Μνημόσυνον ἱερόν πάντων τῶν ἱερατευσάντων εἰς τάς Ἐνορίας τῆς ἁλικτύπου ἐκείνης καί άρχαίας πόλεως, τοῦ Κάστρου....... α. Προλεγόμενα Θεωρῶ χρήσιμο νά παρουσιάσω μιά σειρά ἀνεκδότων ἐγγράφων ἀπό τό ἀρχεῖο τῆς Μονῆς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, γιατί σκοπός μου εἶναι ν᾿ ἀνασύρω ἀπό τή λήθη, πού ἡ χρόνος ἐπεσώρευσε, μιά σειρά ἀπό πρόσωπα, κυρίως ἱερωμένων, ἀλλά καί λαϊκῶν, προγόνων τῶν σημερινῶν Σκιαθιτῶν. Παράλληλα μέ τή μνεία τῶν προσώπων θά ἐμφανίζονται καί κάποιες δραστηριότητες τῶν κατοίκων τῆς παλιᾶς εὐλογημένης κοινωνίας τοῦ Κάστρου[1]. Τά ἔγγραφα αὐτά ἐκτυπώνουν τήν ἱστορία κάποιων προσώπων, τά ὁποῖα στάθηκαν οἱ πνευματικοί πατἐρες μιᾶς κοινωνίας ἀνθρώπων πού διάβηκαν τό σύνορο τοῦ χρόνου μέ ὑπομονή, στερήσεις, ἀγῶνα, ἀλλά καί μέ στέρεα τήν πίστη τους στήν Ὀρθόδοξη παράδοση καί ζωή. Ἄς εἶναι λοιπόν ἔνα κερί στή Μνήμη τους αὐτό τό γραφτό.... Μεταγράφω τά ἔγγραφα ἀπό φωτοτυπίες πού μοῦ παραχώρησε τό Ι.Π.Α τοῦ Μορφωτικοῦ Ἱδρύματος τῆς Ἐθνικῆς Τραπέζης μέ τή φροντίδα τοῦ κ. Τσελίκα καί τῆς κ. Μ.Πολίτη, πού τοὐς εὐχαριστῶ θερμά. 1 Πωλητήριο ἀμπελοχώραφου.( Τέλη τοῦ 17ου αἰ). Ἕνα ἀπό τά σπάνια πωλητήρια ἔγγραφα πού σώζονται στό Ἀρχεῖο τῆς Μονῆς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ στἠ Σκιάθο εἶναι καί τό παρόν, τό ὁποῖο δημοσιεύω στή συνέχεια, ὅπως εἶναι στό πρωτότυπο, μέ τά ἀπαραίτητα σχόλια καί τίς ἐπεξηγήσεις.. Ενετη 16(9)1 μηνη Νοευρηου......../(ο)μολογω εγω ὀ παπα Ιω(άννης) πος στην Αγι Ανα/στάσι το ανπελοχοράφο της Ματζαρίτζας όπου αγωρασα σινπληα του Σιβαστου/της Αργέντας κ(αί) τη στράτα κ(αί) της Καρα/τόγληνας [κ(αί)] τουμπελό μου το πολήσα τις Μονο/βασιας του Δημάκου δια γρόσια διο κ(αἰ) διά τό αλήθη εκαμα/τήν παρουσαν ὀμολογίαν εις αςσφάληαν./ [caption id="attachment_146881" align="alignnone" width="2001"] Καστρινο εγγραφο του 17ου αι. (1)[/caption] Ιω(άννης) ιερευς κκ(αί) είκονόμος ἔγραψα με το χέρη μου παπαΔιοματάης μαρτηρό/ τανοθι/

Κονστάντης μάρτηρας μαστροΓιόργις πρετομα/στορις μαρτηρας

