SKIATHOS Ο καιρός σήμερα

Πως ονομάστηκε ‘’Αγαλλιανοί" η τοποθεσία της Ιεράς Μονής Ευαγγελισμού στην Σκιάθο ; | γράφει ο Γιώργος Σανιδάς

2023-04-18 21:36:23
Σε έγγραφο  με χρονολογία 6 Ιουνίου 1794 των προεστών του Κάστρου προς τον ηγούμενο Νήφωνα, ιδρυτή της Μονής του Ευαγγελισμού στη Σκιάθο, συναντάμε το τοπωνύμιο «Αγαλλιανούς». Απ’ τον λαογράφο παπα Γιώργη Ρήγα το γνωρίζουμε και ως «τσ’ Αγαλλιανούς το ρέμα» που προσδιορίζει τη θέση της ρεματιάς μεταξύ της βρύσης «του Κανάκη και του Λεχουνιού». Επίσης, από τον Σεπτέμβριο του 1797 διασώζεται σιγίλλιο τού Οικουμενικού  Πατριάρχη  Γρηγορίου του Ε’ «περί αναδείξεως εις σταυροπήγιον της Μονής του Ευαγγελισμού  στη θέση Αγαλλιανοί της Σκιάθου». Συνεπώς το τοπωνύμιο είναι προγενέστερο της ίδρυσης του μοναστηριού και ετυμολογικά σημαίνει ήσυχος, γαλήνιος τόπος. Πόσο παλιά είναι όμως η ονομασία της θέσης κι από πού ακριβώς προήλθε το όνομά της στο νησί;  Τα ερωτήματα δεν φαίνεται να έχουν απαντηθεί από κανέναν μέχρι και σήμερα. Ωστόσο θα το επιχειρήσουμε έστω και για να καταδείξουμε τη γοητεία ανάλογων ερευνών. Τοπωνύμιο Αγαλλιανή συναντάμε στην Αρκαδία από το 1689 επί Βενετικής Κυριαρχίας, χωρίς όμως να γνωρίζουμε και γι’ αυτό την προέλευσή του.  Ως επώνυμο υπήρξε βυζαντινό, γνωστό ευγενών κατοίκων στο Φανάρι, όπως οι  Παλαιολόγοι και οι  Κατακουζηνοί. Για να γνωρίσουμε όμως τον πιο σημαντικό Αγαλλιανό του Βυζαντίου… Από την ιστορία του γνωρίζουμε πως  το 717 αυτοκράτορας ανακηρύχθηκε ο Λέων Γ' ο Ίσαυρος . Το 726 εξέδωσε διάταγμα με το οποίο αποδοκιμαζόταν η προσκύνηση των εικόνων ως ψευδολατρεία και διέταξε την ανύψωσή τους στους ναούς για να μην τις φτάνουν οι πιστοί. Έτσι ξεκίνησε η εποχή της Εικονομαχίας. Στην Ελλάδα τότε πολλοί  εξεγέρθηκαν, ερμηνεύοντας την ταυτόχρονη έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας ως σημείο της οργής του Θεού για τις θρησκευτικές μεταρρυθμίσεις του Λέοντος Γ’. Άλλοι υποστηρίζουν ως σήμερα πως εξεγέρθηκαν Έλληνες οπαδοί της ειδωλολατρίας εναντίον των Ρωμαίων χριστιανών του Βυζαντίου, άποψη που μάλλον δεν ευσταθεί αφού ο χριστιανισμός είχε ήδη εδραιωθεί από τον Θεοδόσιο (347-395) σε όλη την αυτοκρατορία. Ο τουρμάρχης (στρατηγός- διοικητής μονάδας του βυζαντινού στρατού) Αγαλλιανός μπήκε επικεφαλής στόλου των εικονόφιλων στασιαστών το 727 και έπλευσε ενάντια στην Κωνσταντινούπολη. Νικήθηκε και πνίγηκε μπροστά στην πρωτεύουσα. Η εξέγερση έσβησε. Για κάποιους ιστορικούς όμως ο Αγαλλιανός ήταν ο επικεφαλής του βυζαντινού στόλου και υπέστη συντριπτική ήττα απ’ τον ελληνικό λίγο έξω από την Εύβοια (;) Αν ισχύει η παραπάνω εκδοχή, μπορεί ο Αγαλλιανός  να διασώθηκε τότε και να κρύφτηκε μαζί με κάποιους άντρες του σ’ αυτή την βαθύσκιωτη περιοχή της μονίμως αφύλακτης Σκιάθου κι έτσι οι κάτοικοι να της έδωσαν το όνομα Αγαλλιανοί… Υπάρχει όμως και η παρακάτω άποψη που αλιεύσαμε στο http://greeksurnames.blogspot.com/: «Αγαλλιανός: Ελληνικό-Παλαιοβυζαντινό επίθετο πριν το 1204. Οικογένεια προκρίτων της Πάρου. Το επώνυμο μαρτυρείται γενικότερα από την πρωτοβυζαντινή εποχή και ειδικότερα στο νησί από τα τέλη του 16ου αιώνα. Μέλη της οικογένειας υπήρξαν δύο ιερομόναχοι (ο Παχώμιος και ο αδελφός του Ιερεμίας) που αναφέρονται ως κτήτορες, ηγούμενοι και ανακαινιστές της Μονής Ταξιαρχών Κουνάδου στη διάρκεια του 17ου αιώνα. Κλάδος της οικογένειας συνεχίζει στην Σκιάθο.»….