SKIATHOS Ο καιρός σήμερα

Ο σπουδαίος ζωγράφος Γιώργος Παραλής (1908-1975) στη Σκόπελο το 1947 | γράφει η Ηρώ Μελαχροινάκη

2023-08-22 19:58:23
Όπως διαβάζει κανείς στην Εθνική Πινακοθήκη ο Γιώργος Παραλής «σπούδασε ζωγραφική στη Σχολή Καλών Τεχνών (1928-1933) κοντά στον Ουμβέρτο Αργυρό και μελέτησε τη βυζαντινή τέχνη πραγματοποιώντας, κατά τη διάρκεια των σπουδών του, ένα ταξίδι στο Άγιον Όρος. Αργότερα ολοκλήρωσε την καλλιτεχνική του επιμόρφωση ταξιδεύοντας σε διάφορες χώρες της Ευρώπης. Εγκατεστημένος από το 1937 στη Θεσσαλονίκη, δίδαξε ως το 1970 σχέδιο στο Κολέγιο Ανατόλια, ενώ από το 1954 ως το 1958 συνεργάστηκε με τον Δημήτρη Κεντάκα στην εικονογράφηση της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου στην Ακρόπολη των Σερρών. Έχοντας ξεκινήσει την εκθεσιακή του δραστηριότητα από το 1933, παρουσίασε το έργο του σε ατομικές, Πανελλήνιες και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, όπως η Μπιενάλε της Αλεξάνδρειας το 1958 και το 1971 και το Salon de l’ Art Libre το 1968 (αργυρό μετάλλιο) και το 1969. Το 1980 το έργο του παρουσιάστηκε σε αναδρομική έκθεση στην Εθνική Πινακοθήκη. Η ζωγραφική του περιλαμβάνει αρχικά τοπία, αρχοντικά και εκκλησίες, που απεικόνισε με ρεαλιστική διάθεση ταξιδεύοντας σε διάφορα μέρη της Ελλάδας. Αργότερα εισήγαγε στη θεματογραφία του έρημες ακρογιαλιές, στις οποίες κεντρικό στοιχείο αποτελεί ένα ξύλο, μια πέτρα ή ένα κόκκαλο που παίρνει συμβολικό χαρακτήρα, ενώ στην τελευταία φάση της δουλειάς του, σε μια ρομαντική προσπάθεια αναβίωσης του παρελθόντος, απεικόνισε προσόψεις λαϊκών μαγαζιών της Θεσσαλονίκης». Ο σπουδαίος αυτός ζωγράφος επισκέφθηκε τη Σκόπελο μαζί με τον αρχαιολόγο κ. Μπακαλάκη και τη γυναίκα του, οι οποίοι τον παρακίνησαν να επισκεφτεί το νησί και να αποτυπώσει τον ομορφιά και τη μοναδικότητα των Βυζαντινών καταβολών και μνημείων του. Πληροφορίες για τη Σκόπελο και τα βυζαντινά της αριστουργήματα, είχε λάβει και από τον φίλο του Γιάννη Δημητριάδη, πρύτανη του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1946), που είχε επίσης έλθει στη Σκόπελο. Στη νησί λοιπόν ο καλλιτέχνης επισκέφθηκε μεταξύ άλλων, τον Άγιο Αθανάσιο στο Κάστρο, με το περίφημο τέμπλο, τον Αινάθανα (ο Άγιος Αθανάσιος ο εν τω Άθω) στο Μύλο, με τον τότε ιδιοκτήτη του να φτιάχνει στάμνες και τον Άγιο Δημήτριο στο Χριστό. Χαρακτηριστικά αναφέρει στο περιοδικό Μορφές (1947, σ. 177-80): «αν θες έλα μαζί μου όπου στάθηκα εγώ πιο πολύ στον Αϊ Δημήτρη, ένα θολωτό παρεκκλήσι απόξω απ’ την πόρτα του σπιτιού του νοικοκύρη. Είναι κτήμα της οικογένειας Βλαχάκη, νοικοκυρά του η Κυρατσώ η καλόκαρδη. Εδώ μέσα δούλεψα κάνα δυο βδομάδες, πιο πολύ με τράβηξαν οι Απόστολοι στο Τέμπλο. Ένα μονοκόμματο σανίδι με το Χριστό στη μέση, δεξιά και ζερβά την Παναγία και τον αϊ Γιάννη και με τους Απόστολους από δω κι από κει. 15 ωραιότατες καλής τέχνης βυζαντινές εικόνες. Το σανίδι είναι φερμένο από αλλού. Σ’ ένα ταξίδι του ο νοικοκύρης που ήταν και καπετάνιος θα το ‘φερε απ’ τον ‘Αγιον Όρος ίσως… Με το καβαλέτο μου κρεμασμένο θα τολμήσω να πω πως γλίτωσα απ’ το χαμό ξεσηκώνοντας, τον Άγιο Απόστολο Θωμά, το Λουκά το Ματθαίο και τον Βαρθολομαίο (…)» Ο ζωγράφος γράφει σε 4 σελίδες τις εντυπώσεις του από τη Σκόπελο, στο περιοδικό Μορφές, το 1947 και διατυπώνει παράλληλα και τις ανησυχίες του για τη συντήρηση των τοιχογραφιών, οι οποίες έχριζαν και χρήζουν σοβαρής εξειδικευμένης συντήρησης, που δυστυχώς μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο από τις αρμόδιες υπηρεσίες, γεγονός που εύχομαι κάποια στιγμή στο άμεσο μέλλον να πραγματοποιηθεί. Οι εικόνες που φιλοτέχνησε ο Γιώργος Παραλής στη Σκόπελο, δεν είναι γνωστό που βρίσκονται, προφανώς σε ιδιωτικές συλλογές. Ευχαριστώ από καρδιάς τον π. Κων/νο Καλλιανό, που σκέφτηκε λόγω αναφοράς στην οικογένειά μου, να μου στείλει το σχετικό περιοδικό. Ο πίνακας απεικονίζει τον Άγιο Γεώργιο Καστοριάς (1945)> https://paletaart.wordpress.com/2013/03/20/%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%BB%CE%AE%CF%82-%CE%B3%CE%B5%CF%8E%CF%81%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%82-giorgos-paralis-1908-1975/#jp-carousel-16164