SKIATHOS Ο καιρός σήμερα

ΟΛΓΑ ΑΝΝΗ : "Το αναγκαίο για τους ανθρώπους είναι η αποδοχή της εικόνας τους"

2022-01-22 13:19:21
Φιλοξενούμε την Όλγα Άννη και είμαστε ιδιαιτέρως χαρούμενοι για αυτή μας την επαφή αφ'ενός γιατί είναι μία Σκιαθίτισσα που δεν ξεχνά να τιμά τον τόπο της περίφημα και περήφανα κι αφετέρου γιατί είναι μία ειδικός ψυχικής υγείας με την οποία είχαμε μία ενδιαφέρουσα συνέντευξη αναπτύσσοντας επίκαιρα θέματα που απασχολούν την ανθρωπότητα. Όλγα, σ'ευχαριστουμε που δέχτηκες την πρόσκληση μας να διαφωτίσεις με την επιστημονική σου γνώση και τις απαντήσεις σου το σκοτάδι που καραδοκεί στην ψυχική υγεία πολλών συνανθρώπων στην εποχή μας.
Μίλησε μας για εσένα.
Κατάγομαι από τη Σκιάθο όπου μεγάλωσα εκεί ως τα 18 μου. Έπειτα σπούδασα Ψυχοθεραπεία και Συμβουλευτική στην Θεσσαλονίκη κι έκτοτε ήρθα στην Αθήνα όπου μένω μόνιμα τα τελευταία 11 χρόνια κι απασχολούμαι επαγγελματικά με αυτό το αντικείμενο εργασίας. Είμαι ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια. Η ψυχοθεραπεία στη ζωή μου ως μελλοντικό επάγγελμα ήρθε αρκετά νωρίς, πολύ πρίν έρθει η στιγμή των σπουδών, μέσα από βιβλία και ανακαλύπτοντας τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας μου ανα τα έτη. Επομένως, θα έλεγα πια, ότι το επάγγελμα με επέλεξε κι όχι εγώ εκείνο.
Ασχολήθηκα με τον τομέα της Εξάρτησης/Απεξάρτησης/Επανένταξης, εργάστηκα και εργάζομαι ακόμη σε δομές που απευθύνονται σε χρήστες και πρώην χρήστες ναρκωτικών και ατις οικογένειές τους, με την Εφαρμοσμένη Ψυχολογία της Εγκληματολογίας σε τρόφιμους των ελληνικών σωφρονιστικών ιδρυμάτων, ασχολήθηκα με μείζονος σημασίας θέματα της τρίτης ηλικίας, κυρίως με την ασθένεια της Άνοιας και την ψυχολογική υποστήριξη των ατόμων που πάσχουν από Alzheimer, παρέχω επίσης ψυχοθεραπευτική υποστήριξη σε καρκινοπαθείς οποιουδήποτε σταδίου, καθ'ολη τη διάρκεια της νόσου και της θεραπείας και φυσικά υποστήριξη των οικογενειών των ασθενών καθώς επίσης και με όλο το φάσμα των κλινικών διαταραχών της ψυχικής υγείας.
Περαιτέρω εκπαίδευση έλαβα για τις διατροφικές διαταραχές κάθε τύπου. Μέσα απο τις εκπαιδεύσεις αυτές μπήκε ενεργότερα στη ζωή μου και η έρευνα με την οποία ασχολούμαι έως και σήμερα, μέσα απο βιβλιογραφική μελέτη και αρθρογράφιση σε ευρωπαϊκά επιστημονικά περιοδικά.
Πέραν των δομών και των φορέων, παράλληλα, το 2013 δημιούργησα τον δικό μου ιδιωτικό χώρο στο Περιστέρι Αττικής, στον οποίο παρέχω όλα τα παραπάνω και επιπλέον, με το  μεταπτυχιακό μου στη Συνθετική Ψυχοθεραπεία κατοχύρωσα την γνώση όλων των θεραπευτικών προσεγγίσεων συνθετικά ώστε να υπάρχει η μέγιστη αποδοτικότητα για τη βοήθεια των θεραπευόμενων.
Μετά το πέρας του μεταπτυχιακού αυτού, σύντομα ήρθε και το δεύτερο μεταπτυχιακό μου στην Κλινική Ψυχοθεραπεία, κυρίως ως ενίσχυση των εκπαιδεύσεων μου καθώς και η εξειδίκευση μου στην Λογικοθυμική προσέγγιση η οποία ήταν προσωπική επιλογή και επιθυμία από τα πρώτα χρόνια των σπουδών μου. Οι περισσότερες, αν όχι όλες, οι σπουδές μου, έχουν γίνει σε πανεπιστήμια και προγράμματα του εξωτερικού και η πρακτική μου άσκηση προσπαθώ να βασίζεται στις παροχές ψυχικής υγείας που έχουν οι δομές του εξωτερικού.
