Ανέβηκε στην… «Τιρκουάζ Θεά», στο όρος Τσο Ογιού, σε υψόµετρο 8.201 µέτρων, στα σύνορα Νεπάλ - Κίνας, χωρίς οξυγόνο. Το παράτολµο εγχείρηµα στοίχισε στον 51χρονο απόστρατο αντισυνταγµατάρχη Σάκη Κατσαντώνη τέσσερα δάχτυλα στο δεξί του χέρι εξαιτίας κρυοπαγήµατος και, όπως οµολογεί ο ίδιος, ήταν ένα όνειρο ζωής, µε το οποίο κλείνει -προς το παρόν µάλλον- την ορειβατική του δραστηριότητα. Με καταγωγή από τη Σκόπελο και µακρά θητεία στις ειδικές δυνάµεις του Στρατού, ως αλεξιπτωτιστής και βατραχάνθρωπος, ο Σάκης Κατσαντώνης είναι µια ιδιαίτερη περίπτωση ατρόµητου ορειβάτη, που τολµά να παίρνει µέρος σε απαιτητικές αποστολές, ανεβάζοντας µόνος του τον βαθµό δυσκολίας. Η απόφασή του να ανέβει στα 8.201 µέτρα χωρίς οξυγόνο, όταν ακόµη και οι οδηγοί βουνού φόρεσαν τις µάσκες τους, ήταν απολύτως συνειδητή. Το είχε κάνει και πέρυσι, όταν πάτησε την κορυφή Λένιν στα 7.134 µέτρα, στα σύνορα Κιργιστάν - Τατζικιστάν, αλλά τότε επέστρεψε χωρίς πρόβληµα. «Η έλλειψη οξυγόνου πάνω από τα 6.000 µέτρα αναπληρώνεται µε τη φιάλη, µάσκα και ρυθµιστή, ένα σύστηµα βάρους περίπου 5 κιλών, απολύτως απαραίτητο για τον ορειβάτη. Εκτός από τη διευκόλυνση της αναπνοής, το οξυγόνο εξασφαλίζει ζέστη στον οργανισµό και καλύτερη κυκλοφορία του αίµατος, προλαµβάνοντας έτσι κρυοπαγήµατα και άλλα συµπτώµατα της “νόσου των βουνών”», λέει στο «Εθνος» ο κ. Κατσαντώνης. Παρότι γνωρίζει, ωστόσο, το πόσο σηµαντική είναι η παροχή οξυγόνου, ο ίδιος δεν πήρε µαζί του τη συσκευή κατά την ανάβασή του, τον περασµένο Σεπτέµβριο, στο Τσο Ογιού. Το βουνό αυτό βρίσκεται 25 χλµ. δυτικά του Εβερεστ και έχει σηµαδέψει την ορειβατική οικογένεια της χώρας, αφού τον Οκτώβριο του 2003 άφησε εκεί την τελευταία του πνοή ο 35χρονος Χρήστος Μπαρούχας, αντιπρόεδρος της Ελληνικής Οµάδας ∆ιάσωσης Αθήνας, ένας από τους πιο έµπειρους Ελληνες ορειβάτες, µε µακρά διαδροµή και συµµετοχή σε πολλές αποστολές. Ο Χρήστος Μπαρούχας µαζί µε άλλους επτά Ελληνες ορειβάτες -δύο από τους οποίους ανέβηκαν στην κορυφή- έφτασε στο πιο δύσκολο κοµµάτι της διαδροµής, αλλά στα τελευταία 500 µέτρα αισθάνθηκε αδιαθεσία, έχασε τις αισθήσεις του και κατέληξε από πνευµονικό οίδηµα, ενώ δύο µέρες νωρίτερα είχε κατακτήσει µία από τις ψηλότερες κορυφές του Εβερεστ, στα 8.000 µέτρα. Στη µνήµη του Χρήστου Μπαρούχα, ο Σ. Κατσαντώνης χάραξε το όνοµά του σε µία πέτρα στο Τσο Ογιού, αλλά και το µήνυµα «θα ζεις για πάντα στις καρδιές µας».

