«Η Νοσταλγός» του Παπαδιαμάντη έκλεισε 10 επιτυχημένες παραστάσεις με πλήθος κόσμου έλληνες και μη να την αγκαλιάζουν κάθε Τετάρτη στην πλατεία του Μουσείου – Σπίτι του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη.

Ανεβήκαμε μαζί με τον Δημήτρη Δαχτυλά, που είχε την Καλλιτεχνική Σύλληψη, έκανε την Διασκευή του κειμένου και την Σκηνοθεσία, στην βάρκα του νεαρού Μαθιού.

Ο ίδιος μας ανέφερε πως «είναι πολύ δύσκολο από τη μία να ακουσθεί ο λόγος και από την άλλη να φανεί το συναίσθημα, να μην γίνει πολύ μελοδραματικό και χάσει την ουσία του αλλά ούτε και αποστασιοποιημένο, γιατί θα χαθούν οι εικόνες, θα χαθεί ο λόγος.

Αν και δουλέψαμε πολύ τη «Νοσταλγό» είπε ο κ. Δ.Δ. θεωρώ ότι μπορούμε να το δουλέψουμε περισσότερο ακόμα και με μερικές βελτιώσεις για τον επόμενο χρόνο αν αποφασιστεί να το ξανανεβάσουμε. Είναι δύσκολο αλλά και γοητευτικό να σκηνοθετείς ένα όνειρο και να κερδίζεις αν μπορείς το στοίχημα σε αυτό το όνειρο να υπάρχει ένας υποτιθέμενος ηθοποιός… (ο Μαθιός) που βέβαια δεν εμφανίζεται ποτέ παρά μόνο σαν μία εικόνα.

Δεν έχω σκεφτεί αν του χρόνου ανεβεί κάτι άλλο από τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ή αν θα είναι το ίδιο. Αν διαλέξω το δεύτερο σίγουρα θα υπάρξουν βελτιώσεις και κάποιες αλλαγές.

Δεν μπορώ να καταλάβω αν άρεσε στον κόσμο το προηγούμενο ή αυτό γιατί στο πρώτο έπαιζα. Ο Παπαδιαμάντης είναι δύσκολος και δεν υπάρχουν συγκρίσεις είναι δύσκολο να συγκρίνεις τα έργα του όσο και αν τον μελετήσεις και το κάνω 15 χρόνια τώρα.»

Ο έρωτας του Μαθιού για τη μεγαλύτερη και ήδη παντρεμένη Λαλιώ είναι ένας από τους καταδικασμένους έρωτες που συχνά καταγράφονται στα διηγήματα του Παπαδιαμάντη.

Όπως ο νεαρός βοσκός στο Όνειρο στο κύμα, όντας φτωχός κι έχοντας λάβει αυστηρή κατήχηση απ’ τους ιερείς του νησιού, που τον προορίζουν για καλόγερο, δεν έχει τη δυνατότητα να διεκδικήσει επιτυχώς την πλούσια Μοσχούλα, έτσι κι ο νεαρός Μαθιός δεν έχει τη δυνατότητα να ζήσει τον έρωτα που επιθυμεί με την παντρεμένη Λαλιώ.

Το σημείο στο οποίο συγκλίνουν και οι δύο ιστορίες είναι η ευκαιρία που δίνεται στους νεαρούς ήρωες να βρεθούν μες στη θάλασσα κοντά στην αγαπημένη τους. Μακριά απ’ τους περιορισμούς που θέτει ο κόσμος της πραγματικότητας που ισχύει στη στεριά, οι νέοι έρχονται κοντά στο αντικείμενο του έρωτά τους στη θάλασσα, ζώντας έστω και για λίγες στιγμές το όνειρό τους.

Ως την ευκαιρία να πιάσει με τα χέρια του το ίδιο του το όνειρο εκλαμβάνει ο βοσκός την επαφή του με το γυμνό σώμα της Μοσχούλας, όνειρο χαρακτηρίζει κι ο Μαθιός την εκδρομή του με τη Λαλιώ «... προβλέπων ότι η περίστασις αύτη εξ ανάγκης θα συνέτεµνε την ονειρώδη δι’ αυτόν εκδροµήν...».

Στα πλαίσια της θάλασσας, που συμβολίζει την απόλυτη ελευθερία, τον έρωτα, αλλά και τη γυναίκα, οι δεκαοχτάχρονοι ήρωες των δύο ιστοριών, ξεπερνούν τις δυσκολίες που τους θέτουν οι συμβάσεις της πραγματικότητας και βρίσκονται πλάι στις γυναίκες που αγαπούν. Κι αν ο έρωτάς τους είναι καταδικασμένος, τους δίνεται τουλάχιστον μια ευκαιρία να αγγίξουν το όνειρό τους.

Η Νοσταλγός γράφτηκε στα 1894 και μιλάει γι αυτό ακριβώς που λέει κι ο τίτλος του διηγήματος. Η ηρωίδα της ιστορίας, νοσταλγεί το παρελθόν, τη ζωή με τους γονείς της, την αθωότητα και την ξεγνοιασιά της πρώτης της νιότης, νοσταλγεί όμως και κάτι που δεν βίωσε ποτέ. Νοσταλγεί την ζωή που δεν κατάφερε να ζήσει, τον πρώτο της έρωτα που τελικά χάθηκε πριν της χαρίσει έστω και λίγη ευτυχία. Κι έτσι, όταν στο τέλος επιλέγει χωρίς δισταγμό την ασφάλεια και την τιμή κι όχι έναν πιθανό μεγάλο έρωτα το κάνει πια χωρίς να αισθάνεται κανέναν πόνο.

Καλλιτεχνική Σύλληψη-Διασκευή Κειμένου-Σκηνοθεσία:Δημήτρης Δακτυλάς

Μουσική: Βασίλης Παπαδόπουλος

Ερμηνεύουν: Βάσια Στάμου, Μάρθα Παπαθανασίου, Οδυσσέας Δακτυλάς

Μετάφραση στα Αγγλικά: Άννα Τσίρκα

Αφήγηση στα Αγγλικά : Γεωργία Τσιάρα