Σκιάθος: Επιπτώσεις της τουριστικής «εκβιομηχάνισης» | γράφει ο Ανδρέας Βασιλιάς
2022-09-06 20:42:30
Τι είδους τουρισμό θέλουμε και μέχρι πού; Πόσο αντέχει ο τόπος, αλλά και οι άνθρωποι
Η Σκιάθος του 1960 δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τη σημερινή, πολεοδομικά και αρχιτεκτονικά ή οικονομικά. Η σημερινή Σκιάθος είναι ένας διαρκώς διαμορφούμενος αστικός τόπος που αναπτύχθηκε ραγδαία τις δεκαετίες του ‘60, ‘70 και ‘80 και περισσότερο έντονα τις επόμενες δεκαετίες, μέχρι σήμερα, αλλάζοντας ριζικά τα πράγματα στους παραπάνω τομείς, καθιερώνοντας το νησί ως έναν από τους σημαντικότερους τουριστικούς προορισμούς, πανευρωπαϊκά, τουλάχιστον.
Ως μόνιμος σχεδόν παραθεριστής στο νησί, έζησα μια σειρά από σοβαρές περιβαλλοντικές αλλαγές οι οποίες διαμόρφωσαν μια άλλη φυσική και αρχιτεκτονική πραγματικότητα, η οποία δημιούργησε ένα βαθύ ρήγμα ανάμεσα στη σημερινή Σκιάθο και σ’ εκείνη του Παπαδιαμάντη και του Μωραϊτίδη.
Αναρωτιέμαι πόσους ακόμα τουρίστες αντέχει αυτό το νησί. Φέτος, κατά προσέγγιση ήλθαν περισσότεροι από 200.000. Πόσους ακόμα θέλουμε, 300.00, 500.000; Πόσα σπίτια και πόσα ξενοδοχεία θα χρειαστεί να χτιστούν για να είμαστε ικανοποιημένοι;
Μέσα σ’ όλα αυτά τα καταιγιστικά γεγονότα, ένα πράγμα δεν ξέρω τι απέγινε, και μιλάω για την ψυχή του Σκιαθίτη. Είναι ευχαριστημένος με όλα αυτά; Δεν αναφέρομαι στις παλιές γενιές που φεύγουν, αναφέρομαι στα νέα παιδιά και στο πώς νιώθουν. Γιατί σίγουρα τα πράγματα απ’ έξω άλλαξαν, αλλά από μέσα τι γίνεται; Ο οικονομικός πλούτος συνέβαλε και στον ψυχικό πλούτο;
Προφανώς και έχουν γίνει βήματα εκσυγχρονισμού του νησιού, ώστε να μπορέσει να ακολουθήσει και να απορροφήσει το τεράστιο τουριστικό ρεύμα και δεν υποστηρίζω την άποψη ότι «παλιότερα ήταν καλύτερα», αλλά είμαι σαφώς υπέρ της άποψης ότι αγνοώντας την πραγματικότητα, τις σύγχρονες πραγματικές ανάγκες, τις σημαντικές διαρθρωτικές αλλαγές και τις πολύ σημαντικές τομές που χρειάζεται να γίνουν, θεσμικά, η Σκιάθος ως κατ’ εξοχήν τόπος μαζικού τουρισμού θα ευδοκιμήσει οικονομικά, αλλά οι Σκιαθίτες φοβάμαι ότι θα αποδιοργανωθούν ψυχικά. Ένας τόπος ο οποίος βρίσκεται σε μια διαρκή αλλά ωστόσο ημιτελή διαδικασία αστικοποίησης, αφού οι παλιές αντιλήψεις παραμένουν κυρίαρχες με βασικό στοιχείο αντιπαράθεσης, η οποία συχνά αποκτά άγρια χαρακτηριστικά, το ανελέητο κυνήγι του κέρδους, χωρίς όρια. Ένα παράδειγμα αυτής της κατάστασης είναι η τεράστια δυσκολία για συνεννόηση που υπάρχει ανάμεσα στις δημοτικές παρατάξεις με αποτέλεσμα να κυριαρχούν διαφόρων ειδών μικροσυμφέροντα που ταλανίζουν για χρόνια τον τόπο.
Σήμερα το καίριο ερώτημα που χρειάζεται να απαντηθεί, κυρίως από την εκάστοτε ηγεσία του νησιού, ώστε να ακολουθήσει και ο κόσμος είναι: Τι είδους τουρισμό θέλουμε και μέχρι πού; Πόσο αντέχει ο τόπος, αλλά και οι άνθρωποι. Για να μην καταντήσει ο τόπος ένα χρυσό κέλυφος, χωρίς περιεχόμενο. Γιατί οι χειμώνες θα βαραίνουν ολοένα και περισσότερο. Για να μην ξαναζωντανέψουν άξαφνα οι ιστορίες του Παπαδιαμάντη σε μια άλλη εκδοχή, σύγχρονη, αλλά εξίσου τραγική με τις παλιές. Για να δείξουμε ότι κάτι έστω «πιάσαμε» απ’ όλα όσα εκείνος έγραψε.
Ο Ανδρέας Βασιλιάς είναι Σκιαθίτης στην καταγωγή, γεννήθηκε το 1956 στον Βόλο. Σπούδασε ψυχολογία στο πανεπιστήμιο Paris VIII στη Γαλλία όπου έκανε και το μεταπτυχιακό του στις παιδαγωγικές επιστήμες και ειδικότερα στον τομέα της ψυχοπαθολογίας. Το 1999 ολοκλήρωσε τη διδακτορική του διατριβή στο Πάντειο Πανεπιστήμιο καρπός της οποίας είναι το βιβλίο "Ενορμητική διαδικασία: έρωτας και θάνατος". Εργάσθηκε, από το 1982, ως κλινικός και ψυχοθεραπευτής στην Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας, στο Κέντρο Ψυχικής Υγείας Καλλιθέας και στο Κοινοτικό Εργαστήρι Τοπικής Αυτοδιοίκησης του Δήμου Αργυρούπολης. Εργάστηκε επίσης ως ερευνητής στο Ινστιτούτο Υγείας του παιδιού. Στη διάρκεια της επαγγελματικής του σταδιοδρομίας ασχολήθηκε ιδιαίτερα με την ψυχαναλυτικού προσανατολισμού ψυχοθεραπεία ψυχώσεων, την κοινοτική ψυχιατρική και την ενημέρωση της κοινότητας σε θέματα ψυχικής υγείας, την κακοποίηση και παραμέληση του παιδιού, την αιμομιξία, τη μελέτη του θεσμικού πλαισίου των φορέων κοινωνικής πρόνοιας. Άρθρα του έχουν δημοσιευθεί σε επιστημονικά περιοδικά και συμμετέχει με ανακοινώσεις σε επιστημονικά συνέδρια. Είναι τακτικό μέλος της Ελληνικής Εταιρίας Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας και πλέον ελεύθερος επαγγελματίας.
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