν τὸ ἀπολυτίκιο τοῦ ἁγίου Δημητρίου, τὸ «Tῷ Ὑπερμάχῳ στρατηγῷ τὰ νικητήρια…», τὸ «Xριστὸς ἀνέστη…», καὶ ἀντηχοῦσαν δρόμοι καὶ πλατεῖες, βουνὰ καὶ λαγκάδια. Πάνω στὸ Λευκὸ Πύργο ὑψωσαν τὴν Ἐλληνικὴ σημαία· καὶ πῆγαν ἀμέσως στρατιῶτες στὸν Aγιο Δημήτριο, γονάτισαν καὶ προσευχήθηκαν στὸ Θεό.   Ἀπολυτίκιον  Ἦχος γ’ Μέγαν εὕρατο ἐv τοῖς κιvδύvοις, σὲ ὑπέρμαχοv, ἡ οἰκουμένη, Ἀθλοφόρε τὰ ἔθνη τροπούμενον. Ὡς οὖν Λυαίου καθεῖλες τὴν ἔπαρσιν, ἐν τῷ σταδίῳ θαῤῥύvας τὸν Νέστορα, οὕτως Ἅγιε, Μεγαλομάρτυς Δημήτριε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος..   Αρχιμανδρίτης Λουκάς Σταμέλος