Κώστας Ζούχας : Ο μαθηματικός από τη Σκιάθο, που χαρίζει νέα ζωή σε παλιά υλικά
2022-06-14 21:28:49
Ενσωματώνει πρώτες ύλες από τη φύση που αφθονούν στο νησί της Σκιάθου και κατασκευάζει εμπνευσμένα και πρωτότυπα κομμάτια δουλεύοντας αποκλειστικά με ανακυκλωμένα υλικά. Οι ευφάνταστες δημιουργίες του Κώστα Ζούχα, μαθηματικού και επιχειρηματία από τη Σκιάθο, φέρνουν στο προσκήνιο την επαναχρησιμοποίηση υλικών στην τέχνη. Ο 41χρονος δημιουργός μίλησε στο SkiathosLife.gr για τη δουλειά του, με την οποία δίνει νέα ζωή σε παλιά αντικείμενα.
Πώς προέκυψε το Reborn Project Gallery Skiathos, όπως ονόμασε χαρακτηριστικά την ιδέα του; Γύρισε τον χρόνο δύο χρόνια πίσω, όταν εμφανίστηκε το πρώτο κύμα της πανδημίας του κορωνοϊού και αναφέρθηκε στο πιο αντιφατικό, ίσως, «δώρο» των lockdown: Την αύξηση του ελεύθερου χρόνου του, έπειτα από τα περιοριστικά μέτρα που εφαρμόστηκαν λόγω Covid-19. Η υποχρεωτική παραμονή στο σπίτι πρόσφερε μεγαλύτερη ελευθερία στον Κώστα Ζούχα, απελευθερώνοντας στην ουσία τη δημιουργικότητά του. Μπόρεσε να κάνει πράγματα που δεν προλάβαινε παλαιότερα, εξαιτίας των αυξημένων επαγγελματικών υποχρεώσεων που έχει (πέρα από τα ιδιωτικά μαθήματα που παραδίδει, ασχολείται παράλληλα με τον τουρισμό και από το 2001 μαζί με τον αδελφό του, Θανάση, επίσης μαθηματικό, λειτουργούν το εστιατόριο «Εξάντας» στη Μεγάλη Άμμο, όπως και ξενοδοχείο).
«Την τελευταία διετία προέκυψε το συγκεκριμένο project. Πρόπερσι με την καραντίνα, σταμάτησα να ασχολούμαι με οτιδήποτε άλλο και αφιερώθηκα σ’ αυτό. Πολλά χρόνια είχα την ιδέα, αλλά δεν περίσσευε χρόνος, πέρα από το ότι δεν τολμούσα να το ξεκινήσω. Από το 2020 και έπειτα, πειραματίστηκα πιο ενεργά. Πάντοτε έφτιαχνα διάφορα, που κρατούσα συνήθως για το σπίτι. Φίλοι και γνωστοί που είδαν τα έργα, εκφράστηκαν θετικά για τη δουλειά μου και προχώρησα. Δοκίμασα κάτι που μου αρέσει και βγήκε αυτό το αποτέλεσμα», ήταν το πρώτο πράγμα που είπε στο ξεκίνημα της κουβέντας.
