Πρώτον, τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας εις βάρος των γυναικών αυξήθηκαν παγκοσμίως. Στη χώρα μας η τηλεφωνική γραμμή SOS 15900 της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων έλαβε τον μήνα Απρίλιο τετραπλάσιες κλήσεις σε σχέση με τον Μάρτιο, με 61% αυτών να αφορά γυναίκες (και 10% παιδιά). Δεύτερον, οι προβλέψεις για την οικονομική ανεξαρτησία των γυναικών είναι δυσοίωνες. Ο διπλός ρόλος των γυναικών, ως εργαζόμενων και (πρωτίστως για κάποιους προσκολλημένους στα πρότυπα άλλων δεκαετιών) ως μητέρων συνεπάγεται ότι αυτές είναι που θα επιβαρυνθούν με τα βάρη του νοικοκυριού και τη φροντίδα παιδιών και ηλικιωμένων. Για τον λόγο αυτό, άλλωστε, μπορεί να θεωρηθεί «εύλογο» σε μια οικογένεια με διπλό μισθό να είναι η γυναίκα που θα εγκαταλείψει την επαγγελματική της καριέρα και όχι ο άνδρας. Με την εμπειρία να δείχνει ότι η σύζυγος θα λαμβάνει χαμηλότερο μισθό από τον σύζυγο, η επιλογή αυτή γίνεται «αυτονόητη». Οχι, η πανδημία δεν προκάλεσε ένα νέο κύμα ανισοτήτων μεταξύ των φύλων. Δημιούργησε όμως πρόσφορες συνθήκες ώστε να εκδηλωθούν με μεγαλύτερη ένταση οι αντιθέσεις και τα στερεότυπα που η κοινωνία συνεχίζει να τρέφει με ήρεμη αναλγησία και προκλητική αδιαφορία για τα δικαιώματα των γυναικών. Δυστυχώς οι κυβερνήσεις, ενώ στα λόγια ξορκίζουν την πατριαρχία και αρέσκονται να μιλούν για ανθρωπισμό και αλληλεγγύη, διαιωνίζουν εμπράκτως τα στερεότυπα και την κοινωνική αδικία. Ας δούμε μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα. Τον Απρίλιο ο δήμαρχος της Οσάκα, Ichiro Matsui, προέτρεψε τους άνδρες να κάνουν οι ίδιοι τα ψώνια για το νοικοκυριό τους. Θα σκεφτόταν κανείς ότι η προτροπή αυτή, προερχόμενη από θεσμικό πρόσωπο, σηματοδοτεί ένα θετικό βήμα για την ισότητα των φύλων στην Ιαπωνία, σε μια χώρα που φέτος κατατάσσεται στην 121η θέση (σε σύνολο 153) στην Εκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ για το έμφυλο χάσμα! Πράγματι, ίσως έτσι να είχαν τα πράγματα, αν η δήλωση του Mitsui δεν συνοδευόταν από την εξής αιτιολογία: σε αντίθεση με τις γυναίκες που χρονοτριβούν (...μήπως και χασομερούν;), οι άνδρες κινούνται γρήγορα στους διαδρόμους των σουπερμάρκετ (αληθινοί... αίλουροι). Με αυτόν τον τρόπο, μειώνεται η επαφή με τους άλλους και ο κίνδυνος εξάπλωσης του κορονοϊού. Ας δούμε άλλη μια συμβουλή, αυτή τη φορά προς το γυναικείο φύλο. Τον Μάρτιο το υπουργείο Γυναικών, Οικογένειας και Κοινοτικής Ανάπτυξης της Μαλαισίας δημοσίευσε εικονογραφημένες αφίσες με το hashtag #WomenPreventCOVID19. Ποιες ήταν λοιπόν οι οδηγίες προς τις γυναίκες για την αποτροπή εξάπλωσης του COVID-19; Να μην γκρινιάζουν και να μη γίνονται σαρκαστικές απέναντι στον σύζυγο, να μη φορούν άνετα ρούχα μέσα στο σπίτι αλλά να είναι πάντα ντυμένες στην τρίχα και να κρύβουν το πρόσωπό τους πίσω από στρώσεις λαμπερού