H Έφη Βατανίδου πλέκει με μυθιστορηματικό τρόπο την ιστορία των πρώτων ρεμπετών στα χρόνια του Μεσοπολέμου, καθώς επίσης της Τρούμπας και του Πειραιά στις δεκαετίες του ’50 και του ’60, μέσα από το τελευταίο βιβλίο της με τίτλο «Το μινόρε της σιωπής» (Εκδόσεις Αρμός). H συγγραφέας, η οποία εδώ και λίγες ημέρες βρίσκεται στο Παλαιό Κλήμα Σκοπέλου, μίλησε στο SkiathosLife.gr για το μυθιστόρημά της που θα παρουσιαστεί την προσεχή Δευτέρα στο νησί. Ο κόσμος της «αμαρτωλής» Τρούμπας, με τους σκληρούς άγραφους νόμους, αλλά και τις αμέτρητες ιστορίες, βουτηγμένες στον πόνο, τις καταχρήσεις και τον αγοραίο έρωτα, παρελαύνει μέσα από τις σελίδες του βιβλίου της Έφης Βατανίδου, η οποία ενσωματώνοντας ένα εντυπωσιακό εύρος πηγών και ιστορικών μελετών, «ταξιδεύει» τον αναγνώστη πολλές δεκαετίες πίσω σε μία από τις πιο κακόφημες συνοικίες του Πειραιά. Στον «Ορφέα» η επίσημη «πρώτη» Η επιστροφή στην κανονικότητα, όσον αφορά στις παρουσιάσεις βιβλίων ενώπιον κοινού, έδωσε την ευκαιρία στην κ. Βατανίδου να προγραμματίσει στη Σκόπελο την πρώτη διά ζώσης εκδήλωσης έπειτα από δύο χρόνια απραξίας λόγω Covid-19. «Το μινόρε της σιωπής» θα παρουσιαστεί την προσεχή Δευτέρα 11 Ιουλίου και ώρα 19:00 στον κινηματογράφο «Ορφέας» στη Χώρα Σκοπέλου, χάρη στην πρωτοβουλία που πήρε ο Πολιτιστικός και Λαογραφικός Σύλλογος Σκοπέλου, στο πλαίσιο του φεστιβάλ «Μέρες ρεμπέτικου στη Σκόπελο», με τη συνδιοργάνωση του Δήμου Σκοπέλου και της Περιφέρειας Θεσσαλίας (για το βιβλίο θα μιλήσουν η Αθηνά Ντάκη, η Σπυριδούλα Μπετσάνη και η συγγραφέας, ενώ την καλλιτεχνική επιμέλεια της βραδιάς θα έχει ο Κώστας Καλαφάτης). «Η έκδοση συνέπεσε με το ξέσπασμα της πανδημίας του κορωνοϊού. Με τον «Αρμό» έγινε μόνο μία διαδικτυακή παρουσίαση. Η λογοτεχνία υπέφερε από τους περιορισμούς που έφερε ο Covid-19, όπως και οι υπόλοιπες τέχνες. Στις 11 Ιουλίου θα πραγματοποιηθεί η πρώτη μεγάλη παρουσίαση μπροστά σε κοινό», δήλωσε. Η επιλογή της Σκοπέλου μοιάζει ιδανική για τη συγγραφέα, η οποία διατηρεί ισχυρούς δεσμούς με το νησί: «Στο Παλαιό Κλήμα, όπου είναι το σπίτι μας με θέα απέναντι τη Σκιάθο περνάμε τα καλοκαίρια μας τα τελευταία τριάντα χρόνια. Εδώ μεγαλώσαμε και τα παιδιά μας, ενώ στη Σκόπελο έχω γράψει σημαντικό μέρος των μυθιστορημάτων που έχουν κυκλοφορήσει μέχρι στιγμής. Λόγω της δουλειάς μου, ούσα εκπαιδευτικός (σ.