Καταπιάνεται με μαστορέματα από μικρός
Εκτός από την καλλιτεχνική πρακτική που ακολουθεί ο Κώστας Ζούχας δημιουργώντας αντικείμενα από το… τίποτα, πρέπει να τονιστούν οι τεχνικές δεξιότητες που κατέχει. Από μικρή ηλικία ασχολείται με τα μαστορέματα, τόσο στην οικογενειακή επιχείρηση, όσο και στο σπίτι του. «Από πολύ παλιά κάνω τέτοιες δουλειές. Έπιανε το χέρι μου. Όχι μόνο στην ξυλουργική, αλλά γενικότερα», τόνισε και συμπλήρωσε: «Στο εργαστήριό μου δουλεύω τα πάντα. Ανέκαθεν διέθετα εργαλεία για την επεξεργασία ξύλου και μετάλλου. Πριονοκορδέλες, ηλεκτροκολλήσεις και άλλα. Τα δύο τελευταία χρόνια, «κόλλησα» με τον τόρνο. Πρόκειται για κάτι ιδιαίτερα δημιουργικό. Εάν βάλεις ένα κομμάτι ξύλου στον τόρνο και αρχίσει να περιστρέφεται - ειδικά με τις ελιές που έχουν πολλές φυσικές τρύπες - κάποια στιγμή καλείσαι να σκεφτείς εάν την ατέλεια αυτή που έχει, πρέπει να την κρατήσεις στο έργο ή να την αφαιρέσεις. Μπορεί να έχεις κάτι στο μυαλό σου, αλλά την ώρα που το φτιάχνεις, ουσιαστικά καταλήγεις κάπου αλλού από την αρχική σκέψη σου. Επίσης, τώρα τελευταία πειραματίζομαι με τις εποξικές ρητίνες. Αρκετά ενδιαφέρον υλικό, έχει δικά του εργαλεία και αποτελεί διαφορετικό κομμάτι πάνω στις κατασκευές που κάνω».
Το ουσιαστικό νόημα του project
Η επαναχρησιμοποίηση υλικών και η ανακύκλωση σε πρώτο χρόνο, βρίσκονται στο επίκεντρο της ιδέας του Σκιαθίτη καλλιτέχνη, όπως και η αντίληψη που έχει αναπτύξει για τα αντικείμενα που ανακαλύπτει κάθε φορά. Βλέπει με διαφορετική ματιά καθετί που βρίσκει. Κάτι που δεν χρησίμευε πια στον προηγούμενο ιδιοκτήτη του, στα χέρια του Κώστα Ζούχα θα αποκτήσει διαφορετικό νόημα και θα ζήσει μια νέα ζωή παίρνοντας πάλι αξία.
«Πράγματα που θα όδευαν για καταστροφή, παίρνουν μία δεύτερη ευκαιρία. Αυτός είναι ο βασικός κανόνας που ακολουθώ. Διάφορα υλικά που θα πήγαιναν για πέταμα, συγκεντρώνονται στο εργαστήριο, με την προοπτική να γίνουν κάτι άλλο. Για παράδειγμα, παλιούς σωλήνες και ρακόρ από υδραυλικούς. Επίσης, επισκέπτομαι συνεργεία που επισκευάζουν αυτοκίνητα ή μοτοσυκλέτες. Παίρνω ό,τι μου αρέσει, προτού καταλήξει για παλιοσίδερα. Διαλέγω παλιά ανταλλακτικά από δίκυκλα και τα ξαναδίνω ζωή. Ξαναγεννιούνται. Επίσης, δουλεύω με όσα μού προσφέρει απλόχερα η φύση, όπως τα ξύλα, που αφθονούν στη Σκιάθο. Παίρνω ένα ξύλο που θα κατέληγε στο τζάκι και το κάνω κάτι άλλο», είπε στο SkiathosLife.gr, ενώ στη συνέχεια αναφέρθηκε στο logo που επέλεξε στους λογαριασμούς που διατηρεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, Instagram) και είναι ενδεικτικό για τα υλικά που προτιμά να δουλεύει: «Απεικονίζει ένα παζλ με τέσσερα κομμάτια, που έχει τα αγγλικά γράμματα w, g, s και m. Πρόκειται για τα αρχικά των λέξεων wood (ξύλο), metal (μέταλλο), stone (πέτρα) και glass (γυαλί)», εξήγησε για το λογότυπο του Reborn Project Gallery Skiathos. «Αυτά είναι τα τέσσερα βασικά υλικά που χρησιμοποιώ και ανάλογα την έμπνευση, κάνω τους ανάλογους συνδυασμούς. Ξύλο με μέταλλο, γυαλί με ξύλο ή και όλα μαζί. Κάθε φορά προκύπτει κάτι διαφορετικό».
