ΤΟΥ ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗ ΛΟΥΚΑ ΣΤΑΜΕΛΟΥ    Ο Όσιος Ιλαρίων ο Μέγας γεννήθηκε το 333 μ.Χ., στα χρόνια του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Η κωμόπολη στην οποία ανατράφηκε ονομαζόταν Θαβαθά, πέντε μίλια μακριά από τη Γάζα. Οι γονείς του ήταν πλούσιοι ειδωλολάτρες και στην επιθυμία τους να σπουδάσουν όσο γίνεται καλύτερα το γιο τους, τον έστειλαν στην Αλεξάνδρεια. Εκεί ο Ιλαρίων γνώρισε τη χριστιανική πίστη, την αγάπησε και βαπτίσθηκε χριστιανός. Γνωρίστηκε με τον Μέγα Αντώνιο, αποφάσισε να τον μιμηθεί και έμεινε αρκετό καιρό κοντά του εντρυφώντας στην ασκητική ζωή της ερήμου και στα θεία νάματα που απέρρεαν από τον πολιστή της ερήμου Μέγα Αντώνιο. Εδώ να αναφέρουμε ότι ο Μέγας Αντώνιος ονομάζεται «πολιστής» της ερήμου, δηλαδή έκανε τις ερήμους να κατοικηθούν από πλήθος ανθρώπων όπως στις πόλεις, γιατί ήταν ο πρώτος που εισήγαγε τον αναχωρητισμό. Μέχρι τότε όσοι ήθελαν να ακολουθήσουν το μοναχικό βίο ασκήτευαν ή κοντά στα σπίτια τους ή κοντά στις πόλεις. Όμως ο Μέγας Αντώνιος χάραξε νέα οδό όταν άφησε τις κατοικημένες περιοχές και ανοίχθηκε στην έρημο μόνος μόνω Θεώ. Πάμπολλοι ακολούθησαν το παράδειγμά του και έτσι θεωρήθηκε ότι ήταν η αιτία που οι έρημοι έγιναν σαν πόλεις μεν αλλά πόλεις ιερές δε, πόλεις των οποίων οι κάτοικοι ζητούσαν την επουράνιο Πόλη, την άνω Ιερουσαλήμ. Όταν, λοιπόν, πέθαναν οι γονείς του Οσίου Ιλαρίωνα, γύρισε στην πατρίδα του, διαμοίρασε στους φτωχούς όλη του την κληρονομιά και πήγε στην έρημο. Εκεί κάποτε συνάντησε ληστές, με τους οποίους είχε τον έξης διδακτικό διάλογο: «Εάν σε συναντούσαν ληστές, τον ρώτησαν, τί θα έκανες;» Εκείνος απάντησε: «Τί έχει να φοβηθεί ο γυμνός;». Έπειτα του είπαν: «Αλλά αν σε σκότωναν;». Ο Ιλαρίων απάντησε: «Τόσο το καλύτερο. ο σωματικός θάνατος κλείνει τη νύκτα της παρούσας ζωής και εισάγει στην ανατολή της μέλλουσας ζωής». Οι απαντήσεις του Ιλαρίωνα είχαν σαν αποτέλεσμα τη μετάνοια των ληστών. Ο Ιλαρίων, έλαβε από το Θεό και το χάρισμα να κάνει θαύματα. Αφού περιόδευσε σε πολλούς τόπους και χώρες, πέρασε τα τελευταία πέντε έτη της ζωής του στην Επισκοπή της Πάφου και παρέδωσε στο Θεό την ψυχή του ειρηνικά σε ηλικία ογδόντα ετών. Το λείψανο του Οσίου δεν έμεινε για καιρό στην Κύπρο. Οι χριστιανοί της Παλαιστίνης, σαν έμαθαν τον θάνατό του, έστειλαν εκεί τον μαθητή του Ησύχιο, ο οποίος με τρόπο ανέσκαψε τον τάφο και χωρίς να τον αντιληφθεί κανένας πήρε τα ιερά λείψανα και τα μετέφερε στην Παλαιστίνη. Εκεί οι χριστιανοί τα εναπέθεσαν με ξεχωριστές τιμές στην Ιερά Μονή του Μαϊουμά. Ἀπολυτίκιον  Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης. Ἐγκρατείας τὴ αἴγλη λαμπρυνθεῖς τὴν διάνοιαν, ἤστραψας θαυμάτων ἀκτῖνας Ἰλαρίων Πατὴρ ἠμῶν, καὶ γεγονὸς φωστὴρ περιφανής, καὶ στῦλος εὐσέβειας θεαυγῆς, καταυγάζων τὴ ἐνθέω σου βιοτῆ, τοὺς πίστει προσιόντας σοί. Δόξα τῷ δεδωκότι σοὶ ἰσχύν, δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργούντι διὰ σου, πάσιν ἰάματα.