σ. διδάσκει αγγλικά σε δημοτικό σχολείο, αλλά είναι επίσης κάτοχος πτυχίου Νομικής), τους θερινούς μήνες μπορώ και ολοκληρώνω κάθε βιβλίο. Έτσι, στη Σκόπελο, κατά κανόνα, μπαίνουν οι τελευταίες πινελιές». Πώς προέκυψε ο τίτλος… Το κορυφαίο ταξίμι με μπουζούκι και κιθάρα, το «Μινόρε του τεκέ», το οποίο αποδείχθηκε κομβικό στην εξέλιξη του ρεμπέτικου τραγουδιού στην Ελλάδα (ηχογραφήθηκε στις αρχές του 1932 στη Νέα Υόρκη από την Columbia USA σε δίσκο 78 στροφών, με εκτελεστές τον Ιωάννη Χαλικιά στο μπουζούκι και τον Σοφοκλή Μιχελίδη στην κιθάρα), χάρισε την έμπνευση που αναζητούσε η Έφη Βατανίδου για τον τίτλο του τέταρτου κατά σειρά μυθιστορήματος που φέρει την υπογραφή της, έπειτα από τα «Χαλάλι σου / Helal Olsun» (NovelBooks, 2013), «Ζωή χωρίς μπούσουλα» (NovelBooks, 2015) και «Ταξείδιον απαράμιλλον» (Αρμός, 2017). «Μιλάμε για το πρώτο τραγούδι με μπουζούκι που γραμμοφωνήθηκε τη δεκαετία του ’30. Ήταν… αποκάλυψη για μένα, το συγκεκριμένο ορχηστρικό κομμάτι. Από εκεί ξεκίνησα για να «ντύσω» το βιβλίο, αφού πάντοτε ακούω μουσική, όταν γράφω. Και το «Μινόρε της σιωπής» χαρακτηρίζεται από το συγκεκριμένο ταξίμι», παραδέχθηκε η κ. Βατανίδου, η οποία παραδέχθηκε ότι οι σελίδες του βιβλίου «ξεχειλίζουν» από ήχους αγαπημένων τραγουδιών: «Είναι ένα βιβλίο που μιλάει για τον κόσμο του ρεμπέτικου. Γι’ αυτό και στην παρουσίαση, ο Κώστας Καλαφάτης που θα πλαισιώσει μουσικά την εκδήλωση, έχει επιλέξει πολλά κομμάτια. Θα έλεγα ότι είναι το πιο… μουσικό βιβλίο που έχω γράψει». https://www.youtube.com/watch?v=maW3d_jmS1s   Πολύτιμη «μαγιά» οι επιστολές ενός ανθρακωρύχου Το τέλος της γερμανικής Κατοχής και του Εμφυλίου πολέμου βρίσκει την πατρίδα μας καθημαγμένη. Χιλιάδες Έλληνες βρίσκονται βυθισμένοι στην ανέχεια και πολλοί υποχρεώθηκαν να πάρουν τον δρόμο της ξενιτιάς, για να εξασφαλίσουν καλύτερες συνθήκες διαβίωσης. Τη δεκαετία του 1950, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που ξεριζώθηκαν από τον τόπο τους και κατέληξαν στα ανθρακωρυχεία του Σαρλερουά στο Βέλγιο. Τα γράμματα ενός μετανάστη ανθρακωρύχου στην οικογένειά του, την οποία είχε αφήσει πίσω στα Ταμπούρια του Πειραιά, ενώ εκείνος πάλευε για το μεροκάματο στις στοές του Σαρλερουά, αποδείχθηκαν καθοριστικά για την έκδοση. Μόλις περιήλθαν στα χέρια της συγγραφέα, αποτέλεσαν πολύτιμη «μαγιά»: «Μέσω μίας φίλης, έφτασε σε μένα η αλληλογραφία ενός μετανάστη στο Βέλγιο. Από εκεί ήρθε η πρώτη έμπνευση, ενώ έπειτα η μυθοπλασία έκανε τα υπόλοιπα. Στα γράμματα αυτά οφείλεται και η μορφή του βιβλίου. Είναι επιστολικό σε μεγάλο μέρος του», ανέφερε στο SkiathosLife.gr η κ. Βατανίδου. Από τον πειραϊκό υπόκοσμο, στην απόδραση των Βούρλων και την… Καζαμπλάνκα Η Τρούμπα του ’50 και του ’60, όπου στη Νοταρά βρίσκονταν οι περισσότεροι από τους οίκους ανοχής, ενώ στις γειτονικές οδούς Φίλωνος και Κολοκοτρώνη λειτουργούσαν τα μπαρ και τα καμπαρέ, έδωσε πλούσια ερεθίσματα στην Έφη Βατανίδου για το «Μινόρε της σιωπής». Η συγκεκριμένη περιοχή του Πειραιά, που τα όρια της εκτείνονταν ανάμεσα σε δυο εκκλησίες, τον Άγιο Νικόλαο και τον Άγιο Σπυρίδωνα, αποτελεί το κάδρο της