Το μυστικό της έμπνευσης…
Οι φωτογραφίες με τα έργα αποκαλύπτουν έναν άνθρωπο με ιδιαίτερη αισθητική. Πώς δημιουργεί, ωστόσο, κάθε έργο του; «Η έμπνευση προέρχεται από το εύρημα. Βρίσκεις ένα κομμάτι ξύλο, π.χ. μια ρίζα από ελιά, που έχει αρκετά μεγάλη επιφάνεια και λες: «Αυτό θα μπορούσε να γίνει ένα μεγάλο μπολ ή ένα ρολόι τοίχου». Ή έναν ανοξείδωτο κάδο από μίξερ. Αμέσως σκέφτεσαι ότι εάν γυρίσεις ανάποδα το inox θα μπορούσε να γίνει βάση για πορτατίφ. Το βασικότερο είναι να εμπνέεσαι από αυτό που βρίσκεις. Γενικώς, μου αρέσουν πολλά. Τα ράφια στο εργαστήριο είναι γεμάτα από πράγματα που μου έχουν κάνει κλικ. Μαζεύω γενικώς διάφορα, τα οποία περιμένουν τη σειρά τους μέχρι να γίνουν κάτι. Κάτι που φαίνεται άχρηστο σε έναν τρίτο, καθώς έχει μείνει πολλά χρόνια στην άκρη, σκέφτομαι ότι μαζί με κάτι άλλο, θα μπορούσε να γίνει ένα ωραίο φωτιστικό», υπογράμμισε, ενώ στη συνέχεια αναφέρθηκε στο πιο σπάνιο αντικείμενο που εντόπισε σε μία εξόρμησή του στην παραλία: «Κάποτε ανακάλυψα ένα γυαλόξυλο σε σχήμα καρδιάς και του έβαλα ένα μεταλλικό βέλος που το καρφώνει. Το έχω στον τοίχο του σπιτιού μου, πολλά χρόνια τώρα».
Λάτρης του ξύλου: Όσο πιο παλιό, τόσο καλύτερο
Από τις χειροποίητες δημιουργίες του Σκιαθίτη καλλιτέχνη, περίοπτη θέση κατέχουν οι ξύλινες. Άλλωστε, πρόκειται για το αγαπημένο του υλικό: «Από ξύλα, τα οποία προτιμώ στις κατασκευές μου, δουλεύω τα πάντα. Κερασιά, ευκάλυπτο, κυρίως όμως επεξεργάζομαι ελιά, που έχει ένα καλό και ένα κακό ταυτόχρονα. Πέρα από τα χρώματα, τα νερά και την ανθεκτικότητά της, δεν είναι συμπαγές ξύλο. Ο κορμός δεν είναι πάντοτε ατόφιος. Έχει πολλές φυσικές τρύπες. Και αυτό καθορίζει και το σχήμα του εκάστοτε έργου».
Διαθέτοντας πολυετή εμπειρία, είναι σε θέση να ξεχωρίζει τα κομμάτια εκείνα που τον εξυπηρετούν περισσότερο στην τέχνη του: «Η παλαιότητα του ξύλου επηρεάζει τη συμπεριφορά του κατά την επεξεργασία. Ειδικά με την ελιά, η οποία στη Σκιάθο κόβεται για καυσόξυλο και μέσα σε ένα χρόνο, δυο το πολύ, καίγεται. Άρα, πρέπει να βρεις ελιές, που κάποιος τις έκοψε πριν πέντε χρόνια και για κάποιο λόγο, δεν τις έριξε στο τζάκι. Το ιδανικό, όσον αφορά την ηλικία του ξύλου, είναι να είναι από πέντε ετών κι επάνω. Μπορείς να κόψεις σήμερα ένα κομμάτι ξύλο, να φτιάξεις π.χ. ένα μπολ και να «σκιστεί». Όσο το ξύλο έχει υγρά και δεν στεγνώνει, δεν μπορείς να προβλέψεις τι θα κάνει. Για να το παρατηρήσω καλύτερα, τώρα τελευταία έκανα κάποια πράγματα με χλωρές ελιές, για να δω πώς θα συμπεριφερθούν».
