ΣΤΑΦΥΛΟΣ, ΠΕΠΑΡΥΘΟΣ, ΣΚΟΠΕΛΟΣ | του Γιώργου Σανιδά
2020-05-23 19:19:54
Όταν η ιστορία εμπλέκεται με τη μυθολογία, τα σύνορα μεταξύ τους γίνονται σχεδόν δυσδιάκριτα. Στα 1936 ο Έλληνας αρχαιολόγος Ν. Πλάτωνας στην άκρη μιας χερσονήσου του όρμου του Σταφύλου , έφερε στο φως ένα βασιλικό τάφο όπου βρισκόταν κι ένα ξίφος που θεωρείται ως ένα από τα πιο σημαντικά δείγματα τέχνης στην Μυκηναϊκή και Μινωική περίοδο καθώς χρονολογείται από τον 16ο π.Χ. αιώνα. Η λαβή του ήταν φτιαγμένη από χρυσό, μήκους 32 εκ.
Ο τάφος αποδόθηκε στο μυθικό ήρωα Στάφυλο. Πιθανόν η πειστικότερη ένδειξη για την ταυτότητα του τάφου είναι η ονομασία της περιοχής που επί χιλιετίες παραμένει ίδια. Το ξίφος φυλάσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας. Ποιος ήταν όμως ο Στάφυλος; Σύμφωνα με το μύθο, ο Θησέας, γιος του Αιγαία, βασιλιά της Αθήνας, στάλθηκε με 7 νέα αγόρια και 7 νέα κορίτσια, στον βασιλιά της Κρήτης Μίνωα, με σκοπό να προσφερθούν για θυσία στον Μινώταυρο που ζούσε στον λαβύρινθο του παλατιού της Κνωσσού, στην Κρήτη. Στην Κρήτη, ο Θησέας γνωρίζει την Αριάδνη, κόρη του Μίνωα.
Η Αριάδνη τον ερωτεύεται και τον βοηθά, δίνοντας του ένα κουβάρι μαλλί, να φύγει από τον λαβύρινθο και να σωθεί. Πράγματι ο Θησέας σκοτώνει το Μινώταυρο, βρίσκει την έξοδο, απαγάγει την Αριάδνη και φεύγει από την Κρήτη. Στο νησί της Νάξου όμως χάνει την Αριάδνη. Στη Νάξο, ο θεός Διόνυσος βρίσκει την Αριάδνη, την ερωτεύεται και τη μεταφέρει στην Λήμνο. Στην Λήμνο η Αριάδνη και ο Διόνυσος θα αποκτήσουν τέσσερις γιους, τον Θόαντα, τον Ινοπίονα, τον Στάφυλο και τον Πεπάρηθο. Ο παραπάνω μύθος , καθώς και άλλοι σχετικοί, επιβεβαιώνουν την άποψη ότι η Σκόπελος κατοικήθηκε από Μινωίτες. Πότε;
Πριν από 4000 περίπου χρόνια και έδωσαν στο νησί το όνομα ΠΕΠΑΡΗΘΟΣ προς τιμήν του Πεπάρηθου, αδελφού του βασιλιά Στάφυλου. Φυσικά, το αρχαίο όνομα Πεπάρηθος, με την κατάληξη , θος, παραπέμπει στην προελληνική εποχή· είναι συνεπώς πιθανό να πρωτοκατοικήθηκε η Σκόπελος από Κάρες της Μ. Ασίας και να ακολούθησαν οι Μινωίτες και κατόπιν οι Μυκηναίοι. Μάλλον σίγουρα όμως, τον 8ο , ή στις αρχές του 7ου αι. ο οικισμός του Σταφύλου εγκαταλείπεται ενώ παραμένει η Πεπάρηθος (στη θέση της σημερινής πόλης της Σκοπέλου).
Έτσι στην αρχαιότητα όλη η Σκόπελος ονομαζόταν Πεπάρηθος και είχε τρεις πόλεις: την Πεπάρηθο στην θέση του σημερινού οικισμού της Σκοπέλου, την πόλη του Πανόρμου στην θέση του σημερινού ομώνυμου οικισμού, και την Σελινούντα στην τοποθεσία του σημερινού οικισμού στο Λουτράκι της Γλώσσας. Κατά τη ρωμαϊκή περίοδο το όνομα του νησιού θα αλλάξει και θα μετονομαστεί σε Σκέπολα (Skopuli, Σκόπελος). Με το όνομα αυτό είναι γνωστή στους βυζαντινούς χρόνους.
Το όνομα Πεπάρηθος χρησιμοποιείται για τη Σκόπελο κατ' αποκλειστικότητα ως το 2ο αι. μ.Χ. και σποραδικά ως τον 6ο αι., οπότε και επικρατεί απολύτως το σημερινό της όνομα, συχνά με ορισμένες παραλλαγές, όπως Σκέπιλα ή Σκέπολα.
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