ιστορίας που μετέφερε στο χαρτί η Έφη Βατανίδου. «Στο μυθιστόρημα παρακολουθώ την ιστορία μίας οικογένειας, που ζει στον Πειραιά, στην περιοχή της Τρούμπας. Είναι ένα βιβλίο που μιλάει για τους ανθρώπους του μόχθου. Χωρίς κοινωνικό λούστρο… Η μητέρα, ονόματι Ευθαλία, είναι μία παλιά τραγουδίστρια στη ρεμπέτικη σκηνή, η οποίας μάς εισάγει τον Βαμβακάρη, τον Μπάτη, τον Δελλιά και τον Παπάζογλου, ενώ ο πατέρας, που ονομάζεται Αλέκος, είναι πιο αδύναμος χαρακτήρας από εκείνη. Εγκατέλειψε την οικογένειά του και κατέληξε μετανάστης στο Σαρλερουά. Το ζευγάρι έχει τρία παιδιά: Την Αγνή που ασχολείται με το τραγούδι, τον Στέλιο που είναι κομμουνιστής και διώκεται για τις πολιτικές του πεποιθήσεις και τον Νεκτάριο, τον μικρότερο από τα τρία αδέλφια, που είναι αμφίφυλος και παλεύει με τη φύση του», σημείωσε, ενώ στη συνέχεια έκανε ειδική μνεία σ’ ένα αληθινό συμβάν που προκάλεσε πολλούς τριγμούς στην πολιτική σκηνή της χώρας τον Ιούλιο του 1955: «Γράφοντας για τον Στέλιο, αναφέρω και την απόδραση 27 κομμουνιστών από τις φυλακές Βούρλων, στην περιοχή της Δραπετσώνας. Δραπέτευσαν μέσα από μια υπόγεια σήραγγα που είχαν σκάψει και κατέληγε σ’ ένα λουλακάδικο, ακριβώς απέναντι από τις φυλακές. Ήταν η μεγαλύτερη απόδραση Αριστερών που έχει καταγραφεί. Στα Βούρλα παλαιότερα λειτουργούσαν πορνεία. Επισκέφτηκα το μέρος, αλλά εκεί δεν υπάρχει τίποτα πλέον που να θυμίζει εκείνη την περίοδο». Ενδιαφέρον παρουσιάζει η κατάληξη του Νεκτάριου και ο τρόπος που αντιμετώπισε την αμφιφυλοφιλία του. «Ο μικρότερος γιος της Ευθαλίας, θα συμβιβαστεί τελικά με την ιδιαιτερότητά του στο Άγιο Όρος», τόνισε αρχικά η κ. Βατανίδου, ενώ έπειτα αποκάλυψε την κατάληξή του στην Καζαμπλάνκα του Μαρόκου, για να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση αλλαγής φύλου: «Στην Καζαμπλάνκα ήταν ένας Γάλλος γυναικολόγος που διηύθυνε μια κλινική. Σίγουρα μιλάμε για «προχωρημένα» πράγματα, πριν από μισό και παραπάνω αιώνα, αλλά έτσι ήταν και ο Νεκτάριος, ο οποίος πραγμάτωσε πάντως το όνειρό του». Στα… σκαριά η καινούρια δουλειά της Κλείνοντας, μίλησε για το νέο βιβλίο πάνω στο οποίο δουλεύει τον τελευταίο καιρό, αφότου δηλαδή αντίκρισε το «Μινόρε της σιωπής» στις προθήκες των βιβλιοπωλείων. «Μεσοπέλαγα βρίσκομαι ακόμη με το καινούριο μου βιβλίο. Πρόκειται για ένα σπονδυλωτό μυθιστόρημα. Έτσι μού επιβλήθηκε, πάλι στην ίδια εποχή με το τελευταίο, αλλά κινείται γύρω από το θέατρο», είπε η Έφη Βατανίδου, που έδειξε να μην πτοείται από τον βαθμό δυσκολίας του συγκεκριμένου πεζογραφικού είδους: «Η σπονδυλωτή γραφή είναι ένα στυλ εντελώς διαφορετικό. Θα επιχειρήσω να ενοποιήσω τις ιστορίες μέσα από ένα αντικείμενο, που θα περνάει από τον έναν στον άλλον και θα «δένει» έτσι την πλοκή».