Το πιο παλιό ξύλο που κρατά αποθηκευμένο στο εργαστήριο; «Έχω μία ολόκληρη ελιά κομμένη πριν από 18 χρόνια. Ίσως και παραπάνω. Σκέφτομαι τι να την κάνω, για να μην την χαραμίσω. Περνάω, τη βλέπω και λέω: «Να κόψω ένα κομμάτι και να κάνω ένα μπολ;» Την επόμενη, που ξαναπερνάω, αναρωτιέμαι: «Μήπως να φτιάξω κάτι άλλο;». Σκέφτομαι πολλά, κυρίως για να μην πάει χαμένος ο κορμός. Όπως έχω μια άλλη ελιά γύρω στο ένα μέτρο. Την αγόρασα πριν δέκα χρόνια, και ακόμη σκέφτομαι τι θα κάνω, επειδή είναι μεγάλη σε μήκος και με τα καυσόξυλα, συμβαίνει το εξής: Κόβονται σε συγκεκριμένο μήκος, τριάντα πόντους μάξιμουμ για να χωράνε στο τζάκι. Δύσκολο να βρεις ένα μακρύτερο κομμάτι. Οπότε, εάν αποφασίσεις να κάνεις ένα τραπέζι 60 πόντους, πού θα βρεις το ανάλογο ξύλο;», είπε.
Μεγάλη η γκάμα των δημιουργιών του
Χάρη στους συνεχείς πειραματισμούς του Κώστα Ζούχα, η γκάμα των έργων του παρουσιάζει ενδιαφέρον: «Επικεντρώνομαι στα διακοσμητικά. Φωτιστικά, συνθέσεις για τον τοίχο, μπολ κλπ. Κόσμημα δοκίμασα μία φορά. Έφτιαξα ένα ζευγάρι σκουλαρίκια στη γυναίκα μου, από ξύλο και πολύ μικρά κοχύλια που βρήκα στην παραλία. Από εκεί και πέρα, προσπαθώ να μην επαναλαμβάνομαι. Με εξιτάρει η πρόκληση κάθε φορά να φτιάχνω και κάτι διαφορετικό. Είναι ψυχοθεραπεία αυτό. Να αφιερώνεσαι σε πράγματα που δεν είναι ίδια. Όπως έγινε με μία διακοσμητική μοτοσυκλέτα που έκανα. Η ιδέα ξεκίνησε από τις δισκόπλακες που βρήκα σ’ ένα συνεργείο με μηχανάκια, ενώ η κατασκευή έχει επάνω της κομμάτια από μια τοστιέρα, μία βέργα από ψαροντούφεκο και έναν ρότορα από ένα μικρό μοτέρ».
Πού εκθέτει τα έργα του
Για πρώτη φορά το φετινό καλοκαίρι έργα του Κώστα Ζούχα θα εκτεθούν σε φυσικό χώρο, έπειτα από τη συνεργασία που προέκυψε με την κ. Τζένη Αλεξίου, ιδιοκτήτρια του καταστήματος δώρων «Λάλαρο» (Παπαδιαμάντη 14, Σκιάθος). «Πλέον προσπαθώ να οργανώσω καλύτερα τη δουλειά μου. Δραστηριοποιήθηκα στα social media, για να προωθήσω καλύτερα τα έργα μου, ενώ εδώ και λίγο καιρό συνεργάζομαι με την κυρία Αλεξίου, η οποία διάλεξε ορισμένα αντικείμενα και τα διαθέτει στο κατάστημά της», είπε κλείνοντας.