Ποθητός Δρακάτου(;)Διομιτ(ρ)ι Ριυζι μαρτιρο/τα ανοθι. Τό λιτό καί πλούσιο σέ είδήσεις πωλητήριο απρουσιάζει τήν πώληση ἐνός ἀμπελοχώραφου κοντά στήν Ἁγι᾿ Ἀναστασά, τή γνωστή ἀπό τό ὁμώνυμο Πασχαλινό διήγημα τοῦ Ἀλέξανδρου Παπαδιαμάντη.[2] Πωλητής ἦταν ὁ παπα-Ἰωάννης καί ἀγοραστής ἡ Μονεμβασία τοῦ Δημάκου. Ὑπογράφουν ὠς μἀρτυρες,  ὁ παπα Διοματάρης, ἕνας ἀπό τούς ἱερεῖς τοῦ Κἀστρου, ὁ μαστρο-Γιώργης ὁ πρωτομάστορας, ὁ Δημήρτιος Ρεΐζης, πλοίαρχος, καραβοκύρης δηλαδή κ. ἄ. Ἡ ἀνορθογραφία τοῦ ἐγγράφου πιστοποιεῖ πώς, ἄν καί ὁ γράφέας εἶναι ἰερέας καί δή ὀφφικιοῦχος- φέρει τόν τίλτο τοῦ Οἰκονόμου- ἐν τούτοις οἱ γραμματικές του γνώσεις εἶναι ὑποτυπώδεις. Ἔτσι μποροῦμε νά φανταστοῦμε ὄτι τό ὁποιοδήποτε σχολεῖο πού τυχόν λειτουργοῦσε στό Κάστρο ἦταν γιά νά μαθαίνουν μόνο λίγα "κολυβογράμματα", ἀπό τούς σχεδὀν ἡμιμαθεῖς ἐφημερίους τοῦ Κἀστρου. Ὅσον ἀφορᾶ δέ τόν παπα-Ἰωάννη, τόν συντάκτη δηλαδή τοῦ παρόντος καί συνάμα πωλητή, γι᾿ αὐτόν γνωρίζουμε τά ἐξῆς: Στὀ φ.230β τοῦ χφου Νομοκάνονα τοῦ Μανουήλ Μαλαξοῦ πού βρίσκεται στήν Άθωνική Μονή τοῦ Διονυσίου ὑπάρχει τό ἀκόλουθο σημείωμα "Τω παρῶν νώμικόν ὑπάρχυ ἐμοῦ του π(α)πά Ἲω(άν)ν(ου) καί εκονώμου·/καί ὅπηως τω ἀποξενὅση απο τας χύρας καί απο τα πεδηά μου/ἐχέτω τά ἄράς των τριακοσίων δέ κα καί ὀκτό θεοφωρόν/πατερόν καί εμου τών αφορεσμόν/Ἰω(άννης) ιερεύς καί εἰκονόμος τ(ης) νήσσου /Σκιάθου" Ἐπίσης στό φ. 230α σώζεται ἡ ἀκόλουθη ἐνθύμηση ης 1669 ἡπαρθη· η Κρήτη μινη οκτουβρήου 15 1672 μινή μαρτήου 25 ήγινήθη η Ωρανηα[3] 1676 μινή απρήληου 23 ηγινήθη ο Γιοργάκης 1678 μινη γεναρήου 25 ηγίνικα παπάς...κ.λ.π.[4] (συνεχίζεται)  [1] Γιά τό Κάστρο στή λογογραφική προσφορά τῶν δύο Ἀλέξανδρων ἔχω ἰδιαίτερη, ἀδημοσίευτη μελέτη. Βλ. προδημοσίευσή μου, μέ τίτλο "Τό ρίγος τῆς μνήμης"περ. ΜΕ ΤΟΥ ΒΟΡΗΑ ΤΑ ΚΥΜΑΤΑ, τ. 18-19 (1997), σελ.26-27 [2] Ἀλ. Παπαδιαμάντη, Στήν Ἁγια-Ἀναστασἀ, Ἅπαντα, έκδ. Δόμος, τ. 2, σελ. 343-362 [3]  Ἠ Οὐρανία μέ τόν σύζυγό της Χατζή-Κωσταντή καί θεία τοῦ Δημητράκη Οἰκονόμου, εἶναι οἰ κτήτορες τοῦ μονηδρίου τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη τοῦ παπα-Λεοντίου ἤ τῶν Πασχαλάιων. Περισσότερα βλ. στή μελετη μου, Ἡ Μονή τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ παπα-Λεντίου ἤ τῶν Πασχαλαίων στή Σκιάθο. Ἀρχεῖο Θεσσαλικῶν Μελετῶν τ.13 (2004), σελ.128 ἑξ. [4] Σωτ. Ν. Καδά. Τά σημειώματα τῶν χειρογράφων τῆς Μονῆς τοῦ Διονυσίου Ἁγίου Ὄρους, ἔκδ. Ι.Μ. Διονυσίου, Ἅγ. Ὄρος 1996, σελ. 121