SKIATHOS Ο καιρός σήμερα

Δέσποινα Καρβέλη: «Τα «Αντίδωρα του ’21» παντρεύουν την Ιστορία με την Τέχνη»

2023-01-25 12:37:09
Το επιστολικό δελτάριο ενός Σκοπελίτη, ο οποίος την περίοδο 1940/41 βρέθηκε στο μέτωπο της Αλβανίας, είναι ένα από τα ιστορικά κειμήλια που χαρίζουν… άρωμα από Βόρειες Σποράδες στην περιοδική έκθεση «Αντίδωρα του ’21. Ήρωες και σύμβολα», που οργανώνει στην Αθήνα το Μουσείο Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού. Η αρχαιολόγος κ. Δέσποινα Καρβέλη, με καταγωγή από τη Γλώσσα Σκοπέλου, μίλησε στο SkiathosLife.gr για την έκθεση, στην οποία συναντώνται αντικείμενα από τις πλούσιες συλλογές του Μουσείου με στίχους του ποιητή Μιχάλη Γκανά και πίνακες ζωγραφικής του Γιάννη Αδαμάκη.   Η επιστολή γράφτηκε τον Ιανουάριο του 1941 από τον στρατιώτη του Β’ Τάγματος Μηχανικού, Ιωάννη Δηλίτσικο, ο οποίος υπηρέτησε στο αλβανικό μέτωπο. Είναι ένα από τα νεότερα αποκτήματα του ΜΝΕΠ (σ.σ. έτσι μετονομάστηκε πρόσφατα το πρώην Μουσείο Ελληνικής  Λαϊκής Τέχνης) και προήλθε στην κατοχή του ιδρύματος κατόπιν δωρεάς της Ιφιγένειας Δελήτσικου. [caption id="attachment_174651" align="alignnone" width="696"] Το επιστολικό δελτάριο του Σκοπελίτη στρατιώτη Ιωάννη Δηλίτσικου, που εκτίθεται στα «Αντίδωρα του ’21», με το τύπωμα που φέρει, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της διαχρονικότητας του ορόσημου της Ελληνικής Επανάστασης στη νεότερη ελληνική Ιστορία[/caption]   «Το συγκριμένο έκθεμα είναι από την ενότητα «Το ’21 εμπνέει το ’40». Πρόκειται για την επιστολή ενός Σκοπελίτη στρατιώτη, που έστειλε στην οικογένειά του - στη γυναίκα του ουσιαστικά - από την Αλβανία. Το επιστολικό δελτάριο στη μπροστινή όψη του έχει τυπωμένο ένα τσαρούχι, το οποίο, όπως και η φουστανέλα, ενέπνευσαν τους Έλληνες στον αγώνα του 1940. Με την αναφορά αυτή, δείχνουμε ότι τα σύμβολα του ’21, μάς ακολουθούν σε όλη την Ιστορία. Όσοι πολέμησαν με ηρωισμό στα βουνά της Αλβανίας, ταυτίστηκαν με τους γενναίους φουστανελάδες του 1821. Στο ίδιο πνεύμα εκθέτουμε και άλλα μικροαντικείμενα, όπως για παράδειγμα καρφίτσες που απεικονίζουν τσολιαδάκια και τις φορούσαν στο πέτο οι γυναίκες που οι άντρες τους έφευγαν στο μέτωπο το ‘40», ανέφερε χαρακτηριστικά η Δέσποινα Καρβέλη. Τα «Αντίδωρα του ’21» εγκαινιάστηκαν στις 24 Ιουνίου 2021 και στην ουσία αποτέλεσαν την πρόταση του Μουσείου Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού για τα διακόσια χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης. Το εγχείρημα προέκυψε έπειτα μια ιδέα της ιστορικού τέχνης Λουΐζας Καραπιδάκη, γύρω από τον αντίκτυπο των γεγονότων του 1821 στη σύγχρονη τέχνη. Σύμφωνα με το αρχικό πλάνο, η έκθεση επρόκειτο να διαρκέσει μέχρι τις 30 Ιουνίου 2022. Το περασμένο