Η εγκληματικότητα και η α-χάρη ζωή μας | Γράφει ο π. Παντελεήμων Χούλης
2025-07-08 09:02:39
Όπου και να κοιτάξουμε γύρω μας η βία αποτελεί καθημερινή είδηση.
Η εγκληματικότητα αποτελεί ένα από τα πιο ανησυχητικά φαινόμενα της σύγχρονης κοινωνίας. Σε κάθε γωνιά του κόσμου, η βία, η αδικία και η παραβατικότητα αυξάνονται, γεννώντας φόβο και αποξένωση. Αν και οι αιτίες της εγκληματικότητας είναι πολύπλευρες, πολλοί επισημαίνουν πως η απομάκρυνση από τις πνευματικές και ηθικές αξίες, και κυρίως η απουσία του Θεού από τη ζωή του ανθρώπου, συνιστά μια από τις βαθύτερες αιτίες.
Η πνευματικὴ κρίση της κοινωνίας
Σε παλαιότερες εποχές, οι κοινωνίες είχαν ως θεμέλιο την πίστη στον Θεό και τις αρετές που απορρέουν από αυτήν. Η αγάπη, η ειλικρίνεια, η αίσθηση της κοινότητας και της δικαιοσύνης ήταν βιώματα καθημερινά. Στη σημερινή εποχή, η αποϊεροποίηση της ζωής και η κυριαρχία του υλιστικού τρόπου σκέψης έχουν δημιουργήσει πνευματικό κενό, ένα βέβαια πνευματικό κενό χωρίς φαινομενικά ευσεβιστικά χαρακτηριστικά.
Ο Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς επισημαίνει:
«Ο σύγχρονος άνθρωπος έγινε άθεος κατ’ επιλογήν, και ο άθεος άνθρωπος είναι εγκληματίας εν αναμονή» [1].
Η Αγία Γραφή διδάσκει:
«Ἔρημος πᾶσα γῆ ἀπὸ τῶν κατοικούντων ἐν αὐτῇ· ὅτι ἐκκλίναν οἱ κατοικοῦντες ἐκεῖ ἀπὸ τοῦ νόμου» (Ησ. 24,4–5) [2].
Όταν λείπει η παρουσία του Θεού από την ψυχή, ο άνθρωπος παύει να αγαπά αληθινά, να συγχωρεί, να θυσιάζεται. Κυριαρχεί τότε η ιδιοτέλεια, η φιλοδοξία και η πλεονεξία. Όπως διδάσκει ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής:
«Ἔκπτωσις ἀπὸ τοῦ Θεοῦ σημαίνει πλάνη καὶ ἀνομία» [3].
Η ηθική ως αντίσωμα στην εγκληματικότητα
Η απουσία συνειδητής πίστης δεν οδηγεί απλώς σε αθεΐα, αλλά και σε βαθιά ηθική κρίση. Όπου ο αληθινός Θεός εκτοπίζεται από τον άνθρωπο, εκεί η κοινωνία χάνει το μέτρο και την αναφορά της. Δεν υπάρχει πλέον αντικειμενικό καλό, αλλά σχετικοποίηση των πάντων.
Η Αγία Γραφή δηλώνει ξεκάθαρα:
«Καὶ καθὼς οὐκ ἐδοκίμασαν τὸν Θεὸν ἔχειν ἐν ἐπιγνώσει, παρέδωκεν αὐτοὺς ὁ Θεὸς εἰς ἀδόκιμον νοῦν, τοῦ ποιεῖν τὰ μὴ καθήκοντα» (Ρωμ. 1,28) [4].
Και ο Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος συμπληρώνει:
«Ἐὰν ἡ ἀλήθεια τοῦ Θεοῦ ἀπωθηθῇ, ἀναπόφευκτα θὰ βασιλεύσῃ ἡ ἀδικία» [5].
Η εγκληματικότητα ευδοκιμεί σε κοινωνίες δίχως αγάπη, κατανόηση, συγχώρεση, δίχως ευθύνη απέναντι στον πλησίον. Ο άνθρωπος που έχει Θεό εντός του, δύσκολα θα φτάσει σε πράξεις βίας ή διαφθοράς. Όπως γράφει ο Απόστολος Παύλος:
«Οὐ γὰρ ἔστιν ἐξουσία εἰ μὴ ὑπὸ Θεοῦ· αἱ δὲ οὖσαι ἐξουσίαι ὑπὸ Θεοῦ τεταγμέναι εἰσίν» (Ρωμ. 13,1) [6].
Η νέα γενιά και η εκκοσμίκευση της παιδικής ψυχής
Ένα από τα πλέον τραγικά φαινόμενα της εποχής μας είναι η εγκληματικότητα και η βία που παρατηρείται ήδη από τις παιδικές ηλικίες. Παιδιά που μεγαλώνουν χωρίς πνευματική αναφορά, χωρίς συμμετοχή στη Θεία Ευχαριστία, χωρίς προσευχή, χωρίς Εκκλησία, χωρίς τον Χριστό, συχνά γίνονται εύκολη λεία στην αδιαφορία, στη βία και στη διαστροφή των αξιών.