Με το πρίσμα του ειδικού:  Η κοινωνία του σήμερα αποτελείται από υπερβολικό υλισμό που "καθορίζει" εσφαλμένα την ταυτότητα του καθενός και μία τάση να δείχνουμε πως είμαστε άτρωτοι ως μονάδες ώστε να μην φανερώσουμε (στον συνάνθρωπο) το πόσο εύθραυστοι έχουμε γίνει ψυχικά. Γιατί πια οι άνθρωποι δεν επικοινωνούν τις αλήθειες τους ;
Αναλύοντας βαθύτερα τα χαρακτηριστικά της ανθρωπότητας σήμερα, θα διαπιστώσουμε ότι η βασική ανάγκη που οδηγεί σε αυτό το αποτέλεσμα  είναι η αποδοχή. Οι άνθρωποι στην εποχή μας, σε αντίθεση με παλιότερα, μαθαίνουν πάντα κάτι να "κυνηγούν", κάτι να διεκδικούν, χωρίς απαραίτητα να είναι κάτι ουσιαστικό για την προσωπική τους εξέλιξη. Τα παιδιά στις μέρες μας μεγαλώνουν έχοντας αλλεπάλληλους στόχους, έως και την ενηλικίωση, και έπειτα θέτοντας  κι άλλους στόχους χωρίς να μεσολαβεί η συνειδητοποίηση της επιτυχίας και της προσωπικής αναγνώρισης για τον ίδιο τους τον εαυτό. Κυριαρχεί η αίσθηση του ανικανοποίητου που διαφαίνεται βεβαιως σε όλους τους τομείς της ζωής μας. Κάπου εκεί είναι που οι άνθρωποι "ξεχνούν" να αποδεχθούν τον ίδιο τους τον εαυτό. Αυτό μεταβιβάζεται στην καθημερινότητα ως χαρακτηριστικό, είτε ως υλισμός είτε ως "ναρκισσισμός". Ο "ναρκισσισμός" (όχι ως ψυχική διαταραχή αλλά κυρίως ως προς τα χαρακτηριστικά που τον διέπουν) εντοπίζεται και αυτός ως χαρακτηριστικό της εποχής μας. Εξίσου σημαντική παράμετρος το ότι ζούμε στην εποχή της εικόνας με τα social media να κυριαρχούν στις ζωές μας.Έτσι η οποιουδήποτε τύπου επικοινωνία με τους συνανθρώπους μας περιορίζεται, ως επι το πλείστον, στην ανάρτηση φωτογραφιών, σκέψεων, προβληματισμών και ολα αυτα πίσω από οθόνες που προσφέρουν την αίσθηση μιας "τεχνητής" ασφάλειας.
Το αναγκαίο λοιπόν για τους ανθρώπους πια είναι η αποδοχή της εικόνας τους, αναγκαίο από το οποίο εξαρτώνται ως προσωπικότητες. Εγκλωβιζόμαστε λοιπον στο αναγκαίο αυτό, στην διαρκή αναζήτηση της αποδοχής και καταλήγουμε "υστερικά" να προσκολλούμαστε στην ύλη και ισοπεδώνουμε θα έλεγα την αξία της ουσιαστικής επικοινωνίας. Αυτό συνεπάγεται βέβαια και με την τάση μας να δείχνουμε οτι είμαστε άτρωτοι για να κρύψουμε την ευάλωτη φύση μας. Οι άνθρωποι ειναι δύσκολο να δεχθούν πόσο ευάλωτοι είναι, πόσο επηρεασμένοι και φορτισμένοι ειναι, πόσο μάλλον να επικοινωνήσουν αυτή την συνειδητοποίηση και στους συνανθρώπους τους. Εν κατακλείδι, η απάντηση στην ερώτηση ειναι, κατα την επιστημονική μου άποψη, οτι οι άνθρωποι δεν γνωρίζουν πραγματικά και επι της ουσίας τις αλήθειες τους και ως εκ τούτου δεν τις επικοινωνούν. Και δεν τις γνωρίζουν γιατι δεν είναι συναισθηματικά έτοιμοι, διαθέσιμοι για να έρθουν σε επαφή με τις προσωπικές τους αλήθειες. Η εποχή μας λοιπόν, συμβάλλει κατα πολυ σε αυτή την μη διαθεσιμότητα και νομίζω ότι με την τόσο ραγδαία τεχνολογική εξέλιξη, αυτό δεν θα περιοριστεί μελλοντικά, αντιθέτως θα συνεχίσει να ισχύει ίσως και σε μεγαλύτερο βαθμό.
Ζούμε σε μία εξαιρετικά ανταγωνιστική κοινωνία που μας γαλουχεί στο να είμαστε αποδοτικοί.Γρήγοροι και απαιτητικοί ρυθμοί ζωής με άγχος στην καθημερινότητα.Κάπως έτσι φτάσαμε να είμαστε ένα έθνος όπου καταναλώνει περισσότερα Xanax από ότι ασπιρίνες.