καλοκαίρι αποφασίστηκε να παραταθεί μέχρι τέλος του 2022, αλλά λόγω της μεγάλης ανταπόκρισης του κοινού δόθηκε και δεύτερη εξάμηνη παράταση. Η έκθεση φιλοξενείται στο Μοναστηράκι, στο κτήριο περιοδικών εκθέσεων του ΜΝΕΠ. Η κ. Καρβέλη εργάζεται εκεί κοντά στις τρεις δεκαετίες. Για την ακρίβεια από το 1994, ενώ μαζί με την ιστορικό - λαογράφο, Ελένη Παπαθωμά, έχουν την επιμέλεια της έκθεσης. Η Γλωσσιώτισσα αρχαιολόγος είναι απόφοιτος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, ενώ έχει κάνει επίσης μεταπτυχιακές σπουδές στο Πάντειο πάνω στην πολιτιστική διαχείριση.   [caption id="attachment_174650" align="alignnone" width="696"] Η Δέσποινα Καρβέλη από τη Γλώσσα Σκοπέλου εργάζεται στο Μουσείο Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού τα τελευταία 29 χρόνια[/caption] Μιλώντας στο SkiathosLife.gr δεν έκρυψε την ικανοποίησή της για την επιτυχία των «Αντίδωρων του ’21», ιδίως στην εκπαιδευτική κοινότητα. «Δόθηκε και δεύτερη παράταση μέχρι τον Ιούνιο του 2023, καθώς η έκθεση γνωρίζει τρομερή επιτυχία. Μας επισκέπτονται πολλά σχολεία, ιδίως από την στιγμή που έπαψαν οι περιορισμοί από την πανδημία, ενώ τα εκπαιδευτικά εργαστήρια που γίνονται, σε συνδυασμό με τις υποστηρικτικές εκδηλώσεις που κάνουμε για την έκθεση, διατηρούν αμείωτο το ενδιαφέρον του κοινού», τόνισε η κ. Καρβέλη, ενώ στη συνέχεια στάθηκε στις εντυπώσεις που αποκόμισε από τις αντιδράσεις των μαθητών που επισκέπτονται τον χώρο της έκθεσης. «Σαφώς και τα παιδιά εντυπωσιάζονται από τα εκθέματα. Οι μορφές των αγωνιστών του 1821, τα όπλα και οι φουστανέλες, έχουν μεγάλη απήχηση. Όμως, το μυστικό της επιτυχίας είναι ο συνδυασμός των μουσειακών αντικειμένων, με τους πίνακες ζωγραφικής του Γιάννη Αδαμάκη και τα ποιήματα του Μιχάλη Γκανά. Όταν, μάλιστα, βλέπεις μαθητές να ενδιαφέρονται για την ποίηση και ρωτούν τη συνάδελφο που κάνει τα εκπαιδευτικά προγράμματα εάν τα ποιήματα υπάρχουν σε έντυπη μορφή, για να τα πάρουν και να τα διαβάσουν στο σπίτι, είναι κάτι εντυπωσιακό. Ο Γκανάς είναι γνωστός ποιητής, αλλά για ένα παιδί δημοτικού δεν είναι αυτονόητο αυτό. Και το γεγονός πως συμβαίνει κάτι τέτοιο, είναι το μεγαλύτερο κέρδος. Ο συνδυασμός που κάναμε στην έκθεση, δημιουργεί ένα αφήγημα που επιτρέπει στα παιδιά να δημιουργούν πιο εύκολα εικόνες και να αντιλαμβάνονται καλύτερα το ’21 και τον απόηχό του στα χρόνια που ακολούθησαν. «Παντρέψαμε» την Ιστορία με την Τέχνη», ανέφερε η αρχαιολόγος από τη Γλώσσα, η οποία παράλληλα με την έκθεση ρίχνει εξίσου μεγάλο βάρος στις ετοιμασίες για τη μετεγκατάσταση του Μουσείου Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού στο νέο χώρο του εντός του έτους που διανύουμε. «Έχουμε μπει στην τελική φάση των ετοιμασιών», κατέληξε.