Η απουσία από το Άγιο Ποτήριο δεν είναι απλώς απουσία από μια τελετή· είναι απουσία από τη ζωή της Χάριτος. Είναι απουσία κοινωνίας, απουσία Θείας Τροφής, απουσία μεταμόρφωσης. Παιδιά που δεν έχουν μυηθεί στη λειτουργική ζωή, που δεν γνωρίζουν την αληθινή χαρά της εν Χριστῷ κοινωνίας, συχνά αναζητούν βίαιους τρόπους να γεμίσουν το κενό.
Η Αγία Γραφή λέει:
«Νεανίσκοι καὶ παρθένοι, πρεσβύτεροι μετὰ νεωτέρων, αἰνεσάτωσαν τὸ ὄνομα Κυρίου» (Ψαλμ. 148,12) [7].
Όταν όμως ο έπαινος του Κυρίου αντικαθίσταται από την ψηφιακή απομόνωση, τις ψευδαισθήσεις της οθόνης και τη βία των κοινωνικών προτύπων, τότε η παιδική ψυχή τραυματίζεται ανεπανόρθωτα. Ο Άγιος Παΐσιος έλεγε χαρακτηριστικά:
«Τὸ παιδὶ ἀπὸ μικρὸ θέλει ὑπομονὴ, ἀγάπη, προσευχή, ἀλλιῶς θὰ γίνει λύκος» [8].
Η Εκκλησία δεν είναι "σύστημα ηθικής διαπαιδαγώγησης", αλλά Σῶμα Χριστοῦ. Μόνο όταν το παιδί εισάγεται στο Μυστήριο της ζωής, μόνο όταν μετά το βάπτισμα συνεχίζει να κοινωνεί και να μετέχει, μπορεί να διαμορφωθεί ως πρόσωπο κοινωνίας και όχι ως φορέας αντικοινωνικής συμπεριφοράς.
Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι πολλή από τη σύγχρονη νεανική εγκληματικότητα είναι καρπός πνευματικής εγκατάλειψης. Δεν μεγαλώνουμε πια παιδιά που μαθαίνουν να προσεύχονται, να σέβονται το ιερό, να αγαπούν την αλήθεια. Κι όταν η αθωότητα χάνεται δίχως να αναγεννηθεί με τον Χριστό, τότε γεννιέται το τέρας της βίας.
Η ανάγκη επιστροφής στις ρίζες
Η λύση δεν βρίσκεται στα μέτρα καταστολής. Μονόδρομος είναι η πνευματική αναγέννηση, η επιστροφή στην Εκκλησία, στην καρδιακή σχέση με τον Χριστό.
Ο Χριστός δεν ήρθε για να φτιάξει απλώς καλούς πολίτες, αλλά να σώσει τον άνθρωπο και να τον μεταμορφώσει.
Όπως λέει ο Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης:
«Ὅταν ἡ ψυχή ἔχει τὸν Θεὸν, τότε καὶ ἡ κοινωνία ἀλλάζει» [9].
Ο ρόλος της οικογένειας, του σχολείου και της ενορίας είναι καίριος. Η πίστη δεν είναι διακοσμητικό στοιχείο της ζωής αλλά έκφραση, το οξυγόνο του ανθρώπου. «Χωρὶς ἐμοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν» λέγει ο Κύριος (Ἰω. 15,5) [10].
Η μετάνοια, η συγχώρεση, η κοινωνία των προσώπων και η λατρεία του Θεού δημιουργούν ανθρώπους ἠθικούς καὶ ἄγιους, ὄχι ἐκ καθήκοντος, ἀλλὰ ἐκ χάριτος. Όπως λέει ο Άγιος Πορφύριος:
«Νὰ βλέπετε ὅλους μὲ συμπάθεια. Καὶ ὅταν ἔχετε μέσα σας Χριστό, τότε καὶ οἱ ἄλλοι θὰ μεταμορφώνονται» [11].
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ:
1. Ἰουστῖνος Πόποβιτς, Άνθρωπος και Θεάνθρωπος, εκδ. Ἀστήρ.
2. Ἠσαΐας 24,4–5.
3. Ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής, Πρὸς Θαλάσσιον, PG 90, 308C.
4. Πρὸς Ῥωμαίους 1,28.
5. Ἰωάννης Χρυσόστομος, Ὁμιλία εἰς τὴν Πρὸς Ῥωμαίους, PG 60, 416.
6. Πρὸς Ῥωμαίους 13,1.
7. Ψαλμ. 148,12.
8. Λόγοι Ἁγίου Παϊσίου, τ. Β΄, «Πνευματικὴ ἀφύπνιση», σ. 45.
9. Ἅγιος Σιλουανὸς ὁ Ἀθωνίτης, Γραφὲς καὶ Λόγοι.
10. Ἰωάννης 15,5.
11. Ἅγιος Πορφύριος, Βίος καὶ Λόγοι, τόμ. Α΄, σελ. 122.
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
