Σταγόνες ιστορίας και τουρισμού της Αλοννήσου | γράφει η Ηρώ Μελαχροινάκη
2022-05-14 10:49:18
Με αφορμή την έναρξη της τουριστικής περιόδου και με την ελπίδα για καλύτερη σύνδεση των 3 νησιών μεταξύ τους αλλά και με τα κύρια λιμάνια τη χώρας, θα ήθελα να πω λίγα λόγια για την Αλόννησο, καθώς η ιδιωτική πρωτοβουλία είναι σημαντική, αλλά δεν επαρκεί δίχως την αρωγή του κράτους ή των πλοιοκτητών εταιριών, που διασχίζουν τις θάλασσες μας.
Οι κάτοικοί της Αλοννήσου παλαιότερα, ήταν γεωργοί, κτηνοτρόφοι και λιγότερο ψαράδες. Το 1204 με 1260, κτίστηκε το μικρό Κάστρο του νησιού, μέσα στο οποίο υπήρχαν κάποια στιγμή 74 σπίτια. Το κάστρο βρισκόταν στην περιοχή του τωρινού παλιού χωριού. Πολλά χρόνια πριν, μπορούσε να δει κανείς εκεί την Καζάρμα των τούρκων Τζαρμάδων, τη σιδερένια δηλαδή καστρόπορτα.
[caption id="attachment_146725" align="alignnone" width="1600"] Η Στενή Βάλα[/caption]
Στα πρώτα χρόνια της απελευθέρωσης από τον τουρκικό ζυγό, δίνεται αυθαίρετα από το Υπουργείο Εσωτερικών, το σημερινό όνομά της, ονομασία που σημαίνει «το νησί της θάλασσας- άλος-νήσος». Ως τότε, όπως πλέον είναι ευρέως γνωστό ονομαζόταν Ίκος, όπως και το ομώνυμο κρασί του νησιού, κατά την περίοδο της αρχαιότητας.
Μετά την παλιγγενεσία του Έθνους μας, η Αλόννησος δοκιμάστηκε από τη φτώχεια και την απομόνωση. Στις αρχές του 20ου η κατάσταση βελτιώθηκε, αν και όχι σημαντικά.
Αν και ο τουρισμός έχει τις ρίζες του στο 18ο αιώνα, η ανάπτυξή του παρατηρήθηκε στη χώρα μας, στα μέσα του προηγούμενου αιώνα. Οι παγκόσμιες διαστάσεις που έλαβε ο τουρισμός, αποτελούν για τη χώρα μας την 3η σε όγκο εισαγωγή ξένου συναλλάγματος, από άδηλους πόρους. Μέσα στους παράγοντες που πρέπει να υπάρχουν, ώστε να αναπτυχθεί ο τουρισμός σε ένα μέρος, κυρίαρχη θέση κατέχει το πλήθος των ελληνικών, αρχαιολογικών, ιστορικών μνημείων. Η ύπαρξη αρχαίας ιστορίας και πολιτισμού. Έτσι προσφέρεται ένα μέρος για τουριστική αξιοποίηση και εκμετάλλευση και η Αλόννησος δεν θα μπορούσε να λείπει από τούτη την εξέλιξη.
