Η «Πεποικιλμένη» και το τάμα του Παπαδιαμάντη στην Παναγία Κεχριά
2022-08-23 18:19:12
O Όμιλος Ελληνικών Τεχνών σήμερα στις 20:30, θα παρουσιάσει στο ανοικτό δημοτικό θέατρο στο Μπούρτζι την «Πεποικιλμένη», μία θεατρική παράσταση που βασίζεται στο ομώνυμο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Λίγο πριν την παράσταση, ο κ. Τάσος Φωτόπουλος, μίλησε στο SkiathosLife.gr για το έργο, στο οποίο ο Σκιαθίτης συγγραφέας έγραψε για ένα προσωπικό του τάμα ανήμερα της Κοίμησης της Θεοτόκου, γεγονός που χρονικά συμπίπτει με τη σημερινή Θεομητορική γιορτή.
Βέβαια, για τους Σκιαθίτες η σημερινή ημέρα έχει διττή σημασία. Φέτος είναι η 79η επέτειος από τα γεγονότα της 23ης Αυγούστου 1943, όταν οι Γερμανοί πυρπόλησαν τη Σκιάθο και με τους δωσίλογους ντόπιους συνεργάτες τους προχώρησαν σε δολοφονίες και πλιάτσικο περιουσιών, σε αντίποινα για την απαγωγή του Γιόζεφ Άντλερ, διοικητή του Βορείου Αιγαίου, ενός αξιωματικού που οι κάτοικοι των Βορείων Σποράδων αποκαλούσαν «Μιλιούνη», εξαιτίας των… μιλιουνιών από λίρες που εισέπραττε για να απελευθερώνει Έλληνες κρατούμενους.
Ο Τάσος Φωτόπουλος, εκ των ιδρυτών του Ομίλου Ελληνικών Τεχνών πριν από 22 χρόνια, στο παρελθόν άσκησε τη δικηγορία. Παράλληλα, όμως, ο 72χρονος, πλέον, Καλαματιανός, υπήρξε συνεργάτης του Σίμωνα Καρά, ενός μεγάλου ανθρώπου της εθνικής μουσικής και τις τελευταίες δεκαετίες έχει να επιδείξει σημαντικό έργο πάνω στο παραδοσιακό ελληνικό τραγούδι. Όσον αφορά την «Πεποικιλμένη», ο Τάσος Φωτόπουλος είναι εκείνος που έγραψε το σενάριο διασκευάζοντας το διήγημα του Παπαδιαμάντη σε συνεργασία με την φιλόλογο Ρόη Φρούντζου, η οποία κρατάει και ρόλο στην ομώνυμη παράσταση, ενώ η σκηνοθεσία ανήκει στην κόρη του, Ελένη Φωτοπούλου.
«Είναι η πρώτη φορά που ο Όμιλος Ελληνικών Τεχνών θα δώσει παράσταση στη Σκιάθο. Όσα περιγράφει ο Παπαδιαμάντης στην «Πεποικιλμένη» διαδραματίστηκαν σαν σήμερα, στις 23 Αυγούστου, και αυτό στάθηκε αφορμή της πρόσκλησης που έγινε από τον Δήμο του νησιού», υπογράμμισε στην αρχή της συζήτησης ο κ. Φωτόπουλος, ενώ στη συνέχεια μίλησε για την υπόθεση του έργου, που εκτυλίσσεται με φόντο την ιστορική μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Κεχριά. «Η «Πεποικιλμένη» γράφτηκε από τον Παπαδιαμάντη το 1909 και έχει ξεκάθαρα αυτοβιογραφικό χαρακτήρα. Το έγραψε λίγα χρόνια πριν πεθάνει. Θα το χαρακτήριζα απόλυτα ειλικρινές έργο, γιατί δεν έχει χρησιμοποιήσει ψευδώνυμα και όλοι οι χαρακτήρες εμφανίζονται με τα πραγματικά τους ονόματα. Μιλάει για τον εαυτό του, έναν 60άρη άντρα, ο οποίος έχει κάνει ένα παράδοξο τάμα στην Παναγία, να της ψάλλει ένα τροπάριο, την «Πεποικιλμένη», και μάλιστα στα Εννιάμερα της Θεοτόκου (σ.σ. «Εἶχα τάξιμο νά ὑπάγω στήν Κεχριάν, νά ψάλλω τό «Πεποικιλμένη», εἰς τά Ἐνιάμερα, τήν 23 Αὐγούστου. Ἀπό δέκα χρόνων δέν εἶχα ἐπισκεφθῆ τήν Παναγίαν τήν Κεχριάν. Δέκα χρόνια εἶχα ν' ἀσπασθῶ τήν σεβασμίαν παλαιάν Εἰκόνα τῆς Κοιμήσεως», γράφει χαρακτηριστικά ο Παπαδιαμάντης στις πρώτες αράδες του κειμένου). Ξεκινάει, λοιπόν, για την Κεχριά μέσα από ρέματα και μονοπάτια, αλλά μέσα στη νύχτα χάνει τον δρόμο του. Κι όταν φτάνει στη μονή, βλέπει τους πιστούς να περιμένουν απ’ έξω, αφού ο ιερέας που επρόκειτο να λειτουργήσει, είχε αποκοιμηθεί, παρότι είχε υποσχεθεί πως θα έκανε την αγρυπνία. Δικαιολόγησε τον ιερωμένο, καταλογίζοντάς του άγνοια για τα επικρατούντα έθιμα στο νησί, όσον αφορά το εκκλησιαστικό τυπικό, ενώ στο τέλος ο Παπαδιαμάντης ψέλνει το τροπάριο και εκπληρώνει την υπόσχεσή του».
Διασκευάζοντας το διήγημα για τις ανάγκες της θεατρικής παράστασης, ο κ. Μεσσήνιος δημιουργός στάθηκε και στο εξής: «Πρέπει να γίνει μνεία στη λαογραφική αξία του κειμένου, π.χ. με τις αναφορές του συγγραφέα για τα… στοιχειά της Σκιάθου. Ο Παπαδιαμάντης για μία ακόμη φορά είναι αξεδιάλυτος. Από τη μία γράφει για την ελληνορθόδοξη παράδοση, ενώ από την άλλη για πνεύματα και υπερφυσικά όντα. Και αυτή είναι η ομορφιά στον Παπαδιαμάντη, ο οποίος δίκαια έχει χαρακτηριστεί «δάσκαλος του Γένους» και θεωρείται ο κορυφαίος Έλληνας διηγηματογράφος».
Η θεατρική παράσταση πρόσφατα ανέβηκε στο Γαλάτσι, ενώ πριν από λίγο καιρό ο Όμιλος Ελληνικών Τεχνών παρουσίασε την «Πεποικιλμένη» στην Πελοπόννησο. «Θα επιδιώξουμε να δώσουμε λίγες ακόμη παραστάσεις στην Αττική, ώστε το αθηναϊκό κοινό να γνωρίσει καλύτερα τον Παπαδιαμάντη», είπε ο κ. Φωτόπουλος, ενώ για τη μουσική επένδυση του έργου, τόνισε πως οι θεατές θα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν πολλά σκιαθίτικα τραγούδια, όπως τα κατέγραψε ο παπα-Γιώργης Ρήγας. «Η μουσική είναι αναπόσπαστη, όσον αφορά την εξέλιξη της παράστασης», κατέληξε με νόημα.
Φωτογραφίες: Όμιλος Ελληνικών Τεχνών (oet.gr)
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