Ποια η άποψη σου πάνω σε αυτό ;
Ειναι χαρακτηριστική στην χώρα μας η υπερκατανάλωση φαρμάκων πάντως τύπου η οποία υφίσταται για πολλους λόγους, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έχουν αυξηθεί οι πραγματικά νοσούντες με ψυχικές διαταραχες. Πιο συγκεκριμένα, η εποχή μας βρίθει προβλημάτων. Προβληματισμοί και  ψυχοσωματικά συμπτώματα, έχουν την αρχή τους στην περασμένη δεκαετία, στην αρχή του υπερκαταναλωτισμού. Με την πάροδο των χρόνων, έχουμε κληθεί ως έθνος να αντιμετωπίσουμε πολλών ειδών κρίσεις, από την οικονομική που μετρά ήδη μια δεκαετία και πλέον, έως και την πρόσφατη υγειονομική κρίση. Κρίσεις τέτοιου μεγέθους αυτονόητα καταλήγουν σε κοινωνική διάσπαση και απομόνωση τών ατόμων, βασικοί παράγοντες δημιουργίας ψυχολογικών προβλημάτων. Εξίσου σημαντική είναι η ελλειπής εκπαίδευση των ψυχιάτρων. Συγκεκριμένα, στην Ελλάδα, η πλειονότητα των ψυχιάτρων είναι εκπαιδευμένοι να αντιμετωπίζουν ψυχολογικά προβλήματα όπως το άγχος ή την κατάθλιψη με φαρμακευτική αγωγή. Τα φάρμακα εμφανίζουν άμεσα αποτελέσματα και είναι η οικονομικότερη λύση για τον πάσχοντα γι'αυτό και οι περισσότεροι τα αποζητούν. Η ψυχοθεραπευτική αντιμετώπιση, η οποία σαφώς είναι πολύ περισσότερο ουσιαστική, είναι πιο χρονοβόρα, κοστίζει και απαιτεί καλύτερα εκπαιδευμένους ειδικούς. Επιπλέον, στην χώρα μας αλλάζουν συνεχώς οι συνθήκες και οι καταστάσεις, ειδικά την τελευταία δεκαετία, και η κοινωνία δεν ξέρει πως ακριβώς να αντιδράσει. Αυτο οδηγεί τους ανθρώπους να αποζητούν λύσεις με άμεσα αποτελέσματα και η χρήση ψυχοτρόπων φαρμάκων παρέχει αυτό ακριβώς.
Ως ειδικοί ψυχικής υγείας, καλό θα ήταν να προτρέπουμε τους ανθρώπους να αναλαμβάνουν δράση, να έχουν μαχητική στάση απέναντι στα προβλήματα τούς και οχι τάσεις φυγής. Αυτός ειναι εγγυημένα ο αποδοτικοτερος τρόπος. Η ενεργητική στάση απέναντι στη ζωή, κυρίως σε συλλογικό επίπεδο, είναι το ιδανικό.
4) Οικονομική κρίση και υγειονομική κρίση: Ο Covid-19 ανέτρεψε τις ζωές ολονών σε παγκόσμιο επίπεδο και μας ανάγκασε να συνειδητοποιήσουμε ότι το πιο σημαντικό αγαθό είναι η υγεία.Όμως πώς διαχειριζόμαστε κατάλληλα την ψυχική υγεία κατά τη διάρκεια της πανδημίας ;
4. Για να διατηρηθεί η ψυχική μας υγεία σε καλά επίπεδα, το κάθε άτομο ξεχωριστά χρειάζεται να μεριμνά για την προσωπική "αυτοφροντίδα"του. Το πρώτο βήμα λοιπόν για την παροχή της αυτοφροντίδας είναι η αποδοχή των συναισθημάτων μας. Είναι απαραίτητο ο χρόνος πλέον να αξιοποιείται ποιοτικά.
Μέσα από όλη αυτή τη δύσκολη περίοδο που διανύουμε, αναδύονται ευκαιρίες που παλιότερα δεν θα είχαμε τη δυνατότητα να εκμεταλλευτούμε. Σημαντικό για την αποφυγή αρνητικών συναισθημάτων είναι να προσπαθούμε να εστιάζουμε στο σήμερα, στο εδώ και στο τώρα. Άλλωστε το παρόν είναι το μονο που πραγματικά έχουμε. Τα περισσότερα αρνητικά συναισθήματα, το άγχος, η θλίψη κ.ο.κ προέρχονται απο την τάση μας να σκεφτόμαστε και να αναλύουμε πάρα πολύ τα μελλοντικά μας θέλω, κάνοντας σχέδια και όνειρα στα οποία πολλες φορές δίνουμε υπεραξία. Η εποχή μας απέδειξε ότι το μέλλον είναι το μόνο αβέβαιο και τίποτα δεν είναι δεδομένο.