[caption id="attachment_146724" align="alignnone" width="1600"] Αρχαίοι Αμφορείς[/caption]
Ας πάμε όμως λίγο πίσω και συγκεκριμένα στο 1939, όταν φθάνει ένα τηλεγράφημα στην Υποδιοίκηση Χωροφυλακής Σκοπέλου, στο οποίο μεταξύ άλλων διαβάζουμε τα εξής : «οι Σκοπελίτες ναύτες και ο διοικητής τους διαταχθήκαμε να δώσουμε το παρόν… κάποια στιγμή πήδησε στο πλοίο μας ο πλοίαρχος Ρίτσος που αργότερα έγινε Ναύαρχος και μας φόρτωσε στο καταδιωκτικό του λαθρεμπορίου πλοίο του και ανοιχτήκαμε στη θάλασσα. Περάσαμε τη δίαυλο Σκοπέλου Αλοννήσου… πάνω κατάψηλα προς το βοριά η πολίχνη Αλόννησος με τα άσπρα λιγοστά σπιτάκια της. Πεύκα, χωράφια, ελαιώνες, ακτές ταλαιπωρημένες απ τη θάλασσα… Φτάσαμε στο Πατητήρι, 2-3 ψαράδικες παράγκες, λίγες αγροικίες, ελαιώνες… συνεχίσαμε την πορεία μας ΒΑ… κάποια στιγμή φωνές έκπληξης, φώκιες, πολλές φώκιες παντού, που λιάζονταν αμέριμνες μας είδαν και ταράχτηκαν. Θυμήθηκα το μοιρολόι της Φώκιας του Παπαδιαμάντη και χάθηκα σε ρεμβασμούς… κάποια στιγμή ακούγεται ο πλοίαρχος «είμαστε σε μυστική αποστολή κι εδώ που βλέπετε θα στήσουμε παρατηρητήριο να ελέγχουμε το δίαυλο Σκοπέλου- Αλοννήσου… και τότε ξέσπασε το μπουρίνι, θαλασσοδαρμένοι μετά από ώρα καταφέραμε να φτάσουμε στην αφετηρία μας και την επόμενη κι όλας μέρα βοά το ραδιόφωνο «ο Χίτλερ εισέβαλλε στην Πολωνία και η φωτιά του πολέμου απλώθηκε ραγδαία στην πατρίδα μας».
[caption id="attachment_146723" align="alignnone" width="1600"] Αγροτικά εργαλεία του νησιού[/caption]
Μετά από τα μαύρα χρόνια του πολέμου και της γερμανικής κατοχής ήρθε η Ειρήνη και ξαναγύρισαν στις πατρίδες τους όσοι είχαν σωθεί. Το 1945, οι Αλοννησιώτες ξεκίνησαν να εγκαταλείπουν την «Κριούζα» τους στο παλιό χωριό και να κατηφορίζουν προς το Πατητήρι, το Βότση και άλλα νότια ασφαλή λιμάνια, ώστε να αγκαλιάσουν και να εκμεταλλευτούν περισσότερο τη θάλασσα. Και μετά… πάλι καταστροφή. Έρχεται ο σεισμός του 1965, που ερημώνει τα σπίτια του παλιού χωριού και αναγκάζει τους κατοίκους να κατεβούν προς τα κάτω…
[caption id="attachment_146726" align="alignnone" width="1600"] Παλιό χωριό Αλοννήσου φωτογραφία Γιάννη Σκουρογιάννη πριν το 1963[/caption]
Και όμως το σκηνικό αλλάζει και πάλι… Το «Σκιάθος» αυλακώνει τη θάλασσα, καθώς πλέει προς την Αλόννησο, φέρνοντας κάτι νέο, καινούριο, ελπιδοφόρο… οι τουρίστες ανακαλύπτουν αυτή την πανέμορφη και ταλαιπωρημένη από τους πειρατές, την απομόνωση και τη φτώχεια, καταπράσινη γωνιά του Βορείου Αιγαίου, μια γωνιά με ιστορία που φτάνει έως και 50.000 πριν. Οι ντόπιοι αρχίζουν να εργάζονται για τον τουρισμό και σιγά σιγά η Αλόννησος αναδεικνύεται σε ένα εναλλακτικό τουριστικό προορισμό, που έχει τόσα να προσφέρει… μοναδικό παραδοσιακό φαγητό, το υποθαλάσσιο μουσείο, το αξιολογότατο μουσείο ιστορίας Κ. & Α. Μαυρίκη, όμορφες παραλίες, το πανέμορφο παλιό χωριό με θέα στη Σκόπελο και πόσα ακόμη.
Καλή σεζόν, καλές διακοπές!
Μελαχροινάκη Ηρώ.