Το επώνυμο Μενδρινός εμφανίζεται κυρίως στις Κυκλάδες, με αναφορές στη Νάξο, την Πάρο και την Αμοργό. Αν και δεν διασώζεται καταγραφή σε βυζαντινά έγγραφα, η μορφή του  υποδηλώνει τη σύνδεση του με τη βυζαντινή και μεταβυζαντινή περίοδο. Η ανάλυση του ονόματος μπορεί να προσφέρει σημαντικά στοιχεία για την κοινωνική και ιστορική του εξέλιξη.

 

Η εμφάνιση του στη Σκιάθο

 

 

Το επώνυμο Μενδρινός στη Σκιάθο καταγράφεται επίσημα για πρώτη φορά στο κτηματολόγιο το 1890 με προικοσύμφωνο του Γεωργίου Βλάχου προς το γαμπρό του Κωνσταντίνο Μενδρινό ( προ- πάππου μας ) εκ Κωνσταντινούπολης, μέλλοντα σύζυγο της κόρη του Αρετής Βλάχου και αφορά κτήμα στην περιοχή Φουρνάκια.

Περαιτέρω καταγεγραμμένα στοιχεία εκτός προφορικής οικογενειακής παράδοσης δεν έχουν διασωθεί λόγω συνθηκών και δεδομένων της εποχής. 

Ο Κωνσταντίνος Μενδρινός ταξίδεψε σε νεαρά ηλικία από την Κωνσταντινούπολη στο νησί της Σκιάθου και αποτελεί τον αδιάψευστο συνδετικό γενεαλογικό κρίκο με κλάδο της οικογένειας.

 

Ετυμολογική προέλευση

 

Η κατάληξη "-ινός" είναι δηλωτικό βυζαντινής καταγωγής του επωνύμου - οικογένειας. Πολλά επώνυμα με την κατάληξη "-ινός" εμφανίζονται σε περιοχές με βυζαντινή και μεταβυζαντινή ιστορία.

Το Μενδρινός ενδέχεται να προέρχεται από τοπωνύμιο, αλλά δεν υπάρχει σαφής αναφορά που να το αιτιολογεί. Ίσως πάλι να σχετίζεται με άγνωστο οικισμό ή τοπωνύμιο.

 

 

Η παρουσία του επωνύμου σε νησιά με έντονη βυζαντινή παρουσία όπως άλλων βυζαντινών ευγενών οικογενειών ( Γαβαλά, Συνοδινοί κ.α.), μπορεί να λειτουργήσει ως κριτήριο γνησιότητας εν απουσία λεπτομερών ληξιαρχικών στοιχείων σύμφωνα με διεθνείς πρακτικές γενεαλογίας και συνηγορεί ως προς την προέλευσή και ιστορικότητα του.

 

Ιστορικές αναφορές σε μεταβυζαντινές πηγές:

 

Νάξος, 1661: Καταγράφεται ο Αντώνιος Μενδρινός ως πρωτονοτάριος, τίτλος που σχετίζεται με διοικητικά και νομικά καθήκοντα. Αυτό δείχνει ότι το επώνυμο συνδέεται με πρόσωπα που είχαν θέση στη διοίκηση.

 

Αμοργός: Ο Ι.Κ. Βογιατζής αναφέρει παρουσία της οικογένειας Μενδρινών στην Αμοργό, σε συνδυασμό με άλλες επιφανείς βυζαντινές οικογένειες ως εξορίστους του αυτοκράτορα Ιωάννη Βατάτζη λόγω στάσης εναντίον του.

 

 

Η καταγραφή του επωνύμου στη Νάξο και την Αμοργό δείχνει ότι η οικογένεια είχε ενεργό ρόλο στη διοίκηση των νησιών, τουλάχιστον από τον 17ο αιώνα και μετά.

 

Σχέση με τη βυζαντινή και μεταβυζαντινή παράδοση

 

Δεν υπάρχουν βεβαιωμένες αναφορές του επωνύμου Μενδρινός σε βυζαντινά έγγραφα. Ωστόσο, η παρουσία του στις Κυκλάδες, που είχαν έντονη βυζαντινή επιρροή, και η ενασχόληση των φορέων του με διοικητικά καθήκοντα μπορεί εύλογα θεωρηθεί ως μια ευρύτερη ιστορική συνέχεια.

 

Κατά την Οθωμανική περίοδο, Έλληνες με διοικητικούς τίτλους είχαν συχνά επώνυμα που διατηρούνταν επί γενεές. Η περίπτωση του Αντωνίου Μενδρινού στη Νάξο ενδέχεται να είναι τέτοιο παράδειγμα.

 

Συμπεράσματα

 

Το επώνυμο Μενδρινός:

 

1. Έχει καθαρή Βυζαντινή προέλευση.

 

2. Εμφανίζεται σε μεταβυζαντινές πηγές στη Νάξο και την Αμοργό.

 

 

3. Αν και δεν τεκμηριώνεται σε βυζαντινά αρχεία,  η κατάληξή του όμως είναι συμβατή με επώνυμα βυζαντινής παράδοσης που συνυπάρχουν ιστορικά με άλλα βυζαντινά.

 

 

3. Συνδέεται με διοικητικούς ρόλους στη μεταβυζαντινή περίοδο.

 

 

Βιβλιογραφία

 

1. Βογιατζής, Ι. (1998). Ιστορία της Αμοργού και των Κυκλάδων. Αθήνα: Εκδόσεις Κυκλαδική Βιβλιοθήκη.

 

 

2. Σαραντόπουλος, Κ. (2017). Η Ιστορία των Νησιών του Αιγαίου κατά τη Μεταβυζαντινή Περίοδο. Αθήνα: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις.

 

 

3. Βαλαωρίτης, Σ. (2001). Η Διοίκηση και οι Οικογένειες του Αιγαίου κατά την Οθωμανική Περίοδο. Θεσσαλονίκη: Εκδοτικός Οίκος.

 

 

4. Αλεξίου, Μ. (2015). 

Τα επώνυμα και η τοπική Ιστορία των Κυκλάδων. Αθήνα: Ιστορική Βιβλιοθήκη.