SKIATHOS Ο καιρός σήμερα

Νίκος Πασχάλης: O Σκιαθίτης που εξερευνά κόσμους πέρα από τη Γη

2022-03-12 20:33:12
Ένας Σκιαθίτης συμμετέχει στη μελέτη των εξωπλανητών. Ο λόγος για τον ερασιτέχνη αστρονόμο Νίκο Πασχάλη, ο οποίος παρατηρεί πλανήτες έξω από το ηλιακό μας σύστημα. Είναι μέλος στην πλατφόρμα ExoClock, που έχει αναπτυχθεί από δύο Έλληνες - την Αναστασία Κόκορη, και τον Άγγελο Τσιάρα - και υποστηρίζει τη νέα διαστημική αποστολή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), με την κωδική ονομασία ARIEL, που θα εκτοξευθεί το 2028 και θα μελετήσει γύρω στους 1.000 ήδη γνωστούς εξωπλανήτες. Από τον Σεπτέμβριο του 2019, όταν βγήκε για πρώτη φορά στον «αέρα» το ExoClock, μέχρι και σήμερα, έχουν ανταποκριθεί περισσότεροι από 140 επαγγελματίες και ερασιτέχνες αστρονόμοι, φοιτητές και μαθητές απ’ όλον τον κόσμο. Ανάμεσά τους και ο κ. Πασχάλης, ο οποίος έχοντας έδρα το νησί της Σκιάθου συμβάλλει από την πλευρά του στη μελέτη και επαλήθευση των μετρήσεων που έχουν γίνει από επίγεια τηλεσκόπια και διαστημικά όργανα για δεκάδες εξωπλανήτες - υποψήφιους στόχους του ARIEL (Atmospheric Remote-sensing Infrared Exoplanet Large-survey). Βάζει έτσι το δικό του «λιθαράκι» μέχρι την εκτόξευση της αποστολής, από την οποία η επιστημονική κοινότητα προσδοκά να αποκτήσει μία ολοκληρωμένη εικόνα για το πού υπάρχει ζωή στο Σύμπαν που μοιάζει με τη Γη. [caption id="attachment_140449" align="alignnone" width="758"] Η συστηματική μελέτη των νέων εξωπλανητών είναι μία επίπονη και απαιτητική διαδικασία για τον Σκιαθίτη αστρονόμο[/caption] Πριν από λίγες ημέρες, ο Νίκος Πασχάλης εμφανίστηκε σε διαδικτυακή εκπομπή και μίλησε για το ExoClock, αναλύοντας παράλληλα τη μεθοδολογία που ακολουθεί μόλις κάθεται μπροστά από την οθόνη του ηλεκτρονικού υπολογιστή του, για να αναλύσει τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του κάθε φορά. «Όσοι διαθέτουν τον βασικό εξοπλισμό, που συμπεριλαμβάνει ένα τηλεσκόπιο και μία κάμερα CCD, μπορούν να συμμετάσχουν στην προσπάθεια παρακολούθησης των αστεριών που φιλοξενούν τους πλανήτες. Το πρώτο πράγμα που καλείσαι να ελέγξεις, είναι οι καιρικές συνθήκες. Ο καιρός θα πρέπει να είναι ευνοϊκός. Εάν βρέχει ή υπάρχει αέρας, η παρατήρηση είναι αδύνατη. Το επόμενο βήμα είναι η εύρευση του στόχου. Μέσα από το ExoClock προγραμματίζουμε τον στόχο μας, βλέποντας ποιος είναι σε alert ή έχει υψηλή προτεραιότητα. Εισάγουμε τα στοιχεία μας στο πρόγραμμα διαχείρισης του αστεροσκοπείου και εάν όλα πάνε καλά, περιμένουμε να πέσει ο ήλιος. Λίγο μετά το ηλιοβασίλεμα και μία ώρα πριν την έναρξη της εργασίας μας, κάνουμε μία δοκιμαστική σκόπευση στον στόχο. Η κύρια παρατήρηση αρχίζει μία ώρα πριν την πρώτη επαφή, ενώ παρατηρούμε μέχρι