Ποια είναι η κατάσταση της ψυχοθεραπείας σήμερα στην Ελλάδα ; Υπάρχει ακόμη το "στίγμα" ή οι άνθρωποι απευθύνονται άφοβα στους ειδικούς ;
Δυστυχώς, στην Ελλάδα του 2021, είναι ακόμη έντονη η παρουσία των στερεοτύπων όσον αφορά την ψυχοθεραπεία. Οφείλω να παραδεχτώ ότι έχουν γίνει πολύ σημαντικά βήματα στην ενημέρωση σχετικά με την επιστημη της ψυχικής υγείας και το διαδίκτυο συνέβαλε πάρα πολύ σε αυτό.
Παραταύτα, δεν είμαστε ακόμη, ως κλάδος, πλήρως αποδεχόμενος από το ευρύ κοινό. Για να φτάσουμε σε αυτό το σημείο, χρειάζεται να υπαρξει μια σύμπνοια πραγμάτων. Για αρχή, να αποδεχθούμε οι ίδιοι οι ειδικοί ψυχικής υγείας ότι ειναι απαραίτητο-αν όχι προαπαιτούμενο-να έχουμε τον προσωπικό μας ψυχοθεραπευτή. Είμαστε απο τις ελάχιστες χώρες στις οποίες δεν ακολουθείται αυτος ο βασικός κανόνας. Στη συνέχεια, να μην υπάρχει πια ο κοινωνικός στιγματισμός των ψυχικά ασθενών. Το μεγαλύτερο ποσοστό των ανθρώπων έως και σήμερα θεωρεί ότι όποιος επισκέπτεται έναν ειδικό ψυχικής υγείας είναι τρελός ή ότι έχει κάποια ψυχική διαταραχή, κάτι που φυσικά δεν ισχύει. Ο φόβος για το πως θα χαρακτηριστούν τα άτομα από τον κοινωνικό τους περίγυρο συνεχίζει να υφίσταται και αυτό είναι μία σημαντική τροχοπέδη για την αναζήτηση ειδικού ψυχικής υγείας ακόμη κι αν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν καταλήγουν σε δυσλειτουργικές συμπεριφορές.  Δυσνόητο ειναι ακόμη το πώς θα μπορέσουν να ανοιχτούν σε κάποιον άγνωστο, να τον εμπιστευτούν, ακόμη κι αν είναι ειδικός, όταν έχουν φίλους, οικογένεια. Η κοινωνία μας δεν είναι έτοιμη να δεχθεί την διαφορά της υποκειμενικής κρίσης των δικών μας ανθρώπων έναντι της αντικειμενικής ενός ειδικού και την σημαντικότητα αυτής. Επιπλέον, κάθε είδος ψυχοθεραπείας κοστίζει. Υπάρχουν λοιπόν και οικονομικοί λόγοι για τους οποίους οι άνθρωποι δεν επιλεγουν να μπουν σε διαδικασία ψυχοθεραπείας.
Ας αναλογιστούμε όμως το εξής: Πως μπορεί να υπάρξει σωματική υγεία χωρίς ψυχική υγεία; Το 80% ασθενών που καταλήγουν σε κάποιο ιατρείο και το 70% των σοβαρών ασθενειών, αυτοάνοσων και χρόνιων, οφείλονται στο άγχος. Το σώμα μας μιλάει μέσω των ψυχοσωματικών συμπτωμάτων όταν ψυχικά είμαστε φορτισμένοι. "Νους υγιής εν σώματι υγιή".
Δώσε μας ένα μήνυμα που το χρησιμοποιείς και σαν μότο στην ζωή σου
Αποδοχή και ευγνωμοσύνη. Αποδοχή του παρελθόντος και του παρόντος και ευγνωμοσύνη για ότι υπάρχει, για ότι πέρασε και για ότι θα έρθει. Και για τις εύκολες μα περισσότερο για τις δύσκολες καταστάσεις της ζωής. Αυτό προσπαθώ να ακολουθώ στη ζωή μου και στο επάγγελμα μου παράλληλα. Είναι καλό να υπενθυμίζουμε συχνά στους εαυτούς μας ότι δεν μπορούμε να επέμβουμε και να αλλάξουμε ολες τις καταστάσεις στην ζωή μας, μπορούμε όμως να αλλάξουμε τον τρόπο που τις αντιμετωπίζουμε, την στάση μας απέναντι σε αυτές και κατα συνέπεια στην ζωή γενικότερα.
Όλγα Άννη
Msc, Mhc Κλινική Συνθετική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπευτρια
Σύμβουλος Ψυχικής Υγειας
Τηλ: 6971813384