Πολυετής προετοιµασία

Ο 51χρονος στρατιωτικός προετοιµαζόταν για την αποστολή στην «Τιρκουάζ Θεά» εδώ και χρόνια. Ηθελε να είναι όλα οργανωµένα στην εντέλεια, αλλά δεν κατάφερε να συγκεντρώσει πολλά χρήµατα από τις προσωπικές του οικονοµίες και µε τα 16.000 ευρώ που είχε, ακολούθησε την αποστολή ενός αγγλικού γραφείου, «µέτριας οργάνωσης και χωρίς ιδιαίτερη ασφάλεια», όπως λέει σήµερα. Στην κορυφή, στα 8.201 µέτρα, έφτασαν τελικά πέντε µέλη της αποστολής και δύο σέρπα (οδηγοί βουνού), όλοι µε µάσκες οξυγόνου, πλην του Σ. Κατσαντώνη. ]Στις κατασκηνώσεις που στήθηκαν στα 2.500 µέτρα, στα 4.900 µέτρα, στα 5.675 µέτρα και στα 7.100 µέτρα, οι ορειβάτες έτρωγαν συµπυκνωµένες τροφές -κυρίως ρύζι και ζυµαρικά- που είχαν σε αλουµινένια σακουλάκια και τις έκαναν βρώσιµες µε την προσθήκη νερού που έλιωναν από το χιόνι και το ζέσταιναν. «Κινούµασταν πάνω σε χιόνι ή πάγο και πέτρα, σε σαθρά εδάφη, µε ζουµάρ σε φιξαρισµένα σχοινιά που είχαν τοποθετήσει έµπειροι σέρπα, µία µε δύο µέρες νωρίτερα» λέει ο Ελληνας ορειβάτης. Η θερµοκρασία πάνω από τα 6.000 µέτρα ήταν -30 βαθµοί Κελσίου, o αέρας λυσσοµανούσε, η έλλειψη οξυγόνου τον κατέβαλε, αλλά ο Σάκης Κατσαντώνης δεν το έβαλε κάτω. Αρνήθηκε να φορέσει µάσκα οξυγόνου και συνέχισε, χωρίς µάλιστα να βάλει ούτε δεύτερο ζευγάρι γάντια στα χέρια. Στο τελευταίο σηµείο διανυκτέρευσης, στα 7.100 µέτρα, διαπίστωσε ότι τα τέσσερα δάχτυλα του δεξιού του χεριού µαύρισαν και είχαν υποστεί κρυοπαγήµατα. Ωστόσο πάτησε στην κορυφή, άφησε το µήνυµα για τον αείµνηστο Χρήστο Μπαρούχα και ξεκίνησε την κατάβαση. «Το χέρι µου είχε περιορισµένη κινητικότητα όλες τις επόµενες µέρες. Αν υπήρχε πρόβλεψη από το γραφείο για κατασκήνωση στα 7.400 µέτρα, αν είχε προβλεφθεί περισσότερη ξεκούραση και αν η Κίνα επέτρεπε την πτήση ελικοπτέρων διάσωσης, που δεν γίνεται λόγω της πολιτικά ασταθούς κατάστασης στο Θιβέτ, ίσως να είχα σώσει τα δάχτυλά µου» αναφέρει.

Η επέµβαση

Οταν επέστρεψε στην Ελλάδα, στα µέσα του περασµένου Οκτωβρίου, επισκέφτηκε το 401 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκοµείο Αθηνών, όπου διαπιστώθηκε η σοβαρότητα της κατάστασής του. Ο πλαστικός χειρουργός Κωνσταντίνος Μπενετάτος, µε θητεία στη ΝΑΤΟϊκή δύναµη της Ελλάδας στο Αφγανιστάν, του πρότεινε να γίνει διπλή µεταµόσχευση τουλάχιστον των δύο από τα τέσσερα δάχτυλα, µε µοσχεύµατα δύο δάχτυλα από τα πόδια του. Ο Σ. Κατσαντώνης εµπιστεύτηκε τον χειρουργό και την επιστηµονική του οµάδα, που έπειτα από ένα χειρουργείο που κράτησε 13 ώρες, στα µέσα Νοεµβρίου, αφαίρεσαν δύο δάχτυλα, ένα από κάθε πόδι, και τα µεταµόσχευσαν στο δεξί του χέρι. «Εγινε για πρώτη φορά διπλή µεταµόσχευση δαχτύλων στην Ελλάδα. Σήµερα το δεξί µου χέρι έχει τα δύο πρώτα δάχτυλα -µετά τον αντίχειρα- µικρότερα σε µέγεθος. Κάνω συνεχώς φυσικοθεραπείες και σταδιακά αποκαθίσταται η λειτουργικότητα των νέων δαχτύλων. Σε 6-8 µήνες, σύµφωνα µε τους γιατρούς θα έχει αποκατασταθεί πλήρως, ενώ κανένα πρόβληµα δεν αντιµετωπίζουν τα πόδια µου» µας λέει. Κάνοντας τον απολογισµό του παράτολµου εγχειρήµατός του, σηµειώνει ότι ήταν µια µοναδική εµπειρία, ότι αν το έκανε ξανά θα ανέβαινε και πάλι χωρίς οξυγόνο, ωστόσο θέλει σήµερα να βάλει µια τελεία στις επικίνδυνες αποστολές και δηλώνει πως δεν θα ανέβει στο µέλλον σε τόσο ψηλές κορυφές. Συνιστά, δε, σε όλους τους ορειβάτες να µη διακινδυνεύουν αναβάσεις χωρίς οξυγόνο, καθώς, όπως τονίζει, «η κίνηση σε τέτοια υψόµετρα χωρίς οξυγόνο είναι επικίνδυνη όχι µόνο για τα ελληνικά αλλά και για τα παγκόσµια δεδοµένα. Σχετίζεται µε τη “νόσο των βουνών”, µε χειρότερη εξέλιξη την εµφάνιση εγκεφαλικού οιδήµατος. Ενας από τους Γερµανούς ορειβάτες-µέλη της αποστολής µας, που αισθάνθηκε αδιαθεσία, µεταφέρθηκε στο νοσοκοµείο του Κατµαντού και σώθηκε χάρη στην έγκαιρη διακοµιδή του». Τώρα που έχει ολοκληρώσει το ηµερολόγιο της αποστολής, ο Σάκης Κατσαντώνης δηλώνει έτοιµος να µοιραστεί την εµπειρία του µε άλλους ορειβάτες και να µιλήσει για αυτήν δηµόσια, προτρέποντας τους νέους να αγαπήσουν την ορειβασία, αλλά να ακολουθούν πιστά τις οδηγίες των πιο έµπειρων από αυτούς.