τη λήξη της διάβασης του εξωπλανήτη και μία ώρα μετά. Την επόμενη ημέρα κάνεις ανάκτηση δεδομένων από τον σέρβερ του αστεροσκοπείου και «κατεβάζεις» μέσω link τα δεδομένα στον κεντρικό υπολογιστή του σπιτιού σου. Από εκεί και πέρα, η διαδικασία προχωρά, με τη χρήση φωτομετρικού λογισμικού, μέχρι να προκύψει η καμπύλη φωτός του αστέρα», τόνισε μεταξύ άλλων στην εκπομπή που έλαβε μέρος. [caption id="attachment_140450" align="alignnone" width="800"] Φωτογραφία από τον εξωπλανήτη  HAT-P-8b, που μελετήθηκε από τον Νίκο Πασχάλη. Βρίσκεται περίπου 720 έτη φωτός μακριά στον αστερισμό του Πήγασου και για να αντιληφθούμε το μέγεθός του αρκεί να αναφέρουμε ότι η μάζα του είναι 50% μεγαλύτερη από τον Δία, τον πιο μεγάλο πλανήτη του ηλιακού συστήματος. Αυτό σημαίνει ότι η μάζα του HAT-P-8b είναι σχεδόν 500 φορές μεγαλύτερη από τη μάζα της Γης[/caption] Οι επισημάνσεις του Σκιαθίτη επιχειρηματία και προπονητή κλασικού αθλητισμού, ο οποίος μελετά τα άστρα από το 2000 (είναι η χρονιά που έθεσε σε λειτουργία το αστεροσκοπείο Nunki στη γενέτειρά του, το οποίο την τελευταία πενταετία λειτουργεί πλήρως αυτοματοποιημένα από οποιοδήποτε σημείο της Γης) κρύβουν μεγάλο ενδιαφέρον, με τον ίδιο να δηλώνει στο SkiathosLife.gr: «Γνωρίστηκα σε ένα συνέδριο στη Σπάρτη με τον Άγγελο (Τσιάρα) και την Αναστασία (Κόκορη), οι οποίοι πλέον ζουν και εργάζονται σε Ιταλία και Αγγλία αντίστοιχα. Μου πρότειναν να συνεργαστούμε στο συγκεκριμένο project με τους εξωπλανήτες, αφού γνώριζαν πως ασχολούμαι με την έρευνα.  Προχωρήσαμε και εδώ και κάποια χρόνια το ExoClock έχει επεκταθεί στο κοινό, σε απλούς αστρονόμους απ’ όλον τον κόσμο. Το ενδιαφέρον για τους εξωπλανήτες είναι τόσο μεγάλο, γιατί η επιστήμη ψάχνει να βρει τις αποδείξεις για κάποιους πλανήτες πέρα από το ηλιακό μας σύστημα, που θα μπορούσαν να φιλοξενήσουν ζωή. Το να αποδείξουμε την ύπαρξη ζωής, είναι δύσκολο ακόμη με τα μέσα που έχουμε, αλλά μπορούμε να έχουμε μία ένδειξη. Και έχουμε αρκετές ενδείξεις ότι κάποιοι από αυτούς τους εξωπλανήτες μπορούν να είναι κατάλληλοι για ζωή, ακόμη και σε μικροβιακή φάση». Κλείνοντας, στάθηκε ιδιαίτερα στο γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια έχουν εντοπιστεί χιλιάδες εξωπλανήτες: «Η εξέλιξη της επιστήμης και των τηλεσκοπίων, έχει αλλάξει τα δεδομένα. Κάποτε ανακαλύπταμε έναν νέο εξωπλανήτη κάθε δύο εβδομάδες. Πλέον κάθε μέρα εντοπίζονται και άλλοι», υπογράμμισε, ενώ έπειτα αναφέρθηκε στο πώς το ExoClock υποστηρίζει έμπρακτα την αποστολή ARIEL: «Ελέγχουμε από τις αστρονομικες εφημερίδες κάποιους εξωπλανήτες και τσεκάρουμε εάν τα δεδομένα της ανακάλυψης είναι σωστά, ώστε να μπορούμε να δώσουμε πιο ακριβή και επικαιροποιημένα στοιχεία, όταν εκτοξευθεί το ARIEL».