μακιγιάζ, να μιλούν γλυκά και να χαζογελούν σαν τον Doraemon. Και για όσους δεν γνωρίζουν, ο Doraemon είναι ήρωας manga και anime, ένα γατορομπότ που ταξιδεύει στον χρόνο... Μα, θα μπορούσε να αντιτείνει κανείς, αυτά συνέβησαν στην Ανατολή! Η Δύση λαμβάνει ορθολογικά μέτρα με γνώμονα την προστασία και τον σεβασμό όλων, ανεξαρτήτως φύλου (χρώματος, εθνικότητας κτλ...). Ας κάνουμε λοιπόν ένα σύντομο ταξίδι στο Τέξας, το οποίο τον Μάρτιο, μαζί με άλλες Πολιτείες, απαγόρευσε την άμβλωση, αξιολογώντας την ως «μη ουσιώδη» (non-essential) ιατρική επέμβαση, που έπρεπε να απαγορευτεί ώστε να εξοικονομηθεί ιατρικός εξοπλισμός. Εγκυες γυναίκες, ουσιαστικά ανέστιες, εξαναγκάστηκαν να μεταφερθούν σε κλινική άλλης Πολιτείας και να ταλαιπωρηθούν με ένα ταξίδι τουλάχιστον 4 ωρών. Η άλλη λύση; Να επιχειρήσουν να προβούν μόνες τους στην επέμβαση... Τη σταδιακή χαλάρωση του μέτρου ακολούθησε τελικά η άρση της απαγόρευσης: ωστόσο, δεν πρέπει να λησμονούμε ότι για μερικές ημέρες οι γυναίκες απώλεσαν το δικαίωμα να ελέγχουν το σώμα τους. Ο λόγος; Ηταν non-essential. Ισως όλα αυτά να μη συνέβαιναν αν οι γυναίκες εκπροσωπούνταν εξίσου με τους άνδρες στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Φυσικά δεν υπονοώ ότι η Jacinda Ardern (Νέα Ζηλανδία), η Tsai Ing-wen (Ταϊβάν), η Sanna Marin (Φινλανδία) και η Angela Merkel (Γερμανία) (...και κάπου εδώ νομίζω πως τελειώνει το μέτρημα) συνιστούν εξ ορισμού τις καλύτερες ηγέτιδες λόγω του φύλου τους. Ούτε ισχυρίζομαι ότι το εμβόλιο κατά του ιού θα είχε ανακαλυφθεί προ πολλών μηνών αν η συμβολή των επιστημονισσών δεν περιοριζόταν στο πενιχρό 15% του συνολικού όγκου έρευνας και αρθρογραφίας για τον COVID-19 (που αποδίδεται μεταξύ άλλων και στις αυξημένες οικογενειακές τους ευθύνες κατά τη διάρκεια της καραντίνας). Ομως ο σχεδιασμός πολιτικών για την αντιμετώπιση της πανδημίας, όπως και κάθε κρίσης, απαιτεί πολυφωνία, συμβολή ατόμων με διαφορετικές παραστάσεις, εκπροσώπηση όλων. Και φυσικά με ίσους όρους. Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι, αν και οι γυναίκες απαρτίζουν παγκοσμίως το 70% των εργαζομένων στον χώρο της υγείας, οι περισσότερες έχουν βοηθητικό/υποστηρικτικό ρόλο (νοσοκόμες, βοήθεια στο σπίτι κτλ). Δεν θα ήθελα να κλείσω με έναν τετριμμένο επίλογο, ευαγγελιζόμενη δήθεν θετικά επακόλουθα της πανδημίας, ως μιας ευκαιρίας να αναθεωρήσουμε απαρχαιωμένες αντιλήψεις. Είναι λυπηρό που εν έτει 2020 χρειαζόμαστε μια πανδημία για να μας υπενθυμίσει την ανάγκη για αλλαγή παραδείγματος σε πλείστες εκφάνσεις της ζωής μας, όχι μόνο αναφορικά με το πρόδηλο ζήτημα της προστασίας του περιβάλλοντος, αλλά και για την ισότητα των φύλων, την αλληλεγγύη και τη συλλογική ευθύνη. *Ασκούμενη δικηγόρος και μεταπτυχιακή φοιτήτρια Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ Αναδημοσίευση